Rozwój zaburzony czy odmienny – próba analizy pojęciowej w odniesieniu do stanów ze spektrum autyzmu
Słowa kluczowe:
zaburzenie (definicja), ZABURZENIE (pojęcie), norma (definicja), NORMA (pojęcie), odmienność (definicja), ODMIENNOŚĆ (pojęcie), autyzm (definicja)Abstrakt
Artykuł stanowi teoretyczną próbę analizy pojęć: ZABURZENIE, NORMA i ODMIENNOŚĆ w odniesieniu do stanów ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Conditions). W analizie zastosowano hierarchiczny system pojęciowy Rudolfa Halliga i Waltera von Wartburga, ukonstytuowany na tezie o antropocentrycznym charakterze języka. Pierwsze trzy części artykułu zostały poświęcone umiejscowieniu w hierarchicznym systemie pojęć: ZABURZENIE, NORMA i ODMIENNOŚĆ oraz ich szczegółowej analizie, zgodnej z metodologią zaproponowaną przez wymienionych badaczy. Następnie pojęcie ZABURZENIE charakteryzowane jest w perspektywie psychologiczno-pedagogicznej oraz według koncepcji neuroróżnorodności. Artykuł ukazuje zakresy znacze- niowe pojęć ZABURZENIE oraz ODMIENNOŚĆ, odwołując się również do pojęcia normy, ze względu na fakt, iż granice między nimi są nieostre. Trudno określić, kiedy można mówić jedynie o odmienności, a kiedy już o zaburzeniu. Analiza pojęć ZABURZENIE i ODMIENNOŚĆ - jak to wskazano w artykule - wymaga zatem odniesienia się do pojęcia NORMA, które stanowi logiczną podstawę dla zdefiniowania wyrażających je leksemówBibliografia
American Psychiatric Association (2014). DSM-5 Autism Spectrum Disorder Fact Sheet.http://www.dsm5.org/Documents/Autism%20Spectrum%20Disorder%20Fact%20Sheet.pdf [dostęp 21.04.2014].
Armstrong, T. (2010). Neurodiversity: Discovering the Extraordinary Gifts of Autism, ADHD, Dyslexia, and Other Brain Differences. Cambridge: Da Capo Press. https://extranet.uj.edu.pl/lib/ujagiellonski/,DanaInfo=site.ebrary.com+docDetail.ac-tion?docID=10392468&p00=armstrong%20neurodiversity [dostep 30.04.2012] .
Banicki, K. (2015). Między medycyną ahumanistyką: filozoficzne zmagania zpojęciem zaburzenia psychicznego. Ethos, 28(2 (110)), 91-108. DOI: 10.12887/28-2015-2110-07.
Banicki, K. (2017). The character-personality distinction: An historical, conceptual and functional investigation. Theory & Psychology, 27, 50-68.
Baron-Cohen, S. (2010). Empathizing, systemizing, and the extreme male brain theory of autism.Progress in Brain Research, 186, 167-175.
Baron-Cohen, S., Klin, A. (2006). What’s so special about Asperger Syndrome? Brain and Cognition. [online] 61, 1-4. https://extranet.uj.edu.pl/science/article/pii/,DanaInfo=www.sciencedirect.com+S0278262606000273 [dostęp 17.03.2012].
Błeszyński, J.J. (2007). Przegląd badań genetycznych koncepcji etiologii autyzmu. Szkoła Specjalna, 3, 175-183.
Błeszyński, J.J. (2009). Wielokierunkowe podejście do diagnozy i wspomagania osób zautyzmem: (optymalizacja). Szkoła Specjalna, 1, 18-24.
Błeszyński, J.J. (2010). Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bogdanowicz, M., Adryjanek, A. (2009). Uczeń z dysleksją w szkole: poradnik nie tylko dla polonistów.Gdynia: Wydawnictwo OPERON.
Bolak, E. (2011). Niepospolici. Praca - twórczość - realizacja czyli wsparcie zatrudnienia osób dorosłych z autyzmem. Więckowice: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Bombińska-Domżał, A., Kossewska, J. (2016). Nieprzewidywalny mózg, nieprzewidywalny świat-wybrane koncepcje autyzmu wujęciu neuronauk amożliwości terapii. Annales Universitates Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica, VI, s. 80-96.
Borkowska, A. (2010). Zrozumieć świat ucznia z zespołem Aspergera. Gdańsk: Wydawnictwo HARMONIA.
Broderick, A.A., Ne’eman, A. (2008).Autism as metaphor: narrative and counter nar-rative. International Journal of Inclusive Education, 12 (5-6), 459-476. https://extranet.uj.edu.pl/ehost/pdfviewer/,DanaInfo=web.ebscohost.com+pdfviewer?sid=d00ef59e-d4c5-4afc-91df-18f320b32907%40sessionmgr112&vid=2&hid=106[dostęp 15.04.2012].
Charland, L.C. (2006). Moral Nature of the Cluster B Personality Disorders. Journal of Personality Disorders, 20(2), 119-128.
Charland, L.C. (2007). Benevolent Theory: Moral Treatment at the York Retreat. History of Psychiatry, 18(1), 2007, 61-80.
Cassidy, S., Hannant, P., Tavassoli, T., Allison, C., Smith, P. & Baron-Cohen, S. (2016). Dyspraxia and autistic traits in adults with and without autism spectrum conditions. Molecular Autism, 7:48. DOI: 10.1186/s13229-016-0112-x .
Colle, L., Baron-Cohen, S., & Hill, J. (2007). Do children with autism have atheory of mind? Anon-verbal test of autism vs. specific language impairment. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 716-723.
Długosz-Kurczabowa, K. (2008)(red.). Wielki słownik etymologiczno-historyczny. Warszawa: PWN.
Doroszewski, W. (1973) (red.). Słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: PWN.
Fenton, A., Krahn, T. (2007). Autism, neurodiversity and equality beyond the “normal”. Journal of Ethics in Mental Health, 2(2), 1-6.
Gacek, M.J., Smoleń, T., Pilecka, W. (2017). Consequences of learned helplessness and recognition of the state of cognitive exhaustion in persons with mild intellectual disability. Advances in Cognitive Psychology, 1 (13), 42-51.
Gerc, K. (2012).Autyzm izespół Aspergera jako zaburzenie neurorozwojowe - próba weryfikacji stanowisk naukowych wświetle przeglądu współczesnych badań, Sztuka leczenia, 3-4, 33-46.
Gerc, K. (2014). Testing the sense of identity in people with highly functioning autism as theory-methodological problem. W: T.M. Ostrowski, I. Sikorska (red.), Health and Resilience (p. 39-56). Kraków: Jagiellonian University Press.
Gerc, K., Jurek, M. (2015a). Platformy internetowe KrainaOza.org i KrainaOza.pl jako forma wspierania realizacji potrzeb edukacyjnych iszkoleniowych wysokofunkcjonujących osób zautyzmem. W: M. Wysocka, B. Gulla (red.), Człowiek zalogowany. Człowiek społeczny w przestrzeni Internetu (s. 137-150). Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
Gerc, K.,Jurek, M. (2015b). Charakterystyka potrzeb edukacyjnych wysokofunkcjonujących młodych dorosłych z autyzmem -studium empiryczne. W: A. Komorowska-Zielony, T. Szkudlarek (red.), Różnice, edukacja, inkluzja, seria „Ars Educandi -Monografie”, tom V. (s. 269-278), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Gillberg, C. (2005). Kliniczne ineurobiologiczne aspekty zespołuAsperegera na podstawie sześciu badań rodzin. W: U. Frith (red), Autyzm i zespół Asperera (s. 150-179). Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Grandin, T. (2006).Myślenie obrazami oraz inne relacje z życia z autyzmem.Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją SYNAPSIS.
Grzebinoga, A., Szalas, N. (2013). Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne ucznia za-grożonego niedostosowaniem społecznym. W: B. Grochmal-Bach, M. Alberska, A.Grzebinoga (red.),Wspomaganie funkcjonowania psychospołecznego osób z niepełnosprawnością (s. 321-341), Kraków: Wydawnictwo WAM.
Hallig, R., von Wartburg, W. (1963). Begriffssystem als Grundlage fűr die Lexikographie. Systeme raisonné des concepts pour servir de base a la lexicographie.Berlin: Akade-mi-Verlag.
Hendrickx, S., Salter, C. (2009). Adolescent and Adult Neuro-Diversity: Asperger’s Syndrome, ADHD, Dyslexia, Dyspraxia and Related Conditions. Londyn: Jessica Kingsley Publishers. https://extranet.uj.edu.pl/lib/ujagiellonski/,DanaInfo=site.ebrary.com+doc Detail.action?docID=10415809&p00=hendrickx%20neurodiversity [dostęp 20.04.2012].
Herzog, W. (2006). Pedagogika a psychologia. Zarys wzajemnych relacji. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jaarsma, P., Welin, S. (2012). Autism as anatural human variation: reflections on the claims of the neurodiversity movement, Health Care Analysis.: HCA: Journal Of Health Philosophy And Policy, 20(1), 20-30. https://extranet.uj.edu.pl/content/d7w0381j0670x07u/,DanaInfo=www.springerlink.com+fulltext.pdf [dostęp 20.04. 2012] .
Jones, W., Carr, K., Klin, A. (2008). Absence of preferential looking to the eyes of approaching adults predicts level of social disability in 2-year-old toddlers with autism spectrum disorder. Archives of General Psychiatry, 65, 946-954.
Jaklewicz, H. (1993). Autyzm wczesnodziecięcy. Diagnoza, przebieg, leczenie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kępiński, A. (2002). Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kossewska, J. (2014). Przygotowanie do pracy zawodowej osób zASD. Propozycja treningu opracowanego wramach projektu VESTA. W: J. Kossewska (red.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia.(s. 205-224). Kraków: Wydawnictwo JAK.
Kossewska, J. (2016). Roboty wterapii iedukacji zaburzeń ze spektrum autyzmu. Annales Universitates Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, IX, 176-194.
Kubisa-Ślipko, A. (2004) (red.). Słownik wyrazów obcych, Wałbrzych: Wydawnictwo ANEKS.
Kupisiewicz, Cz., Kupisiewicz, M. (2009). Słownik Pedagogiczny. Warszawa: PWN.
Marcelli, D. (2013).Psychopatologia wieku dziecięcego. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Mikołajczak-Matyja, N. (2005). Hierarchiczne uporządkowanie słownictwa atradycyjna leksykografia, Investigationes Linguisticae, XII, s. 17-32.
Mikołajczak-Matyja, N. (2016). Badanie roli czynnika niepełnosprawności wtworzeniu umysłowej reprezentacji kategorii złożonej, Forum Pedagogiczne, 1, 81-100.
Morgan, H. (2004a). Usługi dla dorosłych zautyzmem: porównanie sytuacji wróżnych krajach. W: H. Morgan (red.), Dorośli z autyzmem. Teoria i praktyka (s. 23-46), Kraków: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Morgan, H. (2004b). Filozofia leżąca upodstaw świadczenia usług dla dorosłych z autyzmem: krytyka stosowania wartości ogólnych wodniesieniu do konkretnej sytuacji, W: H. Morgan (red.), Dorośli z autyzmem. Teoria i praktyka (s. 47-68), Kraków: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Ortega, F. (2009). The cerebral subject and the challenge of neurodiversity. Biosciences,4, 425-445.
Parens, E., Asch, A. (2003). Disability rights critique of prenatal genetic testing: Reflections and recommendations. Mental retardation and developmental disabilities, 9, 40-47.
Penn, H. (2006). Neurobiological correlates of autism: areview of recent research. Child Neuropsychology: A Journal On Normal And Abnormal Development In Childhood And Adolescence, 12(1), 57-79.
Pieszczachowicz, J. (1998) (red.). Popularna Encyklopedia Powszechna, t. XX. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Fogra”.
Pilch, T. (2004) (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. I-VII. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Pisula, E. (2012).Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Autyzm. Sopot: GWP.
Piskorz-Ogórek, K., Ogórek, S. Cieślińska, A., Kostyra, E. (2015). Autism in Poland in com-parison to other countries. Polish Annals of Medicine, 22(1), 35-40.
Pużyński, S. (2007). Choroba psychiczna -problemy z definicją oraz miejscem wdiagnostyce i regulacjach prawnych. Psychiatria Polska, 41(3), 299-308.
Rynkiewicz, A. (2009). Zespół Aspergera - Inny mózg. Inny umysł. Gdańsk: Wydawnictwo HARMONIA.
Schroeder, D., & Gefenas, E. (2009). Vulnerability: Too vague and too broad? Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 18, 113-121.
Sieradzka-Baziur, B. (2013). Ostrukturze semantycznej języka. Pojęcie SAMOTNOŚĆ. Horyzonty Wychowania, 12(23), 117-138.
Sikorska, I. (2016). Odporność psychiczna w okresie dzieciństwa.Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spionek, H. (1973). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa: PWN.
Szatmari, P. (2000). The Classification of Autism, Asperger’s Syndrome, and Pervasive De-velopmental Disorder. Canadian Journal Of Psychiatry, [online] 45(8), 731. https://extranet.uj.edu.pl/ehost/,DanaInfo=web.ebscohost.com+detail?sid=497bdcfa-d334-4fa3-8a10-98b9008b8997%40sessionmgr112&vid=5&hid=126&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=hch&AN=3894246 [dostęp 17.08.2014] .
Szumski, G., Smogorzewska, J., Karwowski, M. (2015). Can play develop social skills? The effects of “Play Time/Social Time’ programme implementation, International Journal of Developmental Disabilities, http://dx.doi,org/10.1179/204738771 5Y.0000000002.
Szymczak, M. (1995) (red.). Słownik języka polskiego, t. II-III. Warszawa: PWN.
Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Wojnarowska, A. (2010). Niepełnosprawność intelektualna w publicznym i prywatnym dyskursie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Armstrong, T. (2010). Neurodiversity: Discovering the Extraordinary Gifts of Autism, ADHD, Dyslexia, and Other Brain Differences. Cambridge: Da Capo Press. https://extranet.uj.edu.pl/lib/ujagiellonski/,DanaInfo=site.ebrary.com+docDetail.ac-tion?docID=10392468&p00=armstrong%20neurodiversity [dostep 30.04.2012] .
Banicki, K. (2015). Między medycyną ahumanistyką: filozoficzne zmagania zpojęciem zaburzenia psychicznego. Ethos, 28(2 (110)), 91-108. DOI: 10.12887/28-2015-2110-07.
Banicki, K. (2017). The character-personality distinction: An historical, conceptual and functional investigation. Theory & Psychology, 27, 50-68.
Baron-Cohen, S. (2010). Empathizing, systemizing, and the extreme male brain theory of autism.Progress in Brain Research, 186, 167-175.
Baron-Cohen, S., Klin, A. (2006). What’s so special about Asperger Syndrome? Brain and Cognition. [online] 61, 1-4. https://extranet.uj.edu.pl/science/article/pii/,DanaInfo=www.sciencedirect.com+S0278262606000273 [dostęp 17.03.2012].
Błeszyński, J.J. (2007). Przegląd badań genetycznych koncepcji etiologii autyzmu. Szkoła Specjalna, 3, 175-183.
Błeszyński, J.J. (2009). Wielokierunkowe podejście do diagnozy i wspomagania osób zautyzmem: (optymalizacja). Szkoła Specjalna, 1, 18-24.
Błeszyński, J.J. (2010). Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bogdanowicz, M., Adryjanek, A. (2009). Uczeń z dysleksją w szkole: poradnik nie tylko dla polonistów.Gdynia: Wydawnictwo OPERON.
Bolak, E. (2011). Niepospolici. Praca - twórczość - realizacja czyli wsparcie zatrudnienia osób dorosłych z autyzmem. Więckowice: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Bombińska-Domżał, A., Kossewska, J. (2016). Nieprzewidywalny mózg, nieprzewidywalny świat-wybrane koncepcje autyzmu wujęciu neuronauk amożliwości terapii. Annales Universitates Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica, VI, s. 80-96.
Borkowska, A. (2010). Zrozumieć świat ucznia z zespołem Aspergera. Gdańsk: Wydawnictwo HARMONIA.
Broderick, A.A., Ne’eman, A. (2008).Autism as metaphor: narrative and counter nar-rative. International Journal of Inclusive Education, 12 (5-6), 459-476. https://extranet.uj.edu.pl/ehost/pdfviewer/,DanaInfo=web.ebscohost.com+pdfviewer?sid=d00ef59e-d4c5-4afc-91df-18f320b32907%40sessionmgr112&vid=2&hid=106[dostęp 15.04.2012].
Charland, L.C. (2006). Moral Nature of the Cluster B Personality Disorders. Journal of Personality Disorders, 20(2), 119-128.
Charland, L.C. (2007). Benevolent Theory: Moral Treatment at the York Retreat. History of Psychiatry, 18(1), 2007, 61-80.
Cassidy, S., Hannant, P., Tavassoli, T., Allison, C., Smith, P. & Baron-Cohen, S. (2016). Dyspraxia and autistic traits in adults with and without autism spectrum conditions. Molecular Autism, 7:48. DOI: 10.1186/s13229-016-0112-x .
Colle, L., Baron-Cohen, S., & Hill, J. (2007). Do children with autism have atheory of mind? Anon-verbal test of autism vs. specific language impairment. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 716-723.
Długosz-Kurczabowa, K. (2008)(red.). Wielki słownik etymologiczno-historyczny. Warszawa: PWN.
Doroszewski, W. (1973) (red.). Słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: PWN.
Fenton, A., Krahn, T. (2007). Autism, neurodiversity and equality beyond the “normal”. Journal of Ethics in Mental Health, 2(2), 1-6.
Gacek, M.J., Smoleń, T., Pilecka, W. (2017). Consequences of learned helplessness and recognition of the state of cognitive exhaustion in persons with mild intellectual disability. Advances in Cognitive Psychology, 1 (13), 42-51.
Gerc, K. (2012).Autyzm izespół Aspergera jako zaburzenie neurorozwojowe - próba weryfikacji stanowisk naukowych wświetle przeglądu współczesnych badań, Sztuka leczenia, 3-4, 33-46.
Gerc, K. (2014). Testing the sense of identity in people with highly functioning autism as theory-methodological problem. W: T.M. Ostrowski, I. Sikorska (red.), Health and Resilience (p. 39-56). Kraków: Jagiellonian University Press.
Gerc, K., Jurek, M. (2015a). Platformy internetowe KrainaOza.org i KrainaOza.pl jako forma wspierania realizacji potrzeb edukacyjnych iszkoleniowych wysokofunkcjonujących osób zautyzmem. W: M. Wysocka, B. Gulla (red.), Człowiek zalogowany. Człowiek społeczny w przestrzeni Internetu (s. 137-150). Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
Gerc, K.,Jurek, M. (2015b). Charakterystyka potrzeb edukacyjnych wysokofunkcjonujących młodych dorosłych z autyzmem -studium empiryczne. W: A. Komorowska-Zielony, T. Szkudlarek (red.), Różnice, edukacja, inkluzja, seria „Ars Educandi -Monografie”, tom V. (s. 269-278), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Gillberg, C. (2005). Kliniczne ineurobiologiczne aspekty zespołuAsperegera na podstawie sześciu badań rodzin. W: U. Frith (red), Autyzm i zespół Asperera (s. 150-179). Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Grandin, T. (2006).Myślenie obrazami oraz inne relacje z życia z autyzmem.Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją SYNAPSIS.
Grzebinoga, A., Szalas, N. (2013). Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne ucznia za-grożonego niedostosowaniem społecznym. W: B. Grochmal-Bach, M. Alberska, A.Grzebinoga (red.),Wspomaganie funkcjonowania psychospołecznego osób z niepełnosprawnością (s. 321-341), Kraków: Wydawnictwo WAM.
Hallig, R., von Wartburg, W. (1963). Begriffssystem als Grundlage fűr die Lexikographie. Systeme raisonné des concepts pour servir de base a la lexicographie.Berlin: Akade-mi-Verlag.
Hendrickx, S., Salter, C. (2009). Adolescent and Adult Neuro-Diversity: Asperger’s Syndrome, ADHD, Dyslexia, Dyspraxia and Related Conditions. Londyn: Jessica Kingsley Publishers. https://extranet.uj.edu.pl/lib/ujagiellonski/,DanaInfo=site.ebrary.com+doc Detail.action?docID=10415809&p00=hendrickx%20neurodiversity [dostęp 20.04.2012].
Herzog, W. (2006). Pedagogika a psychologia. Zarys wzajemnych relacji. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jaarsma, P., Welin, S. (2012). Autism as anatural human variation: reflections on the claims of the neurodiversity movement, Health Care Analysis.: HCA: Journal Of Health Philosophy And Policy, 20(1), 20-30. https://extranet.uj.edu.pl/content/d7w0381j0670x07u/,DanaInfo=www.springerlink.com+fulltext.pdf [dostęp 20.04. 2012] .
Jones, W., Carr, K., Klin, A. (2008). Absence of preferential looking to the eyes of approaching adults predicts level of social disability in 2-year-old toddlers with autism spectrum disorder. Archives of General Psychiatry, 65, 946-954.
Jaklewicz, H. (1993). Autyzm wczesnodziecięcy. Diagnoza, przebieg, leczenie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kępiński, A. (2002). Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kossewska, J. (2014). Przygotowanie do pracy zawodowej osób zASD. Propozycja treningu opracowanego wramach projektu VESTA. W: J. Kossewska (red.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia.(s. 205-224). Kraków: Wydawnictwo JAK.
Kossewska, J. (2016). Roboty wterapii iedukacji zaburzeń ze spektrum autyzmu. Annales Universitates Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, IX, 176-194.
Kubisa-Ślipko, A. (2004) (red.). Słownik wyrazów obcych, Wałbrzych: Wydawnictwo ANEKS.
Kupisiewicz, Cz., Kupisiewicz, M. (2009). Słownik Pedagogiczny. Warszawa: PWN.
Marcelli, D. (2013).Psychopatologia wieku dziecięcego. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Mikołajczak-Matyja, N. (2005). Hierarchiczne uporządkowanie słownictwa atradycyjna leksykografia, Investigationes Linguisticae, XII, s. 17-32.
Mikołajczak-Matyja, N. (2016). Badanie roli czynnika niepełnosprawności wtworzeniu umysłowej reprezentacji kategorii złożonej, Forum Pedagogiczne, 1, 81-100.
Morgan, H. (2004a). Usługi dla dorosłych zautyzmem: porównanie sytuacji wróżnych krajach. W: H. Morgan (red.), Dorośli z autyzmem. Teoria i praktyka (s. 23-46), Kraków: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Morgan, H. (2004b). Filozofia leżąca upodstaw świadczenia usług dla dorosłych z autyzmem: krytyka stosowania wartości ogólnych wodniesieniu do konkretnej sytuacji, W: H. Morgan (red.), Dorośli z autyzmem. Teoria i praktyka (s. 47-68), Kraków: Fundacja Wspólnota Nadziei.
Ortega, F. (2009). The cerebral subject and the challenge of neurodiversity. Biosciences,4, 425-445.
Parens, E., Asch, A. (2003). Disability rights critique of prenatal genetic testing: Reflections and recommendations. Mental retardation and developmental disabilities, 9, 40-47.
Penn, H. (2006). Neurobiological correlates of autism: areview of recent research. Child Neuropsychology: A Journal On Normal And Abnormal Development In Childhood And Adolescence, 12(1), 57-79.
Pieszczachowicz, J. (1998) (red.). Popularna Encyklopedia Powszechna, t. XX. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Fogra”.
Pilch, T. (2004) (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. I-VII. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Pisula, E. (2012).Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Autyzm. Sopot: GWP.
Piskorz-Ogórek, K., Ogórek, S. Cieślińska, A., Kostyra, E. (2015). Autism in Poland in com-parison to other countries. Polish Annals of Medicine, 22(1), 35-40.
Pużyński, S. (2007). Choroba psychiczna -problemy z definicją oraz miejscem wdiagnostyce i regulacjach prawnych. Psychiatria Polska, 41(3), 299-308.
Rynkiewicz, A. (2009). Zespół Aspergera - Inny mózg. Inny umysł. Gdańsk: Wydawnictwo HARMONIA.
Schroeder, D., & Gefenas, E. (2009). Vulnerability: Too vague and too broad? Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 18, 113-121.
Sieradzka-Baziur, B. (2013). Ostrukturze semantycznej języka. Pojęcie SAMOTNOŚĆ. Horyzonty Wychowania, 12(23), 117-138.
Sikorska, I. (2016). Odporność psychiczna w okresie dzieciństwa.Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spionek, H. (1973). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa: PWN.
Szatmari, P. (2000). The Classification of Autism, Asperger’s Syndrome, and Pervasive De-velopmental Disorder. Canadian Journal Of Psychiatry, [online] 45(8), 731. https://extranet.uj.edu.pl/ehost/,DanaInfo=web.ebscohost.com+detail?sid=497bdcfa-d334-4fa3-8a10-98b9008b8997%40sessionmgr112&vid=5&hid=126&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=hch&AN=3894246 [dostęp 17.08.2014] .
Szumski, G., Smogorzewska, J., Karwowski, M. (2015). Can play develop social skills? The effects of “Play Time/Social Time’ programme implementation, International Journal of Developmental Disabilities, http://dx.doi,org/10.1179/204738771 5Y.0000000002.
Szymczak, M. (1995) (red.). Słownik języka polskiego, t. II-III. Warszawa: PWN.
Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Wojnarowska, A. (2010). Niepełnosprawność intelektualna w publicznym i prywatnym dyskursie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Pobrania
Opublikowane
2017-12-01
Jak cytować
Gerc, K., & Jurek, M. (2017). Rozwój zaburzony czy odmienny – próba analizy pojęciowej w odniesieniu do stanów ze spektrum autyzmu. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 189–207. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5646
Numer
Dział
Artykuły
