Małżeństwo w percepcji matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Słowa kluczowe:
zaburzenia ze spektrum autyzmu, obraz małżeństwa, satysfakcja małżeńska, poczucie powodzenia małżeństwaAbstrakt
Celem badania było określenie obrazu relacji małżeńskiej w percepcji matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W badaniu wzięło udział 60 kobiet posiadających przynajmniej jedno dziecko. Grupę kryterialną stanowiło 30 matek mających dziecko z zaburzeniem ze spektrum autyzmu, natomiast grupa kontrolna obejmowała 30 matek wychowujących zdrowe potomstwo. Wykorzystano dwa narzędzia badawcze: Kwestionariusz Dobranego Małżeństwa M. Plopy i J. Rostowskiego oraz Skalę Powodzenia Małżeństwa M. Braun-Gałkowskiej. Analiza badań ujawniła występowanie różnic międzygrupowych w ocenie obrazu małżeństwa.Bibliografia
Altiere, M.J., & Von Kluge, S. (2009). Searching for acceptance: challenges encountered while raising a child with autism. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 34, 142-152.
Amato, P.R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and the Family, 62, 1269-1287.
Amato, P.R. (2005). The impact of family formation change on the cognitive, social, and emotional well-being of the next generation. The Future of Children, 15, 75-96.
Baeza-Velasco, C., Michelon, C., Rattaz, C., Pernon, E., & Baghdadli, A. (2013). Separation of parents raising children with autism spectrum disorders. Journal of Developmental and Physician Disability, 25, 613-624.
Bayat, M. (2007). Evidence of resilience in families of children with autism. Journal of Intellectual Disability Research, 31, 702-714.
Benson, P.R., & Kersh, J. (2011). Marital quality and psychological adjustment among mothers of children with ASD: cross-sectional and longitudinal relationships. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 1675-1685.
Błeszyński, J.J. (2010). Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bobkowicz-Lewartowska, L. (2007). Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
de Barbaro, B. (1997). Struktura rodziny. In B. de Barbaro (Ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (pp. 45-55). Kraków: Collegium Medicum UJ.
Bristol, M.M., Gallagher, J.J., & Schopler, E. (1988). Mothers and fathers of young developmentally disabled and non-disabled boys: adaptation and spousal support. Developmental Psychology, 24, 441-451.
Brobst, J.B., Clopton, J.R., & Hendricks, S.S. (2009). Parenting children with autism spectrum disorders: the couple’s relationship. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 24, 38-49.
Davis, N.O., & Carter, A.S. (2008). Parenting stress in mothers and fathers of toddlers with autism spectrum disorders: associations with child characteristics. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38, 1278-1291.
Drożdżowicz, L. (1997). Ogólna teoria systemów. In B. de Barbaro (Ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (pp. 9-17). Kraków: Collegium Medicum UJ.
Fisman, S., Wolf, L., & Noh, S. (1989). Marital intimacy in parents of exceptional children. Canadian Journal of Psychiatry, 34, 519-525.
Freedman, B.H., Kalb, L.G., Zablotsky, B., & Stuart, E.A. (2012). Relationship status among parents of children with autism spectrum disorders: a population-based study. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 539-548.
Friedrich, W.N. (1979). Predictors of the coping behavior of mothers of handicapped children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47, 1140-1150.
Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gau, S.S., Chou, M., Chiang, H., Lee, J., Wong, & C., Chou, W. (2011). Parental adjustment, marital relationship, and family function in families of children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 6, 263-270.
Gerstein, E.D., Crnic, K.A., Blacher, J., & Baker, B.L. (2009). Resilience and the course of daily parenting stress in families of young children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 981-997.
Harper, A., Dyches, T.T., Harper, J., Roper, S.O., & South, M. (2013). Respite care, marital quality, and stress in parents of children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43, 2604-2616.
Hartley, S.L., Barker, E.T., Seltzer, M.M., Floyd, F., Greenberg, J., & Orsmond, G. (2010). The relative risk and timing of divirce in familie of children with an autism spectrum disorder. Journal of Family Psychology, 24, 449-457.
Hock, R.M., Tamm, T.M., & Ramiach, J.L. (2012). Parenting children with autism spectrum disorders: a crucible for coupe relationships. Child and Family Social Work, 17, 406-415.
Johnson, J. (2012). Treating couples raising children on the autism spectrum: a marriage-friendly approach. Contemporary Family Therapy, 34, 555-565.
Kersh, J., Hedvat, T.T., Hauser-Cram, P., & Warfield, M.E. (2006). The contribution of marital quality to the well-being of parents of children with developmental disabilities. Journal of Intellectual Disabilities Research, 50, 883-893.
King, G.A., Zwaigenbaum, L., King, S., Baxter, D., Rosenbaum, P., & Bates, A. (2006). A qualitative investigation of changes in the beliefs systems of families of children with autism or Down syndrome. Child: Care, Health and Development, 32, 353-369.
Koegel, R.L., Schreibman, L., O’Neil, R.E., & Burke, J.C. (1983). The personality and family-interaction characteristics of parents of autistic children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 683-692.
Kogan, M.D., Blumberg, S.J., Schieve, L.A., Boyle, C.A., Perrin, J.M., & Ghandour, R.M. (2007). Prevalence of parent-reported diagnosis of autism spectrum disorder among children in the USA. Pediatrics, 124, 19-26.
Komender, J., Jagielska, G., & Bryńska A. (2009). Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kwok, S.Y.C.L., Leong, C.L.K., & Wong, D.F.K. (2014). Marital satisfaction of Chinese mothers of children with autism and intellectual disabilities in Hong Kong. Journal of Intellectual Disability Research, 58, 1156-1171.
Lickenbrock, D.M., Ekas, N.V., & Whitman, T.L. (2011). Feeling good, feeling bad: influences of maternal perceptions of the child and marital adjustment on well-being in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 848-858.
Marat, E. (2014). Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym. In I. Janicka & H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 437-458). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Minczakiewicz, E. (2002). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie i w szkole. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Myers, B.J., Macintosh, V.H., & Goin-Kochel, R.P. (2009). ‘My greatest joy and my greatest hart ache’: Parents’ own words on how having child in the autism spectrum Has affected their lives and their families lives. Research in Autism Spectrum Disorders, 3, 670-684.
Neff, L.A., & Karney, B.R. (2009). Stress and reactivity to daily relationship experiences: how stress hinders adaptive processes in marriage. Journal of Personality and Social Psychology, 97, 435-450.
Olechnowicz, H. (2004). Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje. Warszawa: WSiP.
Pisula, E. (1998). Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pisula, E. (2007). Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Plopa, M. (2006). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Plopa, M. (2008). Skala postaw rodzicielskich. Wersja dla rodziców. Podręcznik. Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania. Pracownia Testów Psychologicznych.
Praszkier, R. (1992). Zmieniać nie zmieniając. Ekologia problemów rodzinnych. Warszawa: WSiP.
Ramisch, J.L., Onaga, E., & Oh, S.M. (2014). Keeping a sound marriage: how couples with children with autism spectrum disorders maintain their marriages. Journal of Child and Family Study, 23, 975-988.
Randall, P., & Parker, J. (2010). Autyzm. Jak pomóc rodzinie. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Risdal, D., & Singer, G.H.S. (2004). Marital adjustment in parents of children with disabilities: an historical review and meta-analysis. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 29, 95-103.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: PWN.Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Shtayermman, O. (2013). Stress and marital satisfaction of Barents to children diagnosed with autism. Journal of Family Social Work, 16, 243-259.
Simon-Tov, A., & Kaniel, S. (2011). Stress and personal resource as predictors of the adjustment of parents to autistic children: a multivariate model. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 879-890.
Stelter, Ż. (2013). Pełnienie ról rodzicielskich wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Twardowski, A. (2008). Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych. In I. Obuchowska (Ed.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (pp. 18-54). Warszawa: WSiP.
Tyszka, Z. (1995). Rodzina w świecie współczesnym - jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. In T. Pilch & I. Leparczyk (Eds.), Pedagogika Społeczna (p. 137). Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Withers, P., & Bennett, L. (2003). Myths and marital discord in a family with a child with profound physical and intellectual disabilities. British Journal of Learning Disabilities, 31, 91-95.
Ziemska, M. (2005). Zmiany w relacjach małżeńskich w cyklu życia rodziny. In M. Ziemska (Ed.), Rodzina współczesna (pp. 44-56). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Amato, P.R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and the Family, 62, 1269-1287.
Amato, P.R. (2005). The impact of family formation change on the cognitive, social, and emotional well-being of the next generation. The Future of Children, 15, 75-96.
Baeza-Velasco, C., Michelon, C., Rattaz, C., Pernon, E., & Baghdadli, A. (2013). Separation of parents raising children with autism spectrum disorders. Journal of Developmental and Physician Disability, 25, 613-624.
Bayat, M. (2007). Evidence of resilience in families of children with autism. Journal of Intellectual Disability Research, 31, 702-714.
Benson, P.R., & Kersh, J. (2011). Marital quality and psychological adjustment among mothers of children with ASD: cross-sectional and longitudinal relationships. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 1675-1685.
Błeszyński, J.J. (2010). Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bobkowicz-Lewartowska, L. (2007). Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
de Barbaro, B. (1997). Struktura rodziny. In B. de Barbaro (Ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (pp. 45-55). Kraków: Collegium Medicum UJ.
Bristol, M.M., Gallagher, J.J., & Schopler, E. (1988). Mothers and fathers of young developmentally disabled and non-disabled boys: adaptation and spousal support. Developmental Psychology, 24, 441-451.
Brobst, J.B., Clopton, J.R., & Hendricks, S.S. (2009). Parenting children with autism spectrum disorders: the couple’s relationship. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 24, 38-49.
Davis, N.O., & Carter, A.S. (2008). Parenting stress in mothers and fathers of toddlers with autism spectrum disorders: associations with child characteristics. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38, 1278-1291.
Drożdżowicz, L. (1997). Ogólna teoria systemów. In B. de Barbaro (Ed.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (pp. 9-17). Kraków: Collegium Medicum UJ.
Fisman, S., Wolf, L., & Noh, S. (1989). Marital intimacy in parents of exceptional children. Canadian Journal of Psychiatry, 34, 519-525.
Freedman, B.H., Kalb, L.G., Zablotsky, B., & Stuart, E.A. (2012). Relationship status among parents of children with autism spectrum disorders: a population-based study. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 539-548.
Friedrich, W.N. (1979). Predictors of the coping behavior of mothers of handicapped children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47, 1140-1150.
Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gau, S.S., Chou, M., Chiang, H., Lee, J., Wong, & C., Chou, W. (2011). Parental adjustment, marital relationship, and family function in families of children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 6, 263-270.
Gerstein, E.D., Crnic, K.A., Blacher, J., & Baker, B.L. (2009). Resilience and the course of daily parenting stress in families of young children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 981-997.
Harper, A., Dyches, T.T., Harper, J., Roper, S.O., & South, M. (2013). Respite care, marital quality, and stress in parents of children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43, 2604-2616.
Hartley, S.L., Barker, E.T., Seltzer, M.M., Floyd, F., Greenberg, J., & Orsmond, G. (2010). The relative risk and timing of divirce in familie of children with an autism spectrum disorder. Journal of Family Psychology, 24, 449-457.
Hock, R.M., Tamm, T.M., & Ramiach, J.L. (2012). Parenting children with autism spectrum disorders: a crucible for coupe relationships. Child and Family Social Work, 17, 406-415.
Johnson, J. (2012). Treating couples raising children on the autism spectrum: a marriage-friendly approach. Contemporary Family Therapy, 34, 555-565.
Kersh, J., Hedvat, T.T., Hauser-Cram, P., & Warfield, M.E. (2006). The contribution of marital quality to the well-being of parents of children with developmental disabilities. Journal of Intellectual Disabilities Research, 50, 883-893.
King, G.A., Zwaigenbaum, L., King, S., Baxter, D., Rosenbaum, P., & Bates, A. (2006). A qualitative investigation of changes in the beliefs systems of families of children with autism or Down syndrome. Child: Care, Health and Development, 32, 353-369.
Koegel, R.L., Schreibman, L., O’Neil, R.E., & Burke, J.C. (1983). The personality and family-interaction characteristics of parents of autistic children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 683-692.
Kogan, M.D., Blumberg, S.J., Schieve, L.A., Boyle, C.A., Perrin, J.M., & Ghandour, R.M. (2007). Prevalence of parent-reported diagnosis of autism spectrum disorder among children in the USA. Pediatrics, 124, 19-26.
Komender, J., Jagielska, G., & Bryńska A. (2009). Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kwok, S.Y.C.L., Leong, C.L.K., & Wong, D.F.K. (2014). Marital satisfaction of Chinese mothers of children with autism and intellectual disabilities in Hong Kong. Journal of Intellectual Disability Research, 58, 1156-1171.
Lickenbrock, D.M., Ekas, N.V., & Whitman, T.L. (2011). Feeling good, feeling bad: influences of maternal perceptions of the child and marital adjustment on well-being in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 848-858.
Marat, E. (2014). Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym. In I. Janicka & H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 437-458). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Minczakiewicz, E. (2002). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie i w szkole. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Myers, B.J., Macintosh, V.H., & Goin-Kochel, R.P. (2009). ‘My greatest joy and my greatest hart ache’: Parents’ own words on how having child in the autism spectrum Has affected their lives and their families lives. Research in Autism Spectrum Disorders, 3, 670-684.
Neff, L.A., & Karney, B.R. (2009). Stress and reactivity to daily relationship experiences: how stress hinders adaptive processes in marriage. Journal of Personality and Social Psychology, 97, 435-450.
Olechnowicz, H. (2004). Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje. Warszawa: WSiP.
Pisula, E. (1998). Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pisula, E. (2007). Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Plopa, M. (2006). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Plopa, M. (2008). Skala postaw rodzicielskich. Wersja dla rodziców. Podręcznik. Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania. Pracownia Testów Psychologicznych.
Praszkier, R. (1992). Zmieniać nie zmieniając. Ekologia problemów rodzinnych. Warszawa: WSiP.
Ramisch, J.L., Onaga, E., & Oh, S.M. (2014). Keeping a sound marriage: how couples with children with autism spectrum disorders maintain their marriages. Journal of Child and Family Study, 23, 975-988.
Randall, P., & Parker, J. (2010). Autyzm. Jak pomóc rodzinie. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Risdal, D., & Singer, G.H.S. (2004). Marital adjustment in parents of children with disabilities: an historical review and meta-analysis. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 29, 95-103.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: PWN.Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Shtayermman, O. (2013). Stress and marital satisfaction of Barents to children diagnosed with autism. Journal of Family Social Work, 16, 243-259.
Simon-Tov, A., & Kaniel, S. (2011). Stress and personal resource as predictors of the adjustment of parents to autistic children: a multivariate model. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 879-890.
Stelter, Ż. (2013). Pełnienie ról rodzicielskich wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Twardowski, A. (2008). Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych. In I. Obuchowska (Ed.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (pp. 18-54). Warszawa: WSiP.
Tyszka, Z. (1995). Rodzina w świecie współczesnym - jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. In T. Pilch & I. Leparczyk (Eds.), Pedagogika Społeczna (p. 137). Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Withers, P., & Bennett, L. (2003). Myths and marital discord in a family with a child with profound physical and intellectual disabilities. British Journal of Learning Disabilities, 31, 91-95.
Ziemska, M. (2005). Zmiany w relacjach małżeńskich w cyklu życia rodziny. In M. Ziemska (Ed.), Rodzina współczesna (pp. 44-56). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pobrania
Opublikowane
2017-12-01
Jak cytować
Zdanowicz, K., & Zasępa, E. (2017). Małżeństwo w percepcji matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 147–160. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5644
Numer
Dział
Artykuły
