Praca z bajką w procesie wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym : zagadnienia terminologiczne i metodyczne

Autor

  • Gabriela Bednarska

Słowa kluczowe:

bajka, bajkoterapia, wychowanie, dziecko

Abstrakt

W artykule wyznaczono ramy teoretyczne metody „pracy z bajką” jako narzędzia użytecznego w procesie wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W pierwszej części poczyniono niezbędne ustalenia terminologiczne i definicyjne w odniesieniu do pojęcia bajki w kontekście pracy z tekstem w procesie wychowania. Dokonano przeglądu metod działań wychowawczych opartych na przekazie narracyjnym. Znaczenie praktyczne ma końcowa część artykułu, w której sformułowane zostały warunki skutecznej pracy z tekstem bajkowym. Mają one inspirować oraz służyć jako zestaw użytecznych wskazówek dla nauczycieli-wychowawców, opiekunów i rodziców pragnących tworzyć własne scenariusze zajęć z dziećmi.

Bibliografia

American Library Association (2015). The American Library Association. Professional Resources: Bibliotherapy.Pozyskanoz:ala.org(Dostęp6-stycznia-2017).

Alsup,J.(2015). A Case for Teaching Literature in the Secondary School: Why Reading Fiction Matters in an Age of Scientific Objectivity and Standardization.London.New York:Routledge.

Armstrong,C.(2007).Finding catharsis in fairy tales: A theoretical paper exploring the roles catharsis plays when fairy tales are used in drama therapy for children with anxiety [a researchpaper].Montreal: Concordia University.

Baluch,A. (2011).Literatura dla dzieci,z której się nie wyrasta[wywiad przeprowadzony przez E.Ostrowskiego].Fraza, 71.

Barker,P.(1985).Using Metaphors in Psychotherapy. NewYork:Brunner-Mazel.

Barker,P.(1997).Metafory w psychoterapii. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Bednarska,G.(2017).Funkcjeprzekazubajkowegow pracywychowawczejz dzieckiemw wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, 10,131-146.

Bettelheim,B.(1976,1989).The Uses of Enchantment: The Meaning and Importance of Fairy Tales.NewYork:VintageBooks.

Bettelheim,B.(2010).Cudowne i pożyteczne: o znaczeniach i wartościach baśni.Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Borecka,I.(2004).Z motylem w tle. O baśni w biblioterapii i terapii pedagogicznej.Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Wałbrzychu.

Borowy,M.(2013):Kim jestem i jak mogę się zmienić [praca dyplomowa].Łódź: Uniwersytet Łódzki [pracaniepublikowana].

Brendel, J. (2009). Bajki terapeutyczne w przedszkolu. Pozyskano z: www.45minut.pl (Dostęp20-kwietnia-2015).

Brett,D.(2013).Bajki, które leczą, cz. I. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Brett,D.(1998).Opowiadania dla Twojego (nieco starszego) dziecka: koją, leczą, rozwiązują problemy, cz. II.Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Bruner,J.(1974).W poszukiwaniu teorii nauczania. Warszawa:Państwowy Instytut Wydawniczy.

Chesterton,G.K.(1909).Tremendous Trifles. The Red Angel. London: Methuen & Co.

Chun,H.Y.(2009).The Effects of a Parental Developmental Bibliotherapy Program for Their Young Children’s Sexual Abuse Self-Protection. Journal of the Korean Home Economics Association,47 (9),37-53.

Crenshaw, D.A. (2007). Evocative Strategies in Child and Adolescent Psychotherapy. Lanham: Rowman & Littlefield.

Doran,R.(2005).A Critical Examination of theuse of Fairy Tale Literature with PrePrimary. Childrenin Developmentally Appropriate Early Childhood Education and Care Programs. In H. Schonfeld, S. O’Brien, T. Walsh (Eds.), Questions of Quality: Proceedings of a Conference on Defining, Assessing and Supporting Quality in Early Childhood Care and Education Dublin Castle, September 23rd-25th 2004 (pp.62-69).Dublin:Center for Early Childhood and Development and Education 2005.

Dryll,E.(2013).Wrastanie w kulturę: transmisja narracji w wychowaniu rodzinnym. Warszawa: Wydawnictwo „Enteia”.

Dymel-Trzebiatowska,H.(2014). W poszukiwaniu odrobiny pocieszenia: biblioterapeutyczny potencjał utworów Astrid Lindgren z perspektywy narratologii i psychoanalizy literackiej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Edmunds, K.M. & Bauserman, K.L. (2006). What Teachers Can Learn about Reading Motivation through Conversation with the Children. The Reading Teacher, 59 (5),414-424.

Elting,T.(2015).One Love, One Heart: Promoting Empathy Through Children’s Literature [PhD dissertation]. Minneapolis:Capella University.

Ferrero,B.(1994).Nowe historie: katecheza w opowiadaniach. Warszawa:Wydawnictwo Salezjańskie.

Halsted,W.(2009).Some of My Best Friends Are Books: Guiding Gifted Readers.Scottdale: Great Potential Press, Inc.

Handford,O., & Karolak,W.(2007).Bajka w twórczym rozwoju i arteterapii. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.

Iosebadze,T.(2010). Teaching of problem solving as a component of fairy-tale cognitive behavioral therapy(FCBT).European Psychiatry, 25 (Supplement1),1050.

Joosen, V. (2011). Critical and Creative Perspectives on Fairy Tales: An Intertextual Dialogue between Fairy-Tale Scholarship and Postmodern Retellings. Detroit: Wayne State University Press.

Kids Sunday School Place [undated]. Teaching Aids: Story Telling Tips. Pozyskano z: kidssundayschool.com (Dostęp20-kwietnia-2015).

Klimowicz,K.(2009).Jak samodzielnie napisać bajkę terapeutyczną. In A.Barciś et al., Bajkoterapia czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać (pp.235-238). Warszawa: Nasza Księgarnia.

Kołyszko,W., & Tomaszewska,J.(2011).Smoki jak my: dbajki dla dużych i małych. Warszawa:Fundacja Drabina Rozwoju.

Kossakowska,K.(2014).Żeby bajka nie straszyła, a zabawa nie nudziła. Wychowanie w Przedszkolu,8,24-27.

Koźmińska, I., & Olszewska E. (2010). Wychowanie przez czytanie. Warszawa: Świat Książki.

Legault, T., & Boila, M. (2003). Bibliotherapy. The International Child and Youth Care Network,50,1-3.

Leszczawska,M.(2010).Wstęp. In M.Leszczawska (Ed.), Szuflada z bajkami: opowieści terapeutyczne studentów pedagogiki i filologii polskiej (pp.15-46).Jelenia Góra: Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze.

Lewis, S.C. (1952). On Three Ways of Writing for Children. In Proceedings, Papers, and Summaries of Discussions of the Annual Conference on 29 April to 2 May 1952 (pp.22-28).London: The Library Association.

Lipman,D.(2003).Telling Stories to Children. Pozyskano z:storydynamics.com (Dostęp 20-kwietnia-2015).

Maclagan,D.(2011).Between art and therapy:using pictures from the world of art as an imaginal focus.ATOL: Art Therapy Online,1 (3),2.

Marquina,E.M.(2015).Why Fairy Tales Are Good for Kids: Big Bad Wolf & All! Pozyskanoz:mamiverse.com/fairy-tale-benefits-38059(Dostęp17-kwietnia-2015).

Mello,R.(2001).The Power of Storytelling: How Oral Narrative Influences Children’s Relationships in Classrooms.International Journal of Education & the Arts,2 (1),1.

Molicka,M.(2002).Bajkoterapia: o lękach dzieci i nowej metodzie terapii.Poznań:Media Rodzina.

Molicka,M.(2004).Bajkoterapia jako rodzaj biblioterapii w procesie wspierania i terapii.W: Biblioterapia w bibliotekach: zakres, formy, metody. Wrocław 10-11 października 2003 roku [EBIB/materiałykonferencyjne,8].Warszawa:Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.

Molicka,M.(2011).Biblioterapia i bajkoterapia: rola literatury w procesie zmiany rozumienia świata społecznego i siebie.Poznań: Media Rodzina.

Monroe,M.,& Rubin,R.(1974).Bibliotherapy: Trends in the United States [paper presented at the General Council Meeting of IFLA (40th). November, 1974]. Washington: The International Federation of Library Association.

Myers, P. (2012). Storytelling for Children. Pozyskano z: childdevelopmentinfo.com (Dostęp17-kwietnia-2015).

Norvell,G.W.(1958).What boys and girls like to read. New Jersey:Silver Burdett Company.

Pardeck,J.(2013).Using Books in Clinical Social Work Practice: A Guide to Bibliotherapy. London, New York: Routledge.

Pasca, D.M. (2015). The Therapeutic Fairytale: A Strategic Choice for a Psychological Counselor. Journal of Defense Resources Management,6 (2),83-86.

Pehrsson, D.E. (2006). Benefits of Utilizing Bibliotherapy within Play Therapy. Play Therapy TM,6-10.

Pietrasiński,Z.(1990).Rozwój człowieka dorosłego.Warszawa:Wiedza Powszechna.

The Project for the Study of Alternative Education in South Africa (2015). Children’s story telling activities to enrich and engage minds.In PRAESA/Nal’ibali:A national reading for enjoyment campaign to spark children’s potential through storytelling and reading.Pozyskanoz:nalibali.org(Dostęp13-kwietnia-2015).

Radbill, L. (2007). Bibliotherapy. In C.R. Reynolds, & E. Fletcher-Janzen (Eds.),Encyclopedia of Special Education: A Reference for the Education of Children, Adolescents, and Adults Disabilities and Other Exceptional Individuals. Vol. 1 (pp.283-284).Hoboken:John Wiley & Sons.

Raising Children Network(2017a).Developing literacy.Pozyskanoz:raisingchildren.net.au (Dostęp20-kwietnia-2015).

Raising Children Network (2017b). Reading with preschoolers. Pozyskano z: raising children.net.au(Dostęp14-kwietnia-2015).

Rapee,R.M.,Abbott,M.J.,&Lyneham,H.J.(2008).Bibliotherapy for Children with Anxiety Disorders Using Written Materials for Parents: A Randomized Controlled Trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology,74 (3),436-444.

Reitz, J.M. (2014). Online Dictionary for Library and Information Science. Danbury:Western Connecticut State University.

Rizza,M.(1997).A Parent’s Guide to Helping Children:Using Bibliotherapy at Home.The National Research Center on the Gifted and Talented Newsletter,28-32.

Russel, D.H., & Shrodes, C. (1950). Contributions of research in bibliotherapy to the language-arts program.The School Review,8 (3),335-342.

Shechtman, Z.(2017).Bridging the Gap Between Research and Practice:How Research Can Guide Group Leaders.In C.Haen,& S.Aronson (Eds.),Handbook of Child and Adolescent Group Therapy: A Practitioner’s Reference (pp. 52-65). New York: Abingdon,Routledge.

Shechtman, Z.,& Or,A.(1996). Applying counseling methods to challenge teacher beliefs with regard to classroom diversity and mainstreaming: An empirical study.Teaching and Teacher Education,12,139.

Shodes,C.(1955).Bibliotherapy.The Reading Teacher, 9,24-29.

Słońska,I.(1977).Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci.Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Szulc,W.(1994).Kulturoterapia - wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie.Poznań:Akademia Medyczna w Poznaniu.

Szuman,S.(1928).Wpływ bajki na psychikę dziecka.Szkoła Powszechna,1-2, 173-207.

Szpilkowska,A.(2002).Bajki przydrożne.In A.Szpilkowska (Ed.),Bajki przydrożne:komentarze(pp.5-14).Łódź:Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.

Tews, R.M.(1969).Bibliotherapy. In A. Kent, H. Lancour (Eds.),Encyclopedia of Library and Information Science,2 (pp.448-457). New York, Basel:Marcel Dekker Inc.

Tokarska,U.(2008).Wybrane strategie wykorzystania tekstów literackich w narracyjnych oddziaływaniach profilaktycznych. In B.Janusz, K.Gdowska,& B.deBarbaro (Eds.), Narracja. Teoria i praktyka (pp.471-499).Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Tokarska,U.(2009a).Bajkowa Szkoła Mądrości: czy potrzebujemy dziś jeszcze opowiadanych historii? Pozyskano z:plasterek.pl( Dostęp2-czerwca-2017).

Tokarska,U.(2009b).Psychologiczne formy pracy z bajką edukacyjną.Pozyskanoz:plasterek.pl(Dostęp5-czerwca-2017).

Tokarska,U.(2014).Bajkowa Szkoła Mądrości [warsztaty].Kraków:Małopolski Niepubliczny OKN „Kangur”.

Tsitsani,P.,Psyllidou,S.,Batzios,S.P.,Livas,S.,Ouranos,M.,&Cassimos,D.(2012).Fairytales:a compass for children’s healthy development:a qualitatitive study in a Greek island.Child Care Health and Development,38 (2),266-272.

Ungeheuer-Gołąb,A.(2012).Literackie inspiracje w rozwoju przedszkolaka.Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Wais,J.(2006).Ścieżki baśni: symboliczne wędrówki do wnętrza duszy.Warszawa: Wydawnictwo „Enteia”.

Williams, R. (2014). Why we need fairy tales now more than ever. New Statesman/ December 22. Pozyskanoz:newstatesman.com(Dostęp10-lipca-2017).

Zipes,J.D.(1996).Towards a Theory of the Fairy-Tale Film:The Case of Pinocchio.The Lion and the Unicorn,20 (1),1-24.

Opublikowane

2017-12-01

Jak cytować

Bednarska, G. (2017). Praca z bajką w procesie wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym : zagadnienia terminologiczne i metodyczne. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 108–130. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5643

Numer

Dział

Artykuły