Temperamental and characterological predictors of alienation among adolescents
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845596.12.14Keywords:
alienation, isolation, adolescents, temperament, characterAbstract
The presented study examines the relationship between temperamental character traits and a feeling of alienation among young people. A total of 331 adolescents aged 16-20 were surveyed using the “Alienation Scale” devised by Kmiecik-Baran, and the “Temperament and Character Inventory” by Clonninger. The findings show that alienation correlates with a low need for stimulation, and character traits indicated problems with fast and effective adaptation (such as low self-directedness and reluctance to cooperate). Temperamental and character traits explained 54% of variances in the global level of alienation.References
Alamoudi, A.I., Al Arfaj, A.W., Almeshari, A.H., Alom, A., Al-Quarini, A.A., Al-Rebh, Q.J., Abdelbary,
E. (2018). Effect of Alienation on Academic Achievement Performance of
Medical Students of King Faisal University. The Egyptian Journal of Hospital Medicine,
72(6), 4712-4714.
Bakiera, L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne? Warszawa: Scholar.
Biegasiewicz, M. (2010). Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich. Studia Psychologica
UKSW, 10, 125-152.
Bobrowski, K., Okulicz-Kozaryn, K. (2008). Czynniki ryzyka, czynniki chroniące i indeksy
tych czynników w badaniach nad zachowaniami problemowymi nastolatków. Alkoholizm
i Narkomania, 2, 173-199.
Borecka-Biernat, D. (2011). Temperamentalne i rodzinne dyskryminanty unikowego
sposobu radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Chowanna,
2, 301-319.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot:
GWP.
Calabrese, R.L., Adams, J. (1990). Alienation: A causa of juvenile delinquency. Adolescence,
25, 435-440.
Celińska-Miszczuk, A. (2015). William Stern (1871-1938) - człowiek z charakterem. Horyzonty
Psychologii, 5, 95-113.
Czerwińska-Jakimiuk, E. (2012). Poczucie alienacji u młodzieży a jego osobowościowe
i społeczne korelaty. Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna, 13, 357-373.
Dołęga, Z. (1999). Poczucie samotności a zachowania agresywne uczniów. Psychologia
Wychowawcza, 2, 146-153.
Dzielska, A., Kowalewska, A. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży - współczesne
podejście do problemu. Studia BAS, 2(38), 139-168.
Fromm, E. (1970). Ucieczka od wolności. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Gupta, S. (2018). Alienation of male and female adolescents in relation to locus of control.
Bhartiyam International Journal of Education & Research, 7(2), 122-134.
Hascher, T., Hagenauer, G. (2010). Alienation from school. International Journal of Educational
Research, 49, 220-232.
Hornowska, E. (2003). Temperamentalne uwarunkowania zachowania: badania z wykorzystaniem
kwestionariusza TCI R.C. Cloningera. Poznań: Boguckie Wydawnictwo
Naukowe.
Hreciński, P., Uchnast, Z. (2012). Typy charakteru a obraz siebie. Roczniki Psychologiczne,
15(4), 95-115.
Jachnis, A. (2000). Cechy temperamentalne a style radzenia sobie ze stresem. Studia Psychologica,
1, 53-68.
Jakubik, A., Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od
alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 15(1), 95-106.
Jakubik, A., Piaskowska, K. (2000). Osobowość alienacyjna a schizofrenia paranoidalna.
Studia Psychologica, 1, 69-80.
Jaros, A.R., Jaros, R. (2014). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące związane z zachowaniami
problemowymi - przegląd badań przeprowadzonych w Polsce. W: J.E. Kowalska
(red.), Zapobieganie wykluczeniu z systemu edukacji dzieci i młodzieży nieprzystosowanej
społecznie. Perspektywa pedagogiczna (s. 103-115). Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego.
Jastrzębski, J., Pasiak, M. (2013). Samoocena i poczucie alienacji jako predyktory jakości
życia osób z niepełnosprawnością ruchową. Journal of Modern Science, 4(19),
81-105.
Jones, W.H. (1988). Samotność a zachowania społeczne. Nowiny Psychologiczne, 4, 38-58.
Junik, W. (2011). Wstęp. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria - badania - praktyka.
(s. 3-5). Warszawa: Parpamedia.
Jurczyńska, G., Muszyńska-Graca, M., Janosik, E. (2016). Możliwości adaptacyjne młodzieży
w wieku dorastania do funkcjonowania społecznego. Medycyna Środowiskowa,
19(2), 24-31.
Kawula, S. (1999). Samotność licealistów. Wychowanie na co dzień, 1/2, 14-20.
Kmiecik-Baran, K. (1995a). Poczucie alienacji destruktywne i konstruktywne sposoby
minimalizacji. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kmiecik-Baran, K. (1995b). HIV/AIDS: alienacja oraz wsparcie i odrzucenie społeczne.
Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole.
Podręcznik. Gdańsk: Wydawnictwo „Przegląd Oświatowy”.
Kocayörük, E., Şimşek, Ö.F. (2016). Parental Attachment and Adolescents’ Perception of
School Alienation: The Mediation Role of Self-Esteem and Adjustment. The Journal
of Psychology, 150(4), 405-421.
Kuśpit, M. (2002). Wpływ temperamentu na zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży.
Annales UMCS Sectio J, 15(2), 1-19.
Korzeniowski, K. (1991a). Poczucie podmiotowości-alienacji politycznej: uwarunkowania
psychospołeczne. Poznań: Wydawnictwo „Nakom”.
Korzeniowski, K. (1991b). O psychologicznych przesłankach poczucia podmiotowości-
-alienacji politycznej. Przegląd Psychologiczny, 34(2), 253-270.
Krawczyk, A. (2012). Osobowościowe uwarunkowania przewlekłego zmęczenia. Badania
empiryczne dzieci chorych i zdrowych. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Maciąg, A. (2017). Obca praca, obce „ja”, obcy bóg - wybrane aspekty teorii alienacji
w okresie od XVIII wieku do współczesności. Społeczeństwo i Edukacja, 24(1),
91-102.
Maddi, S.R., Kobasa, S.C., Hoover, M. (1979). An alienation test. Journal of Humanistic
Psychology, 19, 73-76.
Maddi, S.R., Hoover, M., Kobasa, S.C. (1982). Alienation and Exploratory Behavior. Journal
of Personality and Social Psychology, 42(5), 884-890.
Miklewska, A., Miklewska, A. (2000). Związek temperamentu z zachowaniami agresywnymi
i zagrożeniem uzależnieniem od alkoholu w świetle regulacyjnej teorii temperamentu
J. Strelaua: Sprawozdanie z badań. Przegląd Psychologiczny, 43, 173-190.
Newman, B.M., Newman, P.R. (2001). Group Identity and Alienation: Giving The We Its
Due. Journal of Youth and Adolescence, 30(5), 515-538.
Niewiadomska, I. (2006). Psychospołeczne uwarunkowania alienacji społecznej byłych
więźniów. Zamojskie Studia i Materiały. Pedagogika, 2(22), 143-156.
Ostafińska-Molik, B., Wysocka, E. (2014). Doświadczanie wsparcia społecznego przez
młodzież. Pedagogika społeczna, 3(53), 83-103.
Ostaszewski, K. (2008). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych
dzieci i młodzieży. W: J. Mazur (red.), Czynniki chroniące młodzież 15-letnią
przed podejmowaniem zachowań ryzykownych (s. 19-46). Warszawa: Instytut Matki
i Dziecka. Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży.
Otto, L.B., Featherman, D.L. (1975). Social structural and psychological antecedents of
self-estrangement and powerlessness. American Sociological Review, 40, 701-719.
Pilarska, A., Pilarski, R. (2015). Zasoby odpornościowe i czynniki ryzyka a używanie alkoholu
i marihuany w okresie wczesnej dorosłości. Alkoholizm i Narkomania, 28,
23-35.
Piotrowski, P. (2001). Zachowania dewiacyjne i aktywność prospołeczna młodzieży
a poczucie alienacji. Szkoła Specjalna, 1, 16-27.
Piotrowski, P., Zajączkowski, K. (1999). Poczucie alienacji chłopców z grupy wysokiego
ryzyka. Efektywność oddziaływań profilaktycznych. Psychologia Wychowawcza, 5,
428-441.
Rayce, S.B., Kreiner, S, Damsgaard, M.T., Nielsen, T., Holstein, B.E. (2018). Measurement
of alienation among adolescents: Construct validity of three scales on powerless ness, meaninglessness and social isolation. Journal of Patient-Reported Outcomes,
2(14), 1-12.
Reijntjesa, A., Kamphuisb, J.H., Prinziea, P., Telchch, M.J. (2010). Peer victimization and
internalizing problems in children: Ameta-analysis of longitudinal studies. Child
Abuse & Neglect, 34, 244-252.
Rongińska, T., Vodopyanova, N.E. (2016). Poczucie alienacji w zespole wypalenia zawodowego.
Psychologiczne Zeszyty Naukowe, 2, 145-156.
Seeman, M. (1959), On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24,
783-791.
Scher, C.D., Stein, M.B. (2003). Developmental antecedents of anxiety sensitivity. Journal
of Anxiety Disorders, 17, 253-269.
Straś-Romanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością
psychologii. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii
współczesnej. Prace Psychologiczne LIII. 2263 (s. 15-32). Wrocław: Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis.
Strelau, J. (2001). Psychologia temperamentu. Warszawa: PWN.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tomaszek, K. (2007). Korelaty osobowościowe poczucia alienacji u młodzieży. Lublin: Archiwum
KUL, niepublikowana praca magisterska.
Tomaszek, K., Tucholska, S. (2012). Psychospołeczne następstwa poczucia alienacji
u młodzieży. Paedagogia Christiana, 2(30), 163-178.
Tomaszek, K. (2015). Obraz siebie u młodzieży wyalienowanej. Annales Universitatis
Mariae Curie-Skłodowska Sectio J, Paedagogia - Psychologia, 28(2), 109-121.
Tomé, G., de Matos, M., Camacho, I., Simões, C., Reis, M., Gomes, P. (2018). Alienation and
Health in Adolescents: An Original Evaluation Tool. Open Access Library Journal, 5,
1-13.
Uchnast, Z. (1990). Metoda pomiaru poczucia bezpieczeństwa. W: A. Januszewski, T. Witkowski
(red.), Wykłady z psychologii w KUL, 5 (s. 95-108). Lublin: Towarzystwo
Naukowe KUL.
Uchnast, Z. (2013). Williama Sterna teoria charakteru: inspiracje do empirycznej weryfikacji
jej założeń. W: Z. Uchnast (red.), Charakter. Jakość osobowego działania w podejściu
teoretycznym i empirycznym (s. 11-32). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Viana, A.G., Rabian, B. (2008). Perceived attachment: Relation to anxiety sensitivity, worry,
and GAD symptoms. Behaviour Research and Therapy, 46, 737-747.
Woźniak-Krakowian, A., Ortenburger, D. (2003). Poczucie alienacji młodzieży i jej konsekwencje.
Tolerancja, 10, 273-283.
E. (2018). Effect of Alienation on Academic Achievement Performance of
Medical Students of King Faisal University. The Egyptian Journal of Hospital Medicine,
72(6), 4712-4714.
Bakiera, L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne? Warszawa: Scholar.
Biegasiewicz, M. (2010). Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich. Studia Psychologica
UKSW, 10, 125-152.
Bobrowski, K., Okulicz-Kozaryn, K. (2008). Czynniki ryzyka, czynniki chroniące i indeksy
tych czynników w badaniach nad zachowaniami problemowymi nastolatków. Alkoholizm
i Narkomania, 2, 173-199.
Borecka-Biernat, D. (2011). Temperamentalne i rodzinne dyskryminanty unikowego
sposobu radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Chowanna,
2, 301-319.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot:
GWP.
Calabrese, R.L., Adams, J. (1990). Alienation: A causa of juvenile delinquency. Adolescence,
25, 435-440.
Celińska-Miszczuk, A. (2015). William Stern (1871-1938) - człowiek z charakterem. Horyzonty
Psychologii, 5, 95-113.
Czerwińska-Jakimiuk, E. (2012). Poczucie alienacji u młodzieży a jego osobowościowe
i społeczne korelaty. Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna, 13, 357-373.
Dołęga, Z. (1999). Poczucie samotności a zachowania agresywne uczniów. Psychologia
Wychowawcza, 2, 146-153.
Dzielska, A., Kowalewska, A. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży - współczesne
podejście do problemu. Studia BAS, 2(38), 139-168.
Fromm, E. (1970). Ucieczka od wolności. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Gupta, S. (2018). Alienation of male and female adolescents in relation to locus of control.
Bhartiyam International Journal of Education & Research, 7(2), 122-134.
Hascher, T., Hagenauer, G. (2010). Alienation from school. International Journal of Educational
Research, 49, 220-232.
Hornowska, E. (2003). Temperamentalne uwarunkowania zachowania: badania z wykorzystaniem
kwestionariusza TCI R.C. Cloningera. Poznań: Boguckie Wydawnictwo
Naukowe.
Hreciński, P., Uchnast, Z. (2012). Typy charakteru a obraz siebie. Roczniki Psychologiczne,
15(4), 95-115.
Jachnis, A. (2000). Cechy temperamentalne a style radzenia sobie ze stresem. Studia Psychologica,
1, 53-68.
Jakubik, A., Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od
alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 15(1), 95-106.
Jakubik, A., Piaskowska, K. (2000). Osobowość alienacyjna a schizofrenia paranoidalna.
Studia Psychologica, 1, 69-80.
Jaros, A.R., Jaros, R. (2014). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące związane z zachowaniami
problemowymi - przegląd badań przeprowadzonych w Polsce. W: J.E. Kowalska
(red.), Zapobieganie wykluczeniu z systemu edukacji dzieci i młodzieży nieprzystosowanej
społecznie. Perspektywa pedagogiczna (s. 103-115). Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego.
Jastrzębski, J., Pasiak, M. (2013). Samoocena i poczucie alienacji jako predyktory jakości
życia osób z niepełnosprawnością ruchową. Journal of Modern Science, 4(19),
81-105.
Jones, W.H. (1988). Samotność a zachowania społeczne. Nowiny Psychologiczne, 4, 38-58.
Junik, W. (2011). Wstęp. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria - badania - praktyka.
(s. 3-5). Warszawa: Parpamedia.
Jurczyńska, G., Muszyńska-Graca, M., Janosik, E. (2016). Możliwości adaptacyjne młodzieży
w wieku dorastania do funkcjonowania społecznego. Medycyna Środowiskowa,
19(2), 24-31.
Kawula, S. (1999). Samotność licealistów. Wychowanie na co dzień, 1/2, 14-20.
Kmiecik-Baran, K. (1995a). Poczucie alienacji destruktywne i konstruktywne sposoby
minimalizacji. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kmiecik-Baran, K. (1995b). HIV/AIDS: alienacja oraz wsparcie i odrzucenie społeczne.
Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole.
Podręcznik. Gdańsk: Wydawnictwo „Przegląd Oświatowy”.
Kocayörük, E., Şimşek, Ö.F. (2016). Parental Attachment and Adolescents’ Perception of
School Alienation: The Mediation Role of Self-Esteem and Adjustment. The Journal
of Psychology, 150(4), 405-421.
Kuśpit, M. (2002). Wpływ temperamentu na zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży.
Annales UMCS Sectio J, 15(2), 1-19.
Korzeniowski, K. (1991a). Poczucie podmiotowości-alienacji politycznej: uwarunkowania
psychospołeczne. Poznań: Wydawnictwo „Nakom”.
Korzeniowski, K. (1991b). O psychologicznych przesłankach poczucia podmiotowości-
-alienacji politycznej. Przegląd Psychologiczny, 34(2), 253-270.
Krawczyk, A. (2012). Osobowościowe uwarunkowania przewlekłego zmęczenia. Badania
empiryczne dzieci chorych i zdrowych. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Maciąg, A. (2017). Obca praca, obce „ja”, obcy bóg - wybrane aspekty teorii alienacji
w okresie od XVIII wieku do współczesności. Społeczeństwo i Edukacja, 24(1),
91-102.
Maddi, S.R., Kobasa, S.C., Hoover, M. (1979). An alienation test. Journal of Humanistic
Psychology, 19, 73-76.
Maddi, S.R., Hoover, M., Kobasa, S.C. (1982). Alienation and Exploratory Behavior. Journal
of Personality and Social Psychology, 42(5), 884-890.
Miklewska, A., Miklewska, A. (2000). Związek temperamentu z zachowaniami agresywnymi
i zagrożeniem uzależnieniem od alkoholu w świetle regulacyjnej teorii temperamentu
J. Strelaua: Sprawozdanie z badań. Przegląd Psychologiczny, 43, 173-190.
Newman, B.M., Newman, P.R. (2001). Group Identity and Alienation: Giving The We Its
Due. Journal of Youth and Adolescence, 30(5), 515-538.
Niewiadomska, I. (2006). Psychospołeczne uwarunkowania alienacji społecznej byłych
więźniów. Zamojskie Studia i Materiały. Pedagogika, 2(22), 143-156.
Ostafińska-Molik, B., Wysocka, E. (2014). Doświadczanie wsparcia społecznego przez
młodzież. Pedagogika społeczna, 3(53), 83-103.
Ostaszewski, K. (2008). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych
dzieci i młodzieży. W: J. Mazur (red.), Czynniki chroniące młodzież 15-letnią
przed podejmowaniem zachowań ryzykownych (s. 19-46). Warszawa: Instytut Matki
i Dziecka. Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży.
Otto, L.B., Featherman, D.L. (1975). Social structural and psychological antecedents of
self-estrangement and powerlessness. American Sociological Review, 40, 701-719.
Pilarska, A., Pilarski, R. (2015). Zasoby odpornościowe i czynniki ryzyka a używanie alkoholu
i marihuany w okresie wczesnej dorosłości. Alkoholizm i Narkomania, 28,
23-35.
Piotrowski, P. (2001). Zachowania dewiacyjne i aktywność prospołeczna młodzieży
a poczucie alienacji. Szkoła Specjalna, 1, 16-27.
Piotrowski, P., Zajączkowski, K. (1999). Poczucie alienacji chłopców z grupy wysokiego
ryzyka. Efektywność oddziaływań profilaktycznych. Psychologia Wychowawcza, 5,
428-441.
Rayce, S.B., Kreiner, S, Damsgaard, M.T., Nielsen, T., Holstein, B.E. (2018). Measurement
of alienation among adolescents: Construct validity of three scales on powerless ness, meaninglessness and social isolation. Journal of Patient-Reported Outcomes,
2(14), 1-12.
Reijntjesa, A., Kamphuisb, J.H., Prinziea, P., Telchch, M.J. (2010). Peer victimization and
internalizing problems in children: Ameta-analysis of longitudinal studies. Child
Abuse & Neglect, 34, 244-252.
Rongińska, T., Vodopyanova, N.E. (2016). Poczucie alienacji w zespole wypalenia zawodowego.
Psychologiczne Zeszyty Naukowe, 2, 145-156.
Seeman, M. (1959), On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24,
783-791.
Scher, C.D., Stein, M.B. (2003). Developmental antecedents of anxiety sensitivity. Journal
of Anxiety Disorders, 17, 253-269.
Straś-Romanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością
psychologii. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii
współczesnej. Prace Psychologiczne LIII. 2263 (s. 15-32). Wrocław: Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis.
Strelau, J. (2001). Psychologia temperamentu. Warszawa: PWN.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tomaszek, K. (2007). Korelaty osobowościowe poczucia alienacji u młodzieży. Lublin: Archiwum
KUL, niepublikowana praca magisterska.
Tomaszek, K., Tucholska, S. (2012). Psychospołeczne następstwa poczucia alienacji
u młodzieży. Paedagogia Christiana, 2(30), 163-178.
Tomaszek, K. (2015). Obraz siebie u młodzieży wyalienowanej. Annales Universitatis
Mariae Curie-Skłodowska Sectio J, Paedagogia - Psychologia, 28(2), 109-121.
Tomé, G., de Matos, M., Camacho, I., Simões, C., Reis, M., Gomes, P. (2018). Alienation and
Health in Adolescents: An Original Evaluation Tool. Open Access Library Journal, 5,
1-13.
Uchnast, Z. (1990). Metoda pomiaru poczucia bezpieczeństwa. W: A. Januszewski, T. Witkowski
(red.), Wykłady z psychologii w KUL, 5 (s. 95-108). Lublin: Towarzystwo
Naukowe KUL.
Uchnast, Z. (2013). Williama Sterna teoria charakteru: inspiracje do empirycznej weryfikacji
jej założeń. W: Z. Uchnast (red.), Charakter. Jakość osobowego działania w podejściu
teoretycznym i empirycznym (s. 11-32). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Viana, A.G., Rabian, B. (2008). Perceived attachment: Relation to anxiety sensitivity, worry,
and GAD symptoms. Behaviour Research and Therapy, 46, 737-747.
Woźniak-Krakowian, A., Ortenburger, D. (2003). Poczucie alienacji młodzieży i jej konsekwencje.
Tolerancja, 10, 273-283.
Downloads
Published
2019-12-01
How to Cite
Tomaszek, K. (2019). Temperamental and characterological predictors of alienation among adolescents. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 12, 274–297. https://doi.org/10.24917/20845596.12.14
Issue
Section
Articles
