Aesthetic Orientation. A Contribution to the Concept of Homo Aestheticus
Keywords:
aesthetic orientation, life orientations, explicit and implicit valuesAbstract
By making reference to Eduard Spranger’s theory of personality types, the paper introduces the concept of life orientations which are examined by means of the author’s Real-Nonreal Questionnaire (RN-02). An overview of studies conducted using the classic Allport, Vernon and Lindzey SOV method and the RN-02 tool is given in this paper. Even though both methods relate to Spranger’s theory, they propound different ways of operationalizing the values he distinguished (i.e. theoretical, economic, social, political and religious). The first technique is direct, whereas the second — projective. The results of both methods indicate that the aesthetic orientation is more important to women than men. Together with social and religious orientation, it forms a holistic cluster, while the remaining three values belong to the so-called analytical and instrumental cluster. The aesthetic orientation (unlike social, religious and economic ones) is weakly affected by environmental conditions representing demographic variables. In the last part of the article, the author attempts to define the singularity of the aesthetic experience of the reality. He also proves the thesis that aesthetic orientation does need to manifest itself by the practice of art or vast knowledge about art history and works of art.References
Allport, G.W., Ross J.M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5, 432-443.
Allport, G.W., Vernon, P.E. (1931). A study of values. Boston: Houghton Mifflin.
Allport, G.W., Vernon, P.E., Lindzey, G. (1960). Study of values (wyd. 3). Boston: Houghton-Mifflin.
Doliński, D. (1993). Orientacja defensywna. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Gawliński, R. (2012). Baśka. Pozyskano z https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilki (Dostęp 20-czerwca-2016).
Gsell, G. (2015). Melody of noise (film). Pozyskano z http://www.krakowfilmfestival.pl/pl/filmy/pozakonkursowe/5370/melodia_halasu (Dostęp 31-maja-2016).
Hurka, S.J. (1980). Business administration students in five Canadian universities. A study of values. The Canadian Journal of Higher Education, X1, 83-93.
Ingarden, R. (1931/1960). O dziele literackim. Badania z pogranicza antologii, teorii języka i filozofii, przeł. M. Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kazantzakis Nikos (1986). Grek Zorba, przeł. N. Chadzinikolau. Warszawa: Książka i Wiedza.
Klebaniuk, J. (2010). Orientacja na dominację społeczną i usprawiedliwianie systemu w kontekście nierówności międzypaństwowych. Psychologia Społeczna, 1 (13), 42-56.
Kluckhohn, C. (1951). Values and values orientations in the theory of actions: An exploration in definitions and classification. W: T. Parsons, T. Shils (red.) Toward a General Theory of Action (s. 388-433). Cambridge, MA: Harvard University Press, 388-433.
Kuhl, J. (1981). Motivational and functional helplessness: The moderating effect of action vs. state orientation. Journal of Personality and Social Psychology, 40, 155-170.
Lubiński, D., Schmidt, D.B., Benbow, C.P. (1996). A 20-year stability analysis of the study of values for intellectually gifted individuals from adolescence to adulthood. Journal of Applied Psychology, 4 (81), 443-451.
Maio, G.R., Olson, J.M. (1998). Values as truisms: Evidence and implications. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 294-311.
Mirzamani, S.M. (2011). Comparison of value system among a group of military prisoners with controls in Tehran. Iranian Journal of Psychiatry, 6 (3), 121-124.
Mudyń, K. (2007). W poszukiwaniu prywatnych orientacji ontologicznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mudyń, K. (2010). Rzeczywiste-Nierzeczywiste. Podręcznik metody RN-02 do badania orientacji życiowych. Kraków: Vesalius.
Mudyń, K. (2013). Jawne i niejawne wartości rodziców a wartości ich dorosłych dzieci. W: K. Mudyń (red.). W poszukiwaniu międzypokoleniowej transmisji wzorców zachowań, postaw i wartości (s. 85-123). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ossowski, S. (2000). Konflikty niewspółmiernych skali wartości. W: S. Ossowski, Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rohan, M. (2000). Rose by any name? The values construct. Personality and Social Psychology Review, 3 (4), 255-277.
Sartre, J.P. (1974). Mdłości, przeł. J. Trznadel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Sidanius, J., Pratto, F., Mitchell, M. (1994). Ingroup identification, social dominance orientation, and differential intergroup social allocation. Journal of Social Psychology, 134, 151-167.
Sienkiewicz. K. (1997). Co ty tutaj robisz. Pozyskano z http://www.tekstowo.pl/piosenka,elektryczne_gitary,co_ty_tutaj_robisz.html (Dostęp 30-maja-2016).
Skarżyńska-Bocheńska, K., Janusz Reykowski, J., Ziółkowski M. (red.) (1990). Orientacje społeczne jako element mentalności. Warszawa: Wydawnictwo Nakom.
Spranger, E. (1928) Types of men. The psychology and ethics of personality. Halle: Max Niemeyer
Verlag. Spranger, E. (1930). Lebensformen. Geisteswissenschaftliche Psychologie und Ethik der Persönlikeit (wyd. 7). Halle: Max Niemeyer Verlag.
Tatarkiewicz, W. (1978). Dwa pojęcia piękna. W: W. Tatarkiewicz, Parerga (7-19). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tatarkiewicz, W. (1985). Historia estetyki. Estetyka starożytna. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Allport, G.W., Vernon, P.E. (1931). A study of values. Boston: Houghton Mifflin.
Allport, G.W., Vernon, P.E., Lindzey, G. (1960). Study of values (wyd. 3). Boston: Houghton-Mifflin.
Doliński, D. (1993). Orientacja defensywna. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Gawliński, R. (2012). Baśka. Pozyskano z https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilki (Dostęp 20-czerwca-2016).
Gsell, G. (2015). Melody of noise (film). Pozyskano z http://www.krakowfilmfestival.pl/pl/filmy/pozakonkursowe/5370/melodia_halasu (Dostęp 31-maja-2016).
Hurka, S.J. (1980). Business administration students in five Canadian universities. A study of values. The Canadian Journal of Higher Education, X1, 83-93.
Ingarden, R. (1931/1960). O dziele literackim. Badania z pogranicza antologii, teorii języka i filozofii, przeł. M. Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kazantzakis Nikos (1986). Grek Zorba, przeł. N. Chadzinikolau. Warszawa: Książka i Wiedza.
Klebaniuk, J. (2010). Orientacja na dominację społeczną i usprawiedliwianie systemu w kontekście nierówności międzypaństwowych. Psychologia Społeczna, 1 (13), 42-56.
Kluckhohn, C. (1951). Values and values orientations in the theory of actions: An exploration in definitions and classification. W: T. Parsons, T. Shils (red.) Toward a General Theory of Action (s. 388-433). Cambridge, MA: Harvard University Press, 388-433.
Kuhl, J. (1981). Motivational and functional helplessness: The moderating effect of action vs. state orientation. Journal of Personality and Social Psychology, 40, 155-170.
Lubiński, D., Schmidt, D.B., Benbow, C.P. (1996). A 20-year stability analysis of the study of values for intellectually gifted individuals from adolescence to adulthood. Journal of Applied Psychology, 4 (81), 443-451.
Maio, G.R., Olson, J.M. (1998). Values as truisms: Evidence and implications. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 294-311.
Mirzamani, S.M. (2011). Comparison of value system among a group of military prisoners with controls in Tehran. Iranian Journal of Psychiatry, 6 (3), 121-124.
Mudyń, K. (2007). W poszukiwaniu prywatnych orientacji ontologicznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mudyń, K. (2010). Rzeczywiste-Nierzeczywiste. Podręcznik metody RN-02 do badania orientacji życiowych. Kraków: Vesalius.
Mudyń, K. (2013). Jawne i niejawne wartości rodziców a wartości ich dorosłych dzieci. W: K. Mudyń (red.). W poszukiwaniu międzypokoleniowej transmisji wzorców zachowań, postaw i wartości (s. 85-123). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ossowski, S. (2000). Konflikty niewspółmiernych skali wartości. W: S. Ossowski, Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rohan, M. (2000). Rose by any name? The values construct. Personality and Social Psychology Review, 3 (4), 255-277.
Sartre, J.P. (1974). Mdłości, przeł. J. Trznadel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Sidanius, J., Pratto, F., Mitchell, M. (1994). Ingroup identification, social dominance orientation, and differential intergroup social allocation. Journal of Social Psychology, 134, 151-167.
Sienkiewicz. K. (1997). Co ty tutaj robisz. Pozyskano z http://www.tekstowo.pl/piosenka,elektryczne_gitary,co_ty_tutaj_robisz.html (Dostęp 30-maja-2016).
Skarżyńska-Bocheńska, K., Janusz Reykowski, J., Ziółkowski M. (red.) (1990). Orientacje społeczne jako element mentalności. Warszawa: Wydawnictwo Nakom.
Spranger, E. (1928) Types of men. The psychology and ethics of personality. Halle: Max Niemeyer
Verlag. Spranger, E. (1930). Lebensformen. Geisteswissenschaftliche Psychologie und Ethik der Persönlikeit (wyd. 7). Halle: Max Niemeyer Verlag.
Tatarkiewicz, W. (1978). Dwa pojęcia piękna. W: W. Tatarkiewicz, Parerga (7-19). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tatarkiewicz, W. (1985). Historia estetyki. Estetyka starożytna. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Downloads
Published
2016-12-01
How to Cite
Mudyń, K. (2016). Aesthetic Orientation. A Contribution to the Concept of Homo Aestheticus. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 9(1), 55–74. Retrieved from https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5624
Issue
Section
Articles