Participation of Sensory Integration Theory in Explanation of Neurocognitivistics Processes in People with Autism
Keywords:
autism, sensory processing disordersAbstract
Depending on the taken criteria, sensory processing disorders concern between 42% and 88% of people with autism (Filipek i in., 1999). These disorders are important functioning characteristics. A chronological review of research that concerns sensory processing disorders in people with autism shows changes in research direction: from describing sensory functioning people with autism and attempts to find regularity in their functioning, to searching for the connection of the sensory processing disorders with brain structural and functional abnormalities. The justification for the latter direction of research can not only be found in the sensory integration theory, but also in the latest neurocognitivistic theories explaining autism. According to these theories, neuropsychological processes enable behaviour management and learning. They can also explain the functioning of people with behaviour and learning disabilities, including people with autism. Pointing to the neuroscience implications in the sensory integration theory, the article reveals the participation of this theory in explaining autism spectrum disorders.References
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (wyd. 4 poprawione). Washington DC: APA.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (wyd. 5). Washington DC: APA.
Asperger, H. (1938). Das psychisch abnorme Kind. Wiener klinische Wochenschrift, 49, 1-12.
Attwood, T. (2012). Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik. Gdańsk: Harmonia.
Ayres, J. (1991). Sensory integration and the child. Los Angeles: Western Psychological Services.
Baranek, G., Foster, L., Berkson, G. (1997). Tactille defences and stereotypical behaviors. The American Journal of Occupational Therapy, 2, 5-11.
Baron-Cohen, S. (1995). Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind. Cambridge:The MIT Press.
Ben-Sasson, A., Cermak, S., Orsmond, G., Tager-Flusberg, H., Kadlec, M. i Certer, A. (2008). Sensory cluster of toddlers with autism spectrum disorders: differences in affective symptoms. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 49, 817-825.
Bobath, B. (1970). Adult Hemiplegia: Evaluation and Treatment. Oxford: Butterworth Heine-mann.
Borkowska, M. (1997a). Metoda Glenna Domana. W: M. Borkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe (s. 101-105). Warszawa: WSiP.
Borkowska, M. (1997b). Metoda NDT-Bobath. W: M. Borkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe (s. 85-89). Warszawa: WSiP.
Brauns, A. (2009). Barwne cienie i nietoperze. Życie w autystycznym świecie. Poznań: Media Rodzina.
Cheung, P. P. i Siu, A. M. (2009). A comparison of patterns of sensory processing in children with and without developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 30, 1468-1480.
Cieszyńska, J. (2011). Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska.Kraków: Omega Stage Systems - Jędrzej Cieszyński.
Deacon, T. W. (1989). Holism and associationism in neuropsychology: An anatomical synthesis. W: E. Perecman (red.). Integrating Theory and Practice in Clinical Neuropsychology (s. 1-47). Hillsdale, New Jersey: LEA Publishers.
Delacato, C. i Doman G. (1957). Hemiplegia and concomitant psychological phenomenon, American Journal of Occupational Therapy, 4, 186-187.
Delacato, C. (1995). Dziwne, niepojęte: autystyczne dziecko. Warszawa: Fundacja SYNAPSIS.
Eliot, L. (2010). Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia.Poznań: Media Rodzina.
Filipek, P., Accardo, P., Baranek, G., Cook, E., Dawson, G., Gordon, B., Gravel, J., Johnson C., Kal-len, R., Levy S., Minshew, N., Prizant, B., Rapin, I., Rogers, S., Stone, W., Teplin, S., Tuchman, R. i Volkmar, F. (1999). The screening and diagnosis of autistic spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 29, 439-484.
Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GWP.
Gal, E., Cemark S. i Ben-Sasson, A. (2007). Sensory Processing Disorders in Children with Autism. Nature, Assesment and Interwention. W: R. Gabriels i D. Hill (red.), Growing up with Autism. Working with Scholl-Age Children and Adolescents (s. 95-123). New York: The Guilford Press.
Gerrard, S. i Rugg, G. (2009). Sensory Impairments and Autism: A Re-Examination of Causal Modeling. Journal of Autism Developmental Disorders, 39, 1449-1463.
Goddard, S. (2004). Odruchy, uczenie i zachowanie. Klucz do umysłu dziecka. Warszawa: Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów.
Grabowska, A. (2005). Lateralizacja funkcji psychicznych w mózgu człowieka. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (red.), Mózg a zachowanie (s. 443-488). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grandin T. i Scariano M. (1995). Byłam dzieckiem autystycznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hilton, C., Harper, J., Kueker, R., Lang A., Abbacchi A., Todorov, A. i LaVesser, P. (2010). Sensory Responsivness as a Predictor of Social Severity with High Functioning Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40, 937-945.
Hirstein, W., Iversen, P. i Ramachandran, V. S. (2001). Autonomic responses of autistic children to people and objects. Proceedings of Royal Society. B: Biological Sciences, 268, 1883- 1888.
Kaczmarek, B. (2012). Cudowne krosna umysłu. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250.
Kielar-Turska, M. i Białecka-Pikul, M. (2002). Wczesne dzieciństwo. W: B. Harwas-Napierała i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t, 2 (s. 47-82). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konorski, J. (1969). Integracyjna działalność mózgu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kossut, M. (1994). Mechanizmy plastyczności mózgu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kranowitz, C. (2011). Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego - diagnoza i postępowanie. Gdańsk: Harmonia.
Lane, S., Reynolds, S. i Dumenci, L. (2012). Sensory overresponsivity and anxiety in typically developing children and children with autism and attention deficit hyperactivity disorder: Cause or coexistence. American Journal of Occupational Therapy, 5, 595-603.
Latham, K., Chung, S. T. L., Allen, P. M., Tavassoli, T. i Baron-Cohen, S. (2013). Spatial localisation in autism: evidence for differences in early cortical visual processing. Molecular Autism, 4, 1-4.
Likens, A. (2012). Odnaleźć Kansas. Zespół Aspergera rozszyfrowany. Warszawa: Wydawnictwo eSPe.
Lincoln, A., Courchesne, E., Harms, L. i Allen, M. (1995). Sensory Modulation of Auditory Stimuli in Children with Autism and Receptive Developmental Language Disorder: Event-Related Brain Potential Evidence. Journal of Autism Developmental Disorders, 25, 521-539.
Łuria, A. R. (1976). Podstawy neuropsychologii. Warszawa: PZWL.
Maas, V. (1998). Uczenie się przez zmysły. Warszawa: WSiP.
Okrzasa, M. (2009). Terapia Integracji Sensorycznej w pracy z dziećmi autystycznymi, http://www.pstis.pl/pl/html/?v1=block&str=podstrona_biuletyn-artykuly&id=49fadb19_30,(dostęp: 14.12.2014).
Olechnowicz, H. i Wiktorowicz, R. (2012). Wgląd w sytuację psychologiczną dziecka i ustalenie progów tolerancji na bodźce zewnętrzne. W: H. Olechnowicz, R. Wiktorowicz (red.), Dziecko z autyzmem. Wyzwalanie potencjału rozwojowego (s. 61-86). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Orekhova, E. V., Tsetlin, M. M., Butorina, A. V., Novikova, S. I., Gratchev, V. V., Sokolov, P. A., Elam, M. i Stroganova, T. A. (2012). Auditory Cortex Responses to Clicks and Sensory Modulation Difficulties in Children with Autism Spectrum Disorders (ASD). Plos One, 7,
Penfield, W. i Jaspers, H. (1959). Epilepsy and Functional Anatomy of the Human Brain. Boston: Little-Brown.
Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańsk: GWP.
Przyrowski, Z. (2012). Integracja sensoryczna. Wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii. Warszawa: Empis.
Ramachandran, V. S. (2012). Neuronauka o podstawach człowieczeństwa. O czym mówi mózg?Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Robertson, C. E., Martin, A., Baker, Ch. I. i Baron-Cohen, S. (2012). Atypical Integration of Motion Signals in Autism Spectrum Conditions. Plos One, 7.
Rogers, S. i Ozonoff, S. (2005). Annotation: What do we know about sensory dysfunction in autism? A critical review of the empirical evidence. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 46, 1255-1268.
Schoen, S. A., Miller, L. A., Brett-Green, B. A. i Nielsen, D. M. (2009). Physiological and Behavioral Differences in Sensory Processing: A Comparison of Children with Autism Spectrum Disorder and Sensory Modulation Disorder. Frontiers in Integrative Neuroscience, 3.
Schopler, E., Reichler, R. i Lansing, M. (1995). Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów. Gdańsk: SPOA.
Shore, S. (2008). Za ścianą. Osobiste doświadczenia z autyzmem i zespołem Aspergera. Warszawa: Krajowe Towarzystwo Autyzmu.
Stefańska-Klar, D. (2012). Dziecko ze spektrum autyzmu w przedszkolu i szkole ogólnodostępnej. W: J. Skibska, M. Warchał (red.), Praca z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu i szkole ogólnodostępnej. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.
Stroganova, T. A., Kozunov, V. V., Posikera, N. I., Galuta, I. A., Gratchev, V. V. i Orekhova, E. V. (2013). Abnormal Pre-Attentive Arousal in Young Children with Autism Spectrum Disorder Contributes to Their Atypical Auditory Behavior: An ERP Study. Plos One, 8.
Tavasolli, T. i Baron-Cohen, S. (2012a). Olfactory Detection Thresholds and Adaptation in Adults with Autism Spectrum Condition. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 905-909.
Tavasolli, T. i Baron-Cohen, S. (2012b). Taste Identification in Adults with Autism Spectrum Conditions. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 1419-1424.
Teitelbaum, O. i Teitelbaum, P. (2012). Czy moje dziecko ma autyzm? Jak rozpoznać najwcześniejsze oznaki autyzmu. Gdańsk: Harmonia.
White, S., Frith, U., Milne, E., Rosen, S., Swettenham, J. i Ramus, F. (2006). A double dissociation between sensorimotor impairments and reading disability: A comparison of autistic and dyslexic children. Cognitive Neuropsychology, 5, 748-761.
Williams, D. (2005). Nikt nigdzie. Niezwykła autobiografia autystycznej dziewczyny. Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna.
Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Impuls.
World Health Organization (1992). Manual of the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (wyd. 10). Genewa: WHO.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (wyd. 5). Washington DC: APA.
Asperger, H. (1938). Das psychisch abnorme Kind. Wiener klinische Wochenschrift, 49, 1-12.
Attwood, T. (2012). Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik. Gdańsk: Harmonia.
Ayres, J. (1991). Sensory integration and the child. Los Angeles: Western Psychological Services.
Baranek, G., Foster, L., Berkson, G. (1997). Tactille defences and stereotypical behaviors. The American Journal of Occupational Therapy, 2, 5-11.
Baron-Cohen, S. (1995). Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind. Cambridge:The MIT Press.
Ben-Sasson, A., Cermak, S., Orsmond, G., Tager-Flusberg, H., Kadlec, M. i Certer, A. (2008). Sensory cluster of toddlers with autism spectrum disorders: differences in affective symptoms. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 49, 817-825.
Bobath, B. (1970). Adult Hemiplegia: Evaluation and Treatment. Oxford: Butterworth Heine-mann.
Borkowska, M. (1997a). Metoda Glenna Domana. W: M. Borkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe (s. 101-105). Warszawa: WSiP.
Borkowska, M. (1997b). Metoda NDT-Bobath. W: M. Borkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe (s. 85-89). Warszawa: WSiP.
Brauns, A. (2009). Barwne cienie i nietoperze. Życie w autystycznym świecie. Poznań: Media Rodzina.
Cheung, P. P. i Siu, A. M. (2009). A comparison of patterns of sensory processing in children with and without developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 30, 1468-1480.
Cieszyńska, J. (2011). Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska.Kraków: Omega Stage Systems - Jędrzej Cieszyński.
Deacon, T. W. (1989). Holism and associationism in neuropsychology: An anatomical synthesis. W: E. Perecman (red.). Integrating Theory and Practice in Clinical Neuropsychology (s. 1-47). Hillsdale, New Jersey: LEA Publishers.
Delacato, C. i Doman G. (1957). Hemiplegia and concomitant psychological phenomenon, American Journal of Occupational Therapy, 4, 186-187.
Delacato, C. (1995). Dziwne, niepojęte: autystyczne dziecko. Warszawa: Fundacja SYNAPSIS.
Eliot, L. (2010). Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia.Poznań: Media Rodzina.
Filipek, P., Accardo, P., Baranek, G., Cook, E., Dawson, G., Gordon, B., Gravel, J., Johnson C., Kal-len, R., Levy S., Minshew, N., Prizant, B., Rapin, I., Rogers, S., Stone, W., Teplin, S., Tuchman, R. i Volkmar, F. (1999). The screening and diagnosis of autistic spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 29, 439-484.
Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GWP.
Gal, E., Cemark S. i Ben-Sasson, A. (2007). Sensory Processing Disorders in Children with Autism. Nature, Assesment and Interwention. W: R. Gabriels i D. Hill (red.), Growing up with Autism. Working with Scholl-Age Children and Adolescents (s. 95-123). New York: The Guilford Press.
Gerrard, S. i Rugg, G. (2009). Sensory Impairments and Autism: A Re-Examination of Causal Modeling. Journal of Autism Developmental Disorders, 39, 1449-1463.
Goddard, S. (2004). Odruchy, uczenie i zachowanie. Klucz do umysłu dziecka. Warszawa: Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów.
Grabowska, A. (2005). Lateralizacja funkcji psychicznych w mózgu człowieka. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (red.), Mózg a zachowanie (s. 443-488). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grandin T. i Scariano M. (1995). Byłam dzieckiem autystycznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hilton, C., Harper, J., Kueker, R., Lang A., Abbacchi A., Todorov, A. i LaVesser, P. (2010). Sensory Responsivness as a Predictor of Social Severity with High Functioning Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40, 937-945.
Hirstein, W., Iversen, P. i Ramachandran, V. S. (2001). Autonomic responses of autistic children to people and objects. Proceedings of Royal Society. B: Biological Sciences, 268, 1883- 1888.
Kaczmarek, B. (2012). Cudowne krosna umysłu. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250.
Kielar-Turska, M. i Białecka-Pikul, M. (2002). Wczesne dzieciństwo. W: B. Harwas-Napierała i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t, 2 (s. 47-82). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konorski, J. (1969). Integracyjna działalność mózgu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kossut, M. (1994). Mechanizmy plastyczności mózgu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kranowitz, C. (2011). Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego - diagnoza i postępowanie. Gdańsk: Harmonia.
Lane, S., Reynolds, S. i Dumenci, L. (2012). Sensory overresponsivity and anxiety in typically developing children and children with autism and attention deficit hyperactivity disorder: Cause or coexistence. American Journal of Occupational Therapy, 5, 595-603.
Latham, K., Chung, S. T. L., Allen, P. M., Tavassoli, T. i Baron-Cohen, S. (2013). Spatial localisation in autism: evidence for differences in early cortical visual processing. Molecular Autism, 4, 1-4.
Likens, A. (2012). Odnaleźć Kansas. Zespół Aspergera rozszyfrowany. Warszawa: Wydawnictwo eSPe.
Lincoln, A., Courchesne, E., Harms, L. i Allen, M. (1995). Sensory Modulation of Auditory Stimuli in Children with Autism and Receptive Developmental Language Disorder: Event-Related Brain Potential Evidence. Journal of Autism Developmental Disorders, 25, 521-539.
Łuria, A. R. (1976). Podstawy neuropsychologii. Warszawa: PZWL.
Maas, V. (1998). Uczenie się przez zmysły. Warszawa: WSiP.
Okrzasa, M. (2009). Terapia Integracji Sensorycznej w pracy z dziećmi autystycznymi, http://www.pstis.pl/pl/html/?v1=block&str=podstrona_biuletyn-artykuly&id=49fadb19_30,(dostęp: 14.12.2014).
Olechnowicz, H. i Wiktorowicz, R. (2012). Wgląd w sytuację psychologiczną dziecka i ustalenie progów tolerancji na bodźce zewnętrzne. W: H. Olechnowicz, R. Wiktorowicz (red.), Dziecko z autyzmem. Wyzwalanie potencjału rozwojowego (s. 61-86). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Orekhova, E. V., Tsetlin, M. M., Butorina, A. V., Novikova, S. I., Gratchev, V. V., Sokolov, P. A., Elam, M. i Stroganova, T. A. (2012). Auditory Cortex Responses to Clicks and Sensory Modulation Difficulties in Children with Autism Spectrum Disorders (ASD). Plos One, 7,
Penfield, W. i Jaspers, H. (1959). Epilepsy and Functional Anatomy of the Human Brain. Boston: Little-Brown.
Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańsk: GWP.
Przyrowski, Z. (2012). Integracja sensoryczna. Wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii. Warszawa: Empis.
Ramachandran, V. S. (2012). Neuronauka o podstawach człowieczeństwa. O czym mówi mózg?Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Robertson, C. E., Martin, A., Baker, Ch. I. i Baron-Cohen, S. (2012). Atypical Integration of Motion Signals in Autism Spectrum Conditions. Plos One, 7.
Rogers, S. i Ozonoff, S. (2005). Annotation: What do we know about sensory dysfunction in autism? A critical review of the empirical evidence. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 46, 1255-1268.
Schoen, S. A., Miller, L. A., Brett-Green, B. A. i Nielsen, D. M. (2009). Physiological and Behavioral Differences in Sensory Processing: A Comparison of Children with Autism Spectrum Disorder and Sensory Modulation Disorder. Frontiers in Integrative Neuroscience, 3.
Schopler, E., Reichler, R. i Lansing, M. (1995). Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów. Gdańsk: SPOA.
Shore, S. (2008). Za ścianą. Osobiste doświadczenia z autyzmem i zespołem Aspergera. Warszawa: Krajowe Towarzystwo Autyzmu.
Stefańska-Klar, D. (2012). Dziecko ze spektrum autyzmu w przedszkolu i szkole ogólnodostępnej. W: J. Skibska, M. Warchał (red.), Praca z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu i szkole ogólnodostępnej. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.
Stroganova, T. A., Kozunov, V. V., Posikera, N. I., Galuta, I. A., Gratchev, V. V. i Orekhova, E. V. (2013). Abnormal Pre-Attentive Arousal in Young Children with Autism Spectrum Disorder Contributes to Their Atypical Auditory Behavior: An ERP Study. Plos One, 8.
Tavasolli, T. i Baron-Cohen, S. (2012a). Olfactory Detection Thresholds and Adaptation in Adults with Autism Spectrum Condition. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 905-909.
Tavasolli, T. i Baron-Cohen, S. (2012b). Taste Identification in Adults with Autism Spectrum Conditions. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 1419-1424.
Teitelbaum, O. i Teitelbaum, P. (2012). Czy moje dziecko ma autyzm? Jak rozpoznać najwcześniejsze oznaki autyzmu. Gdańsk: Harmonia.
White, S., Frith, U., Milne, E., Rosen, S., Swettenham, J. i Ramus, F. (2006). A double dissociation between sensorimotor impairments and reading disability: A comparison of autistic and dyslexic children. Cognitive Neuropsychology, 5, 748-761.
Williams, D. (2005). Nikt nigdzie. Niezwykła autobiografia autystycznej dziewczyny. Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna.
Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Impuls.
World Health Organization (1992). Manual of the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (wyd. 10). Genewa: WHO.
Downloads
Published
2015-12-01
How to Cite
Krzysztofik, K. . (2015). Participation of Sensory Integration Theory in Explanation of Neurocognitivistics Processes in People with Autism. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 8(1), 9–23. Retrieved from https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5609
Issue
Section
Articles
