The value system at two stages of education of youths in early adolescence
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845596.12.5Keywords:
early adolescence, value system, education, longitudinal studiesAbstract
The presented research concerns the psychological analysis of the youth value system during early adolescence. The research was conducted on students at two different stages of education: primary school and junior high school. A total of 910 students were examined across 9 schools in Lublin. Two parallel groups were established, with 455 students in each group. The Polish adaptation of the “Picture-Based Value Survey for Children” test (PBVS-Cv2) by Cieciuch and Harasimczuk, based on the theory of values by Schwartz, was used. The examined groups revealed statistically significant differences regarding three categories of values: tradition, conformity, and power. Junior high-school students, unlike sixth-graders, attributed higher importance to social status, prestige and exerting control over people and resources. In turn, primary school students were more eager to demonstrate a respect for and an acceptance of the norms and principles which are important in society and crucial for the cultivation of traditions. The findings are discussed in the context of developmental changes in the psychosocial functioning of adolescents concerning contemporary transformations in the education system. This research is the first stage of a longitudinal research project planned for the next three years. The final results will hopefully demonstrate developmental changes in the structure of values in early adolescence.References
Barni, D., Knafo-Noam, A. (2012). Value System of Fathers, Mothers and Adolescents: Do
Parents and their Children Construe Basic Values in the Same Way? Survey Research
Methods, 6(1), 3-11.
Bilsky, W., Niemann, F., Schmitz, J., Rose, I. (2005). Value structure at an early age: Cross-
-cultural replications. In: W. Bilsky, D. Elizur (Eds.), Facet Theory: Design, Analysis
and Applications (pp. 24-248). Praga: Agentura Action M.
Bilsky, W., Schwartz, S.H. (1994). Values and personality. European Journal of Personality,
8, 163-181.
Boczkowska, M. (2016). Wartości osobiste preferowane przez młodzież gimnazjalną
a wybrane wskaźniki socjodemograficzne. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 35(3),
223-240.
Brzezińska, A. (2010). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Scholar.
Brzeziński, J. (2008). Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych
- między poprawnością metodologiczną a poprawnością etyczną. W: J. Brzeziński,
B. Chyrowicz, M. Toeplitz-Winiewska, W. Poznaniak (red.), Etyka zawodu
psychologa (s. 115-146). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzozowski, P. (2002). Uniwersalność struktury wartości: Koncepcja Shaloma H. Schwartza.
Roczniki Psychologiczne, 5, 27-51.
Bubeck, M., Bilsky, W. (2004). Value structure at an early age. Swiss Journal of Psychology,
63(1), 31-41.
Chan, K. (2013). Development of materialistic values among children and adolescents.
Young consumers, 14(3), 244-257.
Chaplin, L.N., John, D.R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism
in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34(4), 480-493.
Cieciuch, J., Harasimczuk, J., Döring, A.K. (2010). Struktura wartości w późnym dzieciństwie.
Psychologia Rozwojowa, 15(2), 33-45.
Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości.
Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.
Cieciuch, J., Harasimczuk, J., Döring A.K. (2012). Validity of the Polish adaptation of the
Picture-Based Value Survey for Children. Journal of Psychoeducational Assessment,
31(4), 404-409.
Cieciuch, J., Hulak, A., Kitaj, M., Leszczyńska, J., Bulkowska, D. (2011). Kołowa struktura
wartości u dzieci przedszkolnych. Studia Psychologica, 11(2), 5-18.
Cieciuch, J., Zaleski, Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości
Shaloma Schwartza. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251-262.
Czerwińska-Jasiewicz, M. (2005). Rozwój psychiczny młodzieży a jej koncepcje dotyczące
własnego życia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Daniel, E., Hofmann-Towfigh, N., Knafo, A. (2013). School Values Across Three Cultures:
A Typology and Interrelations. SAGE Open, 3(2), 1-16.
Döring, A.K., Blauensteiner, A., Aryus, K., Drögekamp, L., Bilsky, W. (2010). Assessing values
at an early age: The Picture-Based Value Survey for Children. Journal of Personality
Assessment, 92(5), 439-448.
Dvořáková, J., Tyrlík, M. (2007). Effect of values on responsibility perceived in moral
action. Studia Psychologica, 49(2), 167-175.
Fiedorczuk, J., Fiedorczuk, I. (2012). Poziom aspiracji edukacyjnych a system wartości
młodzieży. Kultura i Edukacja, 88(2), 69-87.
Greenfield, P.M., Keller, H., Fuligni, A., Maynard, A. (2003). Cultural Pathways through
Universal Development. Annual Review of Psychology, 54, 461-490.
Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longmans, Green.
Heaven, P.C., Ciarrochi, J.V. (2010). Personality and religious values among adolescents:
A three-wave longitudinal analysis. British Journal of Psychology, 98(4), 681-694.
Jovkovska, A., Barakoska, A. (2014). The Role of Education in the Formation of Values
and Value Orientations Among Adolescents. International Journal of Cognitive Research
in Science, Engineering and Education, 2(2), 1-8.
Kałużna-Wielobób, A., Mudyń, K. (2015). Cenione wartości a jakość życia. Problem wartości
przeciwstawnych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica,
8, 109-132.
Kluckhohn, C. (1951). Values and values orientations in the theory of action. In: T. Parsons,
E.A. Shils (Eds.), Toward a generally theory of action. Cambridge, MA: Harvard
University Press.
Kossewska, J., Peters, B., Potměšilová, P., Potměšil, M. (2013). Value priorities in hearing-
impaired adolescents. Psychologia Rozwojowa, 18(3), 23-36.
Kunicka, M. (2017). Dziecko w przestrzeni aksjologicznej. Teraźniejszość - Człowiek -
Edukacja, 20, 3(79), 133-142.
Łubianka, B., Sękowski, A. (2016). Świat wartości osób zdolnych. Lublin: Towarzystwo
Naukowe KUL.
Maio, G.R., Pakizeh, A., Cheung, W., Rees, K.J. (2009). Changing, priming, and acting on
values: Effects via motivational relations in a circular model. Journal of Personality
and Social Psychology, 97(4), 699-715.
Makos, D., Jóźwik, K., Cieciuch, J. (2016). Zastosowanie Animowanego Kwestionariusza
Najbardziej - Najmniej Ważne do badania wartości w okresie późnego dzieciństwa.
Psychologia Rozwojowa, 21(4), 73-89.
Martynowicz, E. (2004). Wartości oraz ich wpływ na działanie. W: E. Martynowicz (red.),
Motywy, cele, wartości (s. 53-81). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Marzec-Tarasińska, A. (2014). Wartości cenione, ale czy urzeczywistniane przez współczesną
młodzież? W: A. Ordowąż-Coates, M. Kwiatkowski (red.), Przyszłość edukacji
i społeczeństwa oczami badaczy społecznych (s. 144-154). Warszawa: Wydawnictwo
APS.
Matyjas, B. (2012). Wartości preferowane przez młodzież gimnazjalną. Raport z badań.
Roczniki Pedagogiczne, 4(1), 87-107.
Mazur, J. (2005). Religia, autorytet i wartości wśród młodzieży gimnazjalnej. Studium
socjologiczne. Poznańskie Studia Teologiczne, 18, 189-202.
Odin, Y., Vinais, J.Y., Valette-Florence, P. (1998). Towards a Revision of Schwartz’s Values
Inventory: Some Exploratory Findings. In: J. Balderjahn, C. Mehnocken, E. Vernette
(Eds.), New Developments and Approaches in Consumer Behavior Research
(pp. 36-52). Stuttgart: Schaffer, Poeschel Verlag.
Oleś, P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne.
Roczniki Psychologiczne, 5, 53-75.
Paez, J., De-Juanas, A. (2015). Validation of “Schwartz Values Scale” for Spanish Adolescents
Population. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 165, 195-201.
Piaget, J. (1992). Mowa i myślenie u dziecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York: The Free Press.
Schwartz, S.H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, F., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A.,
Verkasalo, M., Lönnqvist, J.E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, O., Konty, M. (2012).
Refining the Theory of Basic Individual Values. Journal of Personality and Social Psychology,
103(4), 663-688.
Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical
advances and empirical tests in 20 countries. In: M.P. Zanna (Ed.), Advances in Experimental
Social Psychology, Vol. 25 (pp. 1-65). New York. Academic Press.
Schwartz, S.H. (1994). Are the universal aspects in the structure and contents of human
values? Journal of Social Issues, 50, 19-45.
Schwartz, S.H. (2001). Wartości. W: M. Hewstone (red.), Encyklopedia Blackwella. Psychologia
społeczna (s. 701-704). Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.
Schwartz, S.H., Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities
perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 268-290.
Schwartz, S.H., Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human
values. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 550-562.
Schwartz, S.H., Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure
of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social
Psychology, 58, 878-891.
Schwartz, S.H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M., Owens, V. (2001). Extending
the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different
method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 519-542.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Dziennik Ustaw z 2017 r., poz. 59.
Warren, M.T., Wray-Lake, L. (2017). Does mindfulness prepare adolescents for value-behavior
concordance? Examining the role of value content. Journal of Adolescence,
58, 56-66.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe Scholar.
Zajdel, K. (2012). Świat wartości gimnazjalistów z małych miast. Studia z Teorii Wychowania,
3, 1(4), 162-175.
Parents and their Children Construe Basic Values in the Same Way? Survey Research
Methods, 6(1), 3-11.
Bilsky, W., Niemann, F., Schmitz, J., Rose, I. (2005). Value structure at an early age: Cross-
-cultural replications. In: W. Bilsky, D. Elizur (Eds.), Facet Theory: Design, Analysis
and Applications (pp. 24-248). Praga: Agentura Action M.
Bilsky, W., Schwartz, S.H. (1994). Values and personality. European Journal of Personality,
8, 163-181.
Boczkowska, M. (2016). Wartości osobiste preferowane przez młodzież gimnazjalną
a wybrane wskaźniki socjodemograficzne. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 35(3),
223-240.
Brzezińska, A. (2010). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Scholar.
Brzeziński, J. (2008). Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych
- między poprawnością metodologiczną a poprawnością etyczną. W: J. Brzeziński,
B. Chyrowicz, M. Toeplitz-Winiewska, W. Poznaniak (red.), Etyka zawodu
psychologa (s. 115-146). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzozowski, P. (2002). Uniwersalność struktury wartości: Koncepcja Shaloma H. Schwartza.
Roczniki Psychologiczne, 5, 27-51.
Bubeck, M., Bilsky, W. (2004). Value structure at an early age. Swiss Journal of Psychology,
63(1), 31-41.
Chan, K. (2013). Development of materialistic values among children and adolescents.
Young consumers, 14(3), 244-257.
Chaplin, L.N., John, D.R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism
in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34(4), 480-493.
Cieciuch, J., Harasimczuk, J., Döring, A.K. (2010). Struktura wartości w późnym dzieciństwie.
Psychologia Rozwojowa, 15(2), 33-45.
Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości.
Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.
Cieciuch, J., Harasimczuk, J., Döring A.K. (2012). Validity of the Polish adaptation of the
Picture-Based Value Survey for Children. Journal of Psychoeducational Assessment,
31(4), 404-409.
Cieciuch, J., Hulak, A., Kitaj, M., Leszczyńska, J., Bulkowska, D. (2011). Kołowa struktura
wartości u dzieci przedszkolnych. Studia Psychologica, 11(2), 5-18.
Cieciuch, J., Zaleski, Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości
Shaloma Schwartza. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251-262.
Czerwińska-Jasiewicz, M. (2005). Rozwój psychiczny młodzieży a jej koncepcje dotyczące
własnego życia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Daniel, E., Hofmann-Towfigh, N., Knafo, A. (2013). School Values Across Three Cultures:
A Typology and Interrelations. SAGE Open, 3(2), 1-16.
Döring, A.K., Blauensteiner, A., Aryus, K., Drögekamp, L., Bilsky, W. (2010). Assessing values
at an early age: The Picture-Based Value Survey for Children. Journal of Personality
Assessment, 92(5), 439-448.
Dvořáková, J., Tyrlík, M. (2007). Effect of values on responsibility perceived in moral
action. Studia Psychologica, 49(2), 167-175.
Fiedorczuk, J., Fiedorczuk, I. (2012). Poziom aspiracji edukacyjnych a system wartości
młodzieży. Kultura i Edukacja, 88(2), 69-87.
Greenfield, P.M., Keller, H., Fuligni, A., Maynard, A. (2003). Cultural Pathways through
Universal Development. Annual Review of Psychology, 54, 461-490.
Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longmans, Green.
Heaven, P.C., Ciarrochi, J.V. (2010). Personality and religious values among adolescents:
A three-wave longitudinal analysis. British Journal of Psychology, 98(4), 681-694.
Jovkovska, A., Barakoska, A. (2014). The Role of Education in the Formation of Values
and Value Orientations Among Adolescents. International Journal of Cognitive Research
in Science, Engineering and Education, 2(2), 1-8.
Kałużna-Wielobób, A., Mudyń, K. (2015). Cenione wartości a jakość życia. Problem wartości
przeciwstawnych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica,
8, 109-132.
Kluckhohn, C. (1951). Values and values orientations in the theory of action. In: T. Parsons,
E.A. Shils (Eds.), Toward a generally theory of action. Cambridge, MA: Harvard
University Press.
Kossewska, J., Peters, B., Potměšilová, P., Potměšil, M. (2013). Value priorities in hearing-
impaired adolescents. Psychologia Rozwojowa, 18(3), 23-36.
Kunicka, M. (2017). Dziecko w przestrzeni aksjologicznej. Teraźniejszość - Człowiek -
Edukacja, 20, 3(79), 133-142.
Łubianka, B., Sękowski, A. (2016). Świat wartości osób zdolnych. Lublin: Towarzystwo
Naukowe KUL.
Maio, G.R., Pakizeh, A., Cheung, W., Rees, K.J. (2009). Changing, priming, and acting on
values: Effects via motivational relations in a circular model. Journal of Personality
and Social Psychology, 97(4), 699-715.
Makos, D., Jóźwik, K., Cieciuch, J. (2016). Zastosowanie Animowanego Kwestionariusza
Najbardziej - Najmniej Ważne do badania wartości w okresie późnego dzieciństwa.
Psychologia Rozwojowa, 21(4), 73-89.
Martynowicz, E. (2004). Wartości oraz ich wpływ na działanie. W: E. Martynowicz (red.),
Motywy, cele, wartości (s. 53-81). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Marzec-Tarasińska, A. (2014). Wartości cenione, ale czy urzeczywistniane przez współczesną
młodzież? W: A. Ordowąż-Coates, M. Kwiatkowski (red.), Przyszłość edukacji
i społeczeństwa oczami badaczy społecznych (s. 144-154). Warszawa: Wydawnictwo
APS.
Matyjas, B. (2012). Wartości preferowane przez młodzież gimnazjalną. Raport z badań.
Roczniki Pedagogiczne, 4(1), 87-107.
Mazur, J. (2005). Religia, autorytet i wartości wśród młodzieży gimnazjalnej. Studium
socjologiczne. Poznańskie Studia Teologiczne, 18, 189-202.
Odin, Y., Vinais, J.Y., Valette-Florence, P. (1998). Towards a Revision of Schwartz’s Values
Inventory: Some Exploratory Findings. In: J. Balderjahn, C. Mehnocken, E. Vernette
(Eds.), New Developments and Approaches in Consumer Behavior Research
(pp. 36-52). Stuttgart: Schaffer, Poeschel Verlag.
Oleś, P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne.
Roczniki Psychologiczne, 5, 53-75.
Paez, J., De-Juanas, A. (2015). Validation of “Schwartz Values Scale” for Spanish Adolescents
Population. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 165, 195-201.
Piaget, J. (1992). Mowa i myślenie u dziecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York: The Free Press.
Schwartz, S.H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, F., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A.,
Verkasalo, M., Lönnqvist, J.E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, O., Konty, M. (2012).
Refining the Theory of Basic Individual Values. Journal of Personality and Social Psychology,
103(4), 663-688.
Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical
advances and empirical tests in 20 countries. In: M.P. Zanna (Ed.), Advances in Experimental
Social Psychology, Vol. 25 (pp. 1-65). New York. Academic Press.
Schwartz, S.H. (1994). Are the universal aspects in the structure and contents of human
values? Journal of Social Issues, 50, 19-45.
Schwartz, S.H. (2001). Wartości. W: M. Hewstone (red.), Encyklopedia Blackwella. Psychologia
społeczna (s. 701-704). Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.
Schwartz, S.H., Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities
perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 268-290.
Schwartz, S.H., Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human
values. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 550-562.
Schwartz, S.H., Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure
of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social
Psychology, 58, 878-891.
Schwartz, S.H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M., Owens, V. (2001). Extending
the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different
method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 519-542.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Dziennik Ustaw z 2017 r., poz. 59.
Warren, M.T., Wray-Lake, L. (2017). Does mindfulness prepare adolescents for value-behavior
concordance? Examining the role of value content. Journal of Adolescence,
58, 56-66.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe Scholar.
Zajdel, K. (2012). Świat wartości gimnazjalistów z małych miast. Studia z Teorii Wychowania,
3, 1(4), 162-175.
Downloads
Published
2019-12-01
How to Cite
Łubiank, B., & Filipiak, S. (2019). The value system at two stages of education of youths in early adolescence. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 12, 98–116. https://doi.org/10.24917/20845596.12.5
Issue
Section
Articles
