Perspektywy czasowe studentów w kontekście cenionych przez nich wartości
Słowa kluczowe:
perspektywa czasowa, orientacja temporalna, wartościAbstrakt
Prezentowane badanie miało na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy istnieją i jakie są związki między perspektywami czasowymi przyjmowanymi przez studentów a cenionymi przez nich wartościami. W badaniu posłużono się następującymi metodami: Kwestionariuszem Postrzegania Czasu Zimbardo (ZTPI) oraz Kwestionariuszem Portretowym Wartości Schwarza (PVQ-21). W badaniu wzięło udział 127 studentów Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Uzyskane wyniki pokazały, że istnieją związki między wartościami cenionymi przez studentów a przyjmowanymi przez nich perspektywami czasowymi. Stwierdzono pozytywne korelacje między teraźniejszą-hedonistyczną perspektywą czasową a następującymi wartościami: hedonizmem, stymulacją i samosterownością oraz negatywne z życzliwością i tradycją. Perspektywa przyszłościowa jest pozytywnie związana z konformizmem, tradycją, osiągnięciami, samosterownością i uniwersalizmem, a negatywnie z hedonizmem. Perspektywa przeszła-pozytywna jest pozytywnie skorelowana z konformizmem i tradycją, a przeszła-negatywna - pozytywnie z władzą, a negatywnie ze stymulacją i samosterownością.Bibliografia
Berzonsky, M. D., Cieciuch, J., Duriez , B., & Soenens, B. (2011). The how and what of identity formation: Associations between identity styles and value orientations. Personality and Individual Differences, 50, 295-299.
Bilsky, W., Janik, M., & Schwartz, S. H. (2011). The structural organization of human values: Evidence from three rounds of the European Social Survey (ESS). Journal of Cross-Cultural Psychology, 42, 759-776.
Boniwell, I., & Zimbardo, Ph. G. (2004). Balancing Time Perspective in Pursuit of Optimal Functioning. In A. Linley and J. Stephen (Eds.), Positive Psychology in Practice (pp. 165-178). NJ: John Wiley. [Polish version: Boniwell, I., Zimbardo, Ph. G. (2007). Zrównoważona perspektywa czasowa jako warunek optymalnego funkcjonowania. W: A. Linley, J. Stephen (red.), Psychologia pozytywna w praktyce (s. 112-131). Warszawa: PWN].
Boniwell, I, Osin, E., Linley, P. A., & Ivanchenko, G. V. I. (2010). A question of balance: Time perspective and well-being in British and Russian Samples. Journal of Positive Psychology, 5(1), 24-40.
Borcovec, T. D. (2002). Life in the future versus life in the present. Clinical Psychology: Science and Practice, 9(1), 76-80.
Cieciuch, J., & Zaleski, Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości Shaloma Schwartza [The Polish Adaptation of Shalom Schwartz’s Portrait Value Qustionnaire (PVQ)]. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251-262.
Cieciuch, J. Harasimczuk, J., & Döring, A. K. (2010). Struktura wartości w późnym dzieciństwie [Value Structure in Late Childhood]. Psychologia Rozwojowa, 15(2), 33-45.
Cycoń, A., & Zaleski, Z. (1998). Future time perspective and quality of life among high school students. Journal for Mental Changes, 4(2), 65-75.
Emmons, R. A. (1986). Personal strivings: An approach to personality and subjective well being. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1058-1068.
Emmons, R. A. (1991). Personal strivings, daily life events, and psychological and physical well-being. Journal of Personality, 59, 453-472.
Epel, E. S., Bandura, A., & Zimbardo, Ph. G. (1999). Escaping Homelessness: The Influences of Self-efficacy and Time Perspective on Coping with Homelessness. Journal of Applied Social Psychology, 29, 575-596.
Gleick, J. (1999). Faster. New York, NY: Pantheon Books. [Polish version: Gleick, J. (2003). Szybciej (J. Biedroń, Trans.). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka].
Hornik, J., & Zakay, D. (1996). Psychological Time: The Case of Time and Consumer Behavior. Journal of Time and Society, 5(3), 385-397.
Kałużna-Wielobób, A. (2011). Funkcje marzeń według uczennic liceum, studentek i kobiet w wieku średnim [Dream Functions According to Secondary Schools Students, University Students and Middle-aged Women]. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, LXIV, 159-174.
Kałużna-Wielobób, A. (in review). Perspektywy czasowe a dobrostan studentów [Student Time Perspective and Well-being].
Kałużna-Wielobób, A., & Wielobób, J. (in press). Indywidualne koncepcje studentów na temat właściwego wykorzystywania czasu [Individual Student Conceptions About Appropriate Time Using]. Kultura i Edukacja.
King, J. R. (1986).The moment as a factor in emotional well-being. Journal of Religion and Health, 25(3), 207-220.
Klamut, R. (2002). Cel - czas - sens życia [Objective - Time - Purpose of Life]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Klapproth, F. (2011). Stable and Variable Characteristics of the Time Perspective in Humans. KronoScope, 11(1-2), 41-59.
Levinson, D. J., Darrow, C., Klein, E., Levinson, M., & McKee, B. (1978). The Seasons of a Man’s Life. New York: Knopf.
Levinson, D. J., & Levinson, J. (1996). The Seasons of Woman’s Life. New York: Knopf.
Łukaszewski, W. (1983). Orientacja temporalna jako jeden z aspektów osobowości [Temporal Orientation as One of the Personality Aspects]. In W. Łukaszewski (Ed.), Osobowość - orientacja temporalna - ustosunkowanie do zmian [Personality - Temporal Orientation - Attitude to Changes] (pp. 5-39). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Łukaszewski, W. (1984). Szanse rozwoju osobowości [Personality Development Chances]. Warszawa: Książka i Wiedza.
Milfont, T. L., & Gouveia, V. V. (2006). Time Perspective and Values: An Exploratory Study of Their Relations to Environmental Attitudes. Journal of Environmental Psychology, 26(1), 72-82.
Nosal, C. S. (1993). Style percepcji czasu: wymiary i struktura. Propozycja nowej skali pomiarowej [Time Perception Styles: Dimensions and Structure. A New Measuring Scale Proposal]. In J. Brzeziński (Ed.), Psychologiczne i psychometryczne problemy diagnostyki psychologicznej [Psychological and Psychometric Problems of Psychological Diagnosis] (pp. 152-170). Warszawa-Poznań: PWN.
Nosal, C. S. (2002). Problem umysłowych reprezentacji czasu i poziomów temporalności [The Issue of Mental Time Representation and Temporal Levels]. Studia Psychologiczne, 10, 55-70.
Nosal, C. S., & Bajcar, B. (1999). Czas w umyśle stratega: perspektywa temporalna a wskaźnik zachowań strategicznych [Time in a Strategist’s Mind: Temporal Perspective and Strategic Behaviour Indicator]. Czasopismo Psychologiczne, 5(1), 55-68.
Obuchowski, K. (1993). Człowiek intencjonalny [Intentional Man]. Warszawa: PWN. Oleś, P. (2000). Psychologia przełomu połowy życia [Psychology of Midlife Crisis]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Pastuszka, J. (1967). Człowiek i czas [Man and Time]. Roczniki Filozoficzne KUL, 15, 5-23.
Schwartz, S. H. (2003). A proposal for measuring value orientations across nations. In European Social Survey Questionnaire Development Report (pp. 259-319). Retrieved from http://www.europeansocialsurvey.org/index.php?option=com_ docman&task=doc_view&gid=126&itemid=80.
Schwartz, S. H. (2010). Basic Human Values: An Overview. Theory, Methods, and Applications. Retrieved from http://segr-did2.fmag.unict.it/Allegati/convegno%207-8-10-05/Schwartzpaper.pdf.
Schwartz, S. H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., & Harris, M. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 519-542.
Seifert, T. A. (2005). The Ryff Scales of Psychological Well-Being. Retrieved from http://www.liberalarts.wabash.edu/ryff-scales/.
Singer, J. L. (1975). The Inner World of Daydreaming. New York, NY: Harper & Row. [Polish version: Singer, J. L. (1980). Marzenia dzienne (R. Zawadzki, Trans.). Warszawa: PWN].
Singer, J. L. (1976). Daydreaming and Fantasy. London: George Allen & Unwin LTD.
Sobol-Kwapińska, M. (2007). Żyć chwilą? Postawy wobec czasu a poczucie szczęścia [Live the Moment? Attitudes to Time Versus the Feeling of Happiness]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Stinissen, W. (1992). Evigheten mitt i tiden [Eternity in Midst of Time]. Örebro: Bokförlaget Libris. [Polish version: Stinissen, W. (1997). Wieczność pośrodku czasu (J. Iwaszkiewicz, Trans.). Poznań: W Drodze].
Strack, M., & Dobewall, H. (2012). The Value Structure in Socioeconomically Less Developed European Countries Still Remains an Ellipse. Europe’s Journal of Psychology, 8(4), 587-602.
Teasdale, J. M. G., Segal, Z. V., Wiliams, J. M. G., Ridgeway, V. A., Soulsby, J. M., & Lau, M. A. (2000). Prevention of relapse/recurrence in major depression by mindfulness-based cognitive therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(4), 615-623.
Tokarska, U. (2010). Wzorce doświadczania czasu w narracyjnej grze autobiograficznej „W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA” [Patterns of Experiencing Time in a Narrative Autobiographical Game „In Eighty Stores around Life”]. In K. Popiołek and A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka [Time in Man’s Life] (pp. 194-213). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zaleski, Z. (1988). Transpersonalne „ja”: Osobowość w trzech wymiarach czasowych [Transpersonal „I”: Personality in Three Time Dimensions]. Przegląd Psychologiczny, 31(4), 931-943.
Zaleski, Z. (1987). Behavioral effects of self-goals for different time ranges. International Journal of Psychology, 22, 17-38.
Zimbardo, Ph. G., & Boyd, J. N. (1999). Putting Time in Perspective: A Valid, Reliable Individual- Differences Metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
Zimbardo, Ph. G., & Boyd, J. N. (2008). The Time Paradox: The New Psychology. New York: Free Press, Simon & Schuster. [Polish version: Zimbardo, Ph. G., Boyd, J. N. (2009). Paradoks czasu (A. Cybulko, M. Zieliński, Trans.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
Zimbardo, Ph. (2012). The Time Paradox: The New Psychology of Time That Will Change Your Life. Retrieved from http://www.thetimeparadox.com/surveys/.
Bilsky, W., Janik, M., & Schwartz, S. H. (2011). The structural organization of human values: Evidence from three rounds of the European Social Survey (ESS). Journal of Cross-Cultural Psychology, 42, 759-776.
Boniwell, I., & Zimbardo, Ph. G. (2004). Balancing Time Perspective in Pursuit of Optimal Functioning. In A. Linley and J. Stephen (Eds.), Positive Psychology in Practice (pp. 165-178). NJ: John Wiley. [Polish version: Boniwell, I., Zimbardo, Ph. G. (2007). Zrównoważona perspektywa czasowa jako warunek optymalnego funkcjonowania. W: A. Linley, J. Stephen (red.), Psychologia pozytywna w praktyce (s. 112-131). Warszawa: PWN].
Boniwell, I, Osin, E., Linley, P. A., & Ivanchenko, G. V. I. (2010). A question of balance: Time perspective and well-being in British and Russian Samples. Journal of Positive Psychology, 5(1), 24-40.
Borcovec, T. D. (2002). Life in the future versus life in the present. Clinical Psychology: Science and Practice, 9(1), 76-80.
Cieciuch, J., & Zaleski, Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości Shaloma Schwartza [The Polish Adaptation of Shalom Schwartz’s Portrait Value Qustionnaire (PVQ)]. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251-262.
Cieciuch, J. Harasimczuk, J., & Döring, A. K. (2010). Struktura wartości w późnym dzieciństwie [Value Structure in Late Childhood]. Psychologia Rozwojowa, 15(2), 33-45.
Cycoń, A., & Zaleski, Z. (1998). Future time perspective and quality of life among high school students. Journal for Mental Changes, 4(2), 65-75.
Emmons, R. A. (1986). Personal strivings: An approach to personality and subjective well being. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1058-1068.
Emmons, R. A. (1991). Personal strivings, daily life events, and psychological and physical well-being. Journal of Personality, 59, 453-472.
Epel, E. S., Bandura, A., & Zimbardo, Ph. G. (1999). Escaping Homelessness: The Influences of Self-efficacy and Time Perspective on Coping with Homelessness. Journal of Applied Social Psychology, 29, 575-596.
Gleick, J. (1999). Faster. New York, NY: Pantheon Books. [Polish version: Gleick, J. (2003). Szybciej (J. Biedroń, Trans.). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka].
Hornik, J., & Zakay, D. (1996). Psychological Time: The Case of Time and Consumer Behavior. Journal of Time and Society, 5(3), 385-397.
Kałużna-Wielobób, A. (2011). Funkcje marzeń według uczennic liceum, studentek i kobiet w wieku średnim [Dream Functions According to Secondary Schools Students, University Students and Middle-aged Women]. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, LXIV, 159-174.
Kałużna-Wielobób, A. (in review). Perspektywy czasowe a dobrostan studentów [Student Time Perspective and Well-being].
Kałużna-Wielobób, A., & Wielobób, J. (in press). Indywidualne koncepcje studentów na temat właściwego wykorzystywania czasu [Individual Student Conceptions About Appropriate Time Using]. Kultura i Edukacja.
King, J. R. (1986).The moment as a factor in emotional well-being. Journal of Religion and Health, 25(3), 207-220.
Klamut, R. (2002). Cel - czas - sens życia [Objective - Time - Purpose of Life]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Klapproth, F. (2011). Stable and Variable Characteristics of the Time Perspective in Humans. KronoScope, 11(1-2), 41-59.
Levinson, D. J., Darrow, C., Klein, E., Levinson, M., & McKee, B. (1978). The Seasons of a Man’s Life. New York: Knopf.
Levinson, D. J., & Levinson, J. (1996). The Seasons of Woman’s Life. New York: Knopf.
Łukaszewski, W. (1983). Orientacja temporalna jako jeden z aspektów osobowości [Temporal Orientation as One of the Personality Aspects]. In W. Łukaszewski (Ed.), Osobowość - orientacja temporalna - ustosunkowanie do zmian [Personality - Temporal Orientation - Attitude to Changes] (pp. 5-39). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Łukaszewski, W. (1984). Szanse rozwoju osobowości [Personality Development Chances]. Warszawa: Książka i Wiedza.
Milfont, T. L., & Gouveia, V. V. (2006). Time Perspective and Values: An Exploratory Study of Their Relations to Environmental Attitudes. Journal of Environmental Psychology, 26(1), 72-82.
Nosal, C. S. (1993). Style percepcji czasu: wymiary i struktura. Propozycja nowej skali pomiarowej [Time Perception Styles: Dimensions and Structure. A New Measuring Scale Proposal]. In J. Brzeziński (Ed.), Psychologiczne i psychometryczne problemy diagnostyki psychologicznej [Psychological and Psychometric Problems of Psychological Diagnosis] (pp. 152-170). Warszawa-Poznań: PWN.
Nosal, C. S. (2002). Problem umysłowych reprezentacji czasu i poziomów temporalności [The Issue of Mental Time Representation and Temporal Levels]. Studia Psychologiczne, 10, 55-70.
Nosal, C. S., & Bajcar, B. (1999). Czas w umyśle stratega: perspektywa temporalna a wskaźnik zachowań strategicznych [Time in a Strategist’s Mind: Temporal Perspective and Strategic Behaviour Indicator]. Czasopismo Psychologiczne, 5(1), 55-68.
Obuchowski, K. (1993). Człowiek intencjonalny [Intentional Man]. Warszawa: PWN. Oleś, P. (2000). Psychologia przełomu połowy życia [Psychology of Midlife Crisis]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Pastuszka, J. (1967). Człowiek i czas [Man and Time]. Roczniki Filozoficzne KUL, 15, 5-23.
Schwartz, S. H. (2003). A proposal for measuring value orientations across nations. In European Social Survey Questionnaire Development Report (pp. 259-319). Retrieved from http://www.europeansocialsurvey.org/index.php?option=com_ docman&task=doc_view&gid=126&itemid=80.
Schwartz, S. H. (2010). Basic Human Values: An Overview. Theory, Methods, and Applications. Retrieved from http://segr-did2.fmag.unict.it/Allegati/convegno%207-8-10-05/Schwartzpaper.pdf.
Schwartz, S. H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., & Harris, M. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 519-542.
Seifert, T. A. (2005). The Ryff Scales of Psychological Well-Being. Retrieved from http://www.liberalarts.wabash.edu/ryff-scales/.
Singer, J. L. (1975). The Inner World of Daydreaming. New York, NY: Harper & Row. [Polish version: Singer, J. L. (1980). Marzenia dzienne (R. Zawadzki, Trans.). Warszawa: PWN].
Singer, J. L. (1976). Daydreaming and Fantasy. London: George Allen & Unwin LTD.
Sobol-Kwapińska, M. (2007). Żyć chwilą? Postawy wobec czasu a poczucie szczęścia [Live the Moment? Attitudes to Time Versus the Feeling of Happiness]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Stinissen, W. (1992). Evigheten mitt i tiden [Eternity in Midst of Time]. Örebro: Bokförlaget Libris. [Polish version: Stinissen, W. (1997). Wieczność pośrodku czasu (J. Iwaszkiewicz, Trans.). Poznań: W Drodze].
Strack, M., & Dobewall, H. (2012). The Value Structure in Socioeconomically Less Developed European Countries Still Remains an Ellipse. Europe’s Journal of Psychology, 8(4), 587-602.
Teasdale, J. M. G., Segal, Z. V., Wiliams, J. M. G., Ridgeway, V. A., Soulsby, J. M., & Lau, M. A. (2000). Prevention of relapse/recurrence in major depression by mindfulness-based cognitive therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(4), 615-623.
Tokarska, U. (2010). Wzorce doświadczania czasu w narracyjnej grze autobiograficznej „W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA” [Patterns of Experiencing Time in a Narrative Autobiographical Game „In Eighty Stores around Life”]. In K. Popiołek and A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka [Time in Man’s Life] (pp. 194-213). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zaleski, Z. (1988). Transpersonalne „ja”: Osobowość w trzech wymiarach czasowych [Transpersonal „I”: Personality in Three Time Dimensions]. Przegląd Psychologiczny, 31(4), 931-943.
Zaleski, Z. (1987). Behavioral effects of self-goals for different time ranges. International Journal of Psychology, 22, 17-38.
Zimbardo, Ph. G., & Boyd, J. N. (1999). Putting Time in Perspective: A Valid, Reliable Individual- Differences Metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
Zimbardo, Ph. G., & Boyd, J. N. (2008). The Time Paradox: The New Psychology. New York: Free Press, Simon & Schuster. [Polish version: Zimbardo, Ph. G., Boyd, J. N. (2009). Paradoks czasu (A. Cybulko, M. Zieliński, Trans.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
Zimbardo, Ph. (2012). The Time Paradox: The New Psychology of Time That Will Change Your Life. Retrieved from http://www.thetimeparadox.com/surveys/.
Pobrania
Opublikowane
2013-12-01
Jak cytować
Kałużna-Wielobób, A. (2013). Perspektywy czasowe studentów w kontekście cenionych przez nich wartości. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 6(1), 88–108. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5592
Numer
Dział
Artykuły
