Learning Experiences and Moral Development of Adolescents. Justification of the Research Need in the Field of Teaching of Ethics and Moral Development of Young People
Keywords:
ethics, morality, development, moral dilemma discussions, KMDD, adolescence, identityAbstract
Teaching ethics in school can be an important tool to promote social and moral development of young people. Ethics is one of the few classes, during which personal autonomy and subjectivity of an individual is highly promoted. During lessons, moral dilemmas can be discussed. Classes support the development of cognitive and axiological orientations in adolescents, and influence the choice of the identity processing style. This also shows the importance of democratic attitudes. The task of teaching ethics in school is to support young people during a difficult time of forming their identity by creating stimulating learning experiences during lessons. The article is intended to justify the need for exploring this issue from the research point of view. The main aim is to show how important ethics classes are for the global development of adolescents.References
Armon, C. i Dawson, T. (1997). Development trajectories in moral reasoning across the life span. Journal of Moral Education, 26, 433-454.
Berzonsky, M. D. (1989). Identity style: conceptualization and measurement. Journal of Adolescent Research, 4, 267-281.
Berzonsky, M. D. (1994). Self-identity: The relationship between process and content. Journal of Research in Personality, 28, 453-460.
Blatt, M. M. i Kohlberg, L. (1975). The Effects of Classroom Moral Discussion upon Children’s Level of Moral Judgment. Journal of Moral Education, 4(2), 129-161.
Cieciuch, J. (2013). Pomiar wartości w zmodyfikowanym modelu Shaloma Schwartza. Psychologia Społeczna, 8,1(24), 22-41.
Colby, A., Kohlberg, L., Gibbs, J. i Lieberman, M. (1983). A longitudinal Study of Moral Judgment, Monographs of Society for Research in Child Development, 48(1-2), 1-107.
Czyżowska, D. (1993). Sprawiedliwościowa koncepcja moralności a różnice w rozumowaniu moralnym kobiet i mężczyzn. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(4), 39-50.
Czyżowska, D., Niemczyński, A. i Kmieć, E. (1993). Formy rozumowania moralnego Polaków w świetle danych z badania metodą Lawrence’a Kohlberga. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(2), 19-37.
Czyżowska, D. (2003). Doświadczenie a rozwój moralny jednostki. W: K. Krzyżewski (red.), Doświadczenie indywidualne. Szczególny rodzaj poznania i wyróżniona postać pamięci(s. 199-208). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czyżowska, D. (2007). Kształtowanie się tożsamości a sposób rozważania dylematów społeczno-moralnych przez młodzież. Psychologia Rozwojowa, 12(3), 61-72.
Czyżowska, D. (2012). Sprawiedliwość i troska. O sposobach rozwiązywania dylematów moralnych przez kobiety i mężczyzn. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czyżowska, D. (2013). O związkach między rozwojem poznawczym i rozumowaniem moralnym. Argument. Biannual Philospohical Journal, 3(1), 27-35.
Dewey, J. (1963). Experience and Education. New York: Touchstone.
Erikson, E. H. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Erikson, E. H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Erikson, E. H. (2012). Dopełniony cykl życia. Gliwice: Wydawnictwo HELION.
Gała, A. E. (1992). Uwarunkowania wychowawcze dojrzałej moralności. Lublin - Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Lew”.
Gilligan, C. (1980). The effects of social institutions on the moral development of children and adolescents. Bulettin of the Menninger Clinic, 44(5), 498-522.
Higgins, A. (1991). The Just Community Approach to Moral Education: Evolution of the Idea and Recent Findings. W: W. M. Kurtines i J. Gewirtz (red.), Handbook of Moral Behavior and Development (s. 111-141). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
King, P. M. i Mayhew, M. J. (2002). Moral Judgement Development in Higher Education: Insights From the Defining Issues Test. Journal of Moral Education, 31(3), 247-270.
Kohlberg, L. (1981). Essays on Moral Development, Volume One: The Philosophy of Moral Development. San Francisco: Harper and Row Publishers.
Kohlberg, L. (1984). Essays on Moral Development, Volume Two: The Psychology of Moral Development. San Francisco: Harper and Row Publishers.
Kohlberg, L. i Kramer, R. (1969). Continuities and discontinuities in childhood and adult moral development. Human Development, 12, 93-120.
Kohlberg, L. i Meyer, R. (1990). Rozwój jako cel wychowania. Toruń: Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
Krebs, D. L. i Denton, K. (2005). Toward a more pragmatic approach to morality: A critical evaluation of Kohlberg’s model. Psychological Review, 112, 629-649.
Lind, G. (2003). Moral ist lehrbar. Handbuch zur Theorie und Praxis moralischer und demokratischer Bildung. München: Oldenbourg Verlag.
Lipiec, J. (1992). W przestrzeni wartości: studia z ontologii wartości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lipiec, J. (2001). Świat wartości: wprowadzenie do aksjologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łobocki, M. (2002). Wychowanie moralne w zarysie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Maslow, A. H. (1968). Toward a Psychology of Being. New York: D. Van Nostrand Company.
Mead, G. H. (1975). Umysł, osobowość i społeczeństwo, przeł. Z. Wolińska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Muszyński, H. (1983). Rozwój moralny. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Niemczyński, A. (1980). Modele indywidualnego rozwoju człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Niemczyński, A. (1994). O autonomii rozwoju. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1, 24-38.
Niemczyński, A. (2011). Użyteczność wiedzy o rozwoju społeczno-moralnym. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 364-378). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowak, E., Cern, K. M. (2008). Ethos w życiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie. W: J. Trempała, (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 259-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. (1989). Wartościowanie a osobowość: Psychologiczne badania empiryczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Oleś, P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne. Roczniki Psychologiczne, 5, 53-75.
Oser, F. (1991). Professional morality: a discourse approach (the case of the teaching profession). W: W. Kurtines i J. Gewirtz (red.), Handbook of moral behavior and development. Volume 2: Research. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Peck, R. F. i Havighurst, R. J. (1960). The Psychology of Character Development. New York: Wiley.
Perikh, B. (1980). Development of Moral Judgment and its Relation to Family Environmental Factors in Indian and American Families. Child Development, 51, 1030-1039.
Piaget, J. (1967). Rozwój ocen moralnych dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piaget, J. (2005). Mowa i myślenie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piaget, J. (2006). Studia z psychologii dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pietrasiński, Z. (1988). Rozwój z perspektywy jego podmiotu. W: M. Tyszkowa (red.), Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne (s. 80-119). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pietrzak, E., Szczepanik, R. i Zaorski-Sikora, Ł. (2011). Aksjologia życia publicznego. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Piotrowska, A. (1994). Pomiar inteligencji społecznej w psychologii osobowości i psychologii społecznej. Psychologia Wychowawcza, 37(2), 158-170.
Pourkos, M., Niemczyński, A. (1988). Rozwój moralny człowieka. Oświata i Wychowanie, 7, 38-45.
Przetacznik-Gierowska, M. (1993). Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży a psychologia rozwoju człowieka. Przełom czy kontynuacja? Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(1), 3-20.
Reimer, B. (1989). A Philosophy of Music Education (second edition). Englewood Cliffs, Pren-tice-Hall.
Rest, J. R. (1984). The major components of morality. W: W. M. Kurtines i J. L. Gerwitz (red.), Morality, moral behavior, and moral development (s. 24-38). New York: Wiley.
Rest, J. R. (1994). Background: Theory and research. W: J. R. Rest i D. Narvaez (red.), Moral development in the professions: Psychology and applied ethics (s. 1-26). Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
Schlaefli, A., Rest, J. R. i Thoma, S. J. (1985). Does Moral Education Improve Moral Judgment? A Meta-Analysis of Intervention Studies Using the Defining Issues Test, Review of Educational Research, 55(3), 319-352.
Selman, R. (1976). Social Cognitive Understanding. W: T. Lickona (red.), Moral Development and Behavior: Theory, Research and Social Issues (s. 299-317). Holt, NY: Rinehart and Winston.
Senejko, A. (2010). Obrona psychologiczna jako narzędzie rozwoju. Na przykładzie adolescencji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Simon, S., Howe, L. i Kirschenbaum, H. (1972). Values Clarification. New York: Hart.
Stypułkowska, J. (2004), Rozwój moralny. W: J. Stypułkowska (red.), Problemy rozwoju i wychowania (s. 139-148). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe MEDIUM.
Szopka, M. i Bardziński, F. (2011). Konstanz Method of Dilemma Discussion (KMDD) by Prof. Georg Lind. Ethics in Progress Quarterly, 2(2), 141-150.
Trempała, J. i Czyżowska, D. (2002). Rozwój moralny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 3, Rozwój funkcji psychicznych (s. 106-130). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Turiel, E. (1966). An experimental test of the sequentiality of developmental stages in the child’s moral judgments. Journal of Personality and Social Psychology, 3(6), 611-618.
Tyszkowa, M. (2010). Rozwój jednostki w cyklu życia: teoria i metodologia badań. Poznań: PTPN.
Weber, B. (2009). Community of inquiry: filozofowanie z dziećmi jako nauka zachowań demokratycznych. W: K. M. Cern, P. W. Juchacz i E. Nowak (red.), Edukacja demokratyczna (s. 77-99). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Westheimer, J. i Kahne J. (2003). What kind of citizen? Political choices and educational goals. Campus Compact Reader, Winter, 1-12.
Berzonsky, M. D. (1989). Identity style: conceptualization and measurement. Journal of Adolescent Research, 4, 267-281.
Berzonsky, M. D. (1994). Self-identity: The relationship between process and content. Journal of Research in Personality, 28, 453-460.
Blatt, M. M. i Kohlberg, L. (1975). The Effects of Classroom Moral Discussion upon Children’s Level of Moral Judgment. Journal of Moral Education, 4(2), 129-161.
Cieciuch, J. (2013). Pomiar wartości w zmodyfikowanym modelu Shaloma Schwartza. Psychologia Społeczna, 8,1(24), 22-41.
Colby, A., Kohlberg, L., Gibbs, J. i Lieberman, M. (1983). A longitudinal Study of Moral Judgment, Monographs of Society for Research in Child Development, 48(1-2), 1-107.
Czyżowska, D. (1993). Sprawiedliwościowa koncepcja moralności a różnice w rozumowaniu moralnym kobiet i mężczyzn. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(4), 39-50.
Czyżowska, D., Niemczyński, A. i Kmieć, E. (1993). Formy rozumowania moralnego Polaków w świetle danych z badania metodą Lawrence’a Kohlberga. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(2), 19-37.
Czyżowska, D. (2003). Doświadczenie a rozwój moralny jednostki. W: K. Krzyżewski (red.), Doświadczenie indywidualne. Szczególny rodzaj poznania i wyróżniona postać pamięci(s. 199-208). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czyżowska, D. (2007). Kształtowanie się tożsamości a sposób rozważania dylematów społeczno-moralnych przez młodzież. Psychologia Rozwojowa, 12(3), 61-72.
Czyżowska, D. (2012). Sprawiedliwość i troska. O sposobach rozwiązywania dylematów moralnych przez kobiety i mężczyzn. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czyżowska, D. (2013). O związkach między rozwojem poznawczym i rozumowaniem moralnym. Argument. Biannual Philospohical Journal, 3(1), 27-35.
Dewey, J. (1963). Experience and Education. New York: Touchstone.
Erikson, E. H. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Erikson, E. H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Erikson, E. H. (2012). Dopełniony cykl życia. Gliwice: Wydawnictwo HELION.
Gała, A. E. (1992). Uwarunkowania wychowawcze dojrzałej moralności. Lublin - Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Lew”.
Gilligan, C. (1980). The effects of social institutions on the moral development of children and adolescents. Bulettin of the Menninger Clinic, 44(5), 498-522.
Higgins, A. (1991). The Just Community Approach to Moral Education: Evolution of the Idea and Recent Findings. W: W. M. Kurtines i J. Gewirtz (red.), Handbook of Moral Behavior and Development (s. 111-141). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
King, P. M. i Mayhew, M. J. (2002). Moral Judgement Development in Higher Education: Insights From the Defining Issues Test. Journal of Moral Education, 31(3), 247-270.
Kohlberg, L. (1981). Essays on Moral Development, Volume One: The Philosophy of Moral Development. San Francisco: Harper and Row Publishers.
Kohlberg, L. (1984). Essays on Moral Development, Volume Two: The Psychology of Moral Development. San Francisco: Harper and Row Publishers.
Kohlberg, L. i Kramer, R. (1969). Continuities and discontinuities in childhood and adult moral development. Human Development, 12, 93-120.
Kohlberg, L. i Meyer, R. (1990). Rozwój jako cel wychowania. Toruń: Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
Krebs, D. L. i Denton, K. (2005). Toward a more pragmatic approach to morality: A critical evaluation of Kohlberg’s model. Psychological Review, 112, 629-649.
Lind, G. (2003). Moral ist lehrbar. Handbuch zur Theorie und Praxis moralischer und demokratischer Bildung. München: Oldenbourg Verlag.
Lipiec, J. (1992). W przestrzeni wartości: studia z ontologii wartości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lipiec, J. (2001). Świat wartości: wprowadzenie do aksjologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łobocki, M. (2002). Wychowanie moralne w zarysie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Maslow, A. H. (1968). Toward a Psychology of Being. New York: D. Van Nostrand Company.
Mead, G. H. (1975). Umysł, osobowość i społeczeństwo, przeł. Z. Wolińska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Muszyński, H. (1983). Rozwój moralny. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Niemczyński, A. (1980). Modele indywidualnego rozwoju człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Niemczyński, A. (1994). O autonomii rozwoju. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1, 24-38.
Niemczyński, A. (2011). Użyteczność wiedzy o rozwoju społeczno-moralnym. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 364-378). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowak, E., Cern, K. M. (2008). Ethos w życiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie. W: J. Trempała, (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 259-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. (1989). Wartościowanie a osobowość: Psychologiczne badania empiryczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Oleś, P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne. Roczniki Psychologiczne, 5, 53-75.
Oser, F. (1991). Professional morality: a discourse approach (the case of the teaching profession). W: W. Kurtines i J. Gewirtz (red.), Handbook of moral behavior and development. Volume 2: Research. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Peck, R. F. i Havighurst, R. J. (1960). The Psychology of Character Development. New York: Wiley.
Perikh, B. (1980). Development of Moral Judgment and its Relation to Family Environmental Factors in Indian and American Families. Child Development, 51, 1030-1039.
Piaget, J. (1967). Rozwój ocen moralnych dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piaget, J. (2005). Mowa i myślenie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piaget, J. (2006). Studia z psychologii dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pietrasiński, Z. (1988). Rozwój z perspektywy jego podmiotu. W: M. Tyszkowa (red.), Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne (s. 80-119). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pietrzak, E., Szczepanik, R. i Zaorski-Sikora, Ł. (2011). Aksjologia życia publicznego. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Piotrowska, A. (1994). Pomiar inteligencji społecznej w psychologii osobowości i psychologii społecznej. Psychologia Wychowawcza, 37(2), 158-170.
Pourkos, M., Niemczyński, A. (1988). Rozwój moralny człowieka. Oświata i Wychowanie, 7, 38-45.
Przetacznik-Gierowska, M. (1993). Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży a psychologia rozwoju człowieka. Przełom czy kontynuacja? Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1(1), 3-20.
Reimer, B. (1989). A Philosophy of Music Education (second edition). Englewood Cliffs, Pren-tice-Hall.
Rest, J. R. (1984). The major components of morality. W: W. M. Kurtines i J. L. Gerwitz (red.), Morality, moral behavior, and moral development (s. 24-38). New York: Wiley.
Rest, J. R. (1994). Background: Theory and research. W: J. R. Rest i D. Narvaez (red.), Moral development in the professions: Psychology and applied ethics (s. 1-26). Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
Schlaefli, A., Rest, J. R. i Thoma, S. J. (1985). Does Moral Education Improve Moral Judgment? A Meta-Analysis of Intervention Studies Using the Defining Issues Test, Review of Educational Research, 55(3), 319-352.
Selman, R. (1976). Social Cognitive Understanding. W: T. Lickona (red.), Moral Development and Behavior: Theory, Research and Social Issues (s. 299-317). Holt, NY: Rinehart and Winston.
Senejko, A. (2010). Obrona psychologiczna jako narzędzie rozwoju. Na przykładzie adolescencji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Simon, S., Howe, L. i Kirschenbaum, H. (1972). Values Clarification. New York: Hart.
Stypułkowska, J. (2004), Rozwój moralny. W: J. Stypułkowska (red.), Problemy rozwoju i wychowania (s. 139-148). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe MEDIUM.
Szopka, M. i Bardziński, F. (2011). Konstanz Method of Dilemma Discussion (KMDD) by Prof. Georg Lind. Ethics in Progress Quarterly, 2(2), 141-150.
Trempała, J. i Czyżowska, D. (2002). Rozwój moralny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 3, Rozwój funkcji psychicznych (s. 106-130). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Turiel, E. (1966). An experimental test of the sequentiality of developmental stages in the child’s moral judgments. Journal of Personality and Social Psychology, 3(6), 611-618.
Tyszkowa, M. (2010). Rozwój jednostki w cyklu życia: teoria i metodologia badań. Poznań: PTPN.
Weber, B. (2009). Community of inquiry: filozofowanie z dziećmi jako nauka zachowań demokratycznych. W: K. M. Cern, P. W. Juchacz i E. Nowak (red.), Edukacja demokratyczna (s. 77-99). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Westheimer, J. i Kahne J. (2003). What kind of citizen? Political choices and educational goals. Campus Compact Reader, Winter, 1-12.
Downloads
Published
2015-12-01
How to Cite
Steć, M. (2015). Learning Experiences and Moral Development of Adolescents. Justification of the Research Need in the Field of Teaching of Ethics and Moral Development of Young People. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 8(1), 34–50. Retrieved from https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5611
Issue
Section
Articles
