Model tworzenia znaczeń Crystal Park i Susan Folkman

Autor

  • Maciej Załuski
  • Marek Motyka

Słowa kluczowe:

choroba, rozumienie, radzenie sobie, stres

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja modelu tworzenia znaczeń (The Meaning Making Model)Crystal Park i Susan Folkman, będącego uzupełnieniem transakcyjnej teorii stresu Richarda Lazarusa i Susan Folkman. Artykuł zaznajamia z podstawowymi założeniami tego modelu. Wyjściowe założenie dotyczy związku pomiędzy rozumieniem aktualnej sytuacji trudnej, z jaką człowiek zmuszony jest się konfrontować, a uogólnionym rozumieniem własnego życia. Zdaniem autorek doświadczenie dysonansu pomiędzy rozumieniem konkretnej sytuacji i rozumieniem własnego życia stanowi istotne źródło stresu. Operacje poznawcze pozwala-jące dopasować oba rozumienia prowadzą do jego redukcji. W efekcie, model wyróżnia specyficzny sposób radzenia sobie ze stresem nazwany: radzeniem sobie skoncentrowanym na tworzeniu znaczenia (meaning-focused coping, MFC). Artykuł zawiera opis składowych modelu oraz wnioski wynikające z jego założeń.

Bibliografia

Affleck, G., Tennen, H. (1996). Construing benefits from adversity: Adaptational significance and dispositional underpinnings. Journal of Personality, 64, 899-922.

Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Baumeister, R. F. (1991). Meanings in life. New York: The Guilford Press.

Butler, L. D. (2007). Growing Pains: Commentary on the Field of Posttraumatic Growth and Hobfoll and Colleagues’ Recent Contributions to it. Applied Psychology: An International Review, 56, 367-378.

Davis, C. G., Nolen-Hoeksema, S., Larson, J. (1998). Making sense of loss and benefiting from the experience: Two construals of meaning. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 561-574.

Davis, C. G, Wortman, C., Lehman, B. R., Silver, R. C. (2000). Searching for meaning in loss: Are clinical assumptions correct? Death Studies, 24, 497-540.

Endler, N. S., Parker, J. D. A. (1990). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 844-854.

Epstein, S., (1990). Cognitive-experiential self-theory. W: L. A. Pervin (red.), Handbook of personality: Theory and research (s. 165-192). New York: Guilford Press.

Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. New York: Row Peterson.

Folkman, S. (2008). The case for positive emotions in the stress process. Anxiety, Stress & Coping, 21, 3-14.

Frankl, V. (2010). Wola sensu. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Heszen-Niejodek, I. (2005). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3. (s. 465-492). Gdańsk: GWP.

Janoff-Bulman, R. (1989). Assumptive worlds and the stress of traumatic events: applications of the schema construct. Social Cognition, 2, 113-136.

Kelly, G. A. (1955). The psychology of personal constructs. New York: Norton.

Klamut, R. (2010). Kwestionariusz Postaw Życiowych. Podręcznik do polskiej adaptacji kwestionariusza Life Attitude Profile - revised (LAP-R) Gary’ego T. Rekera. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Klinger, E. (1977). Meaning and void: Inner experience and the incentives in people’s lives. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: Wydaw. Akademickie i Profesjonalne.

Lazarus, R. S. (1966). Psychological stress and the coping process. New York: McGraw-Hill.

Lazarus, R. S., DeLongis, A. (1983). Psychological stress and coping in aging. American Psychologist, 38, 245-254.

Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.

Lifton, R. J. (1967). Death in life: Survivors of Hiroshima. New York: Simon & Schuster.

Moos, R. H., Scheafer, J. A. (1968). The Crisis of Physical Illness, An Overview and Conceptual Approach. W: R. H. Moos (red.), Coping with Physical Illness. 2 New Perspectives. (s. 3-25). New York: Plenum Medical Publishing Corporation.

Nolen-Hoeksema, S., Larson, J. (1999). Coping with loss. New York: Erlbaum.

Park, C. (2010). Making sense of meaning literature: An integrative review of meaning making and its effects on adjustment to stressful life events. Psychological Bulletin, 136, 257-301.

Park, C. (2011). Implicit Religion and the Meaning Making Model. Implicit Religion, 14, 405-419.

Park, C., Ai, A. L. (2006). Meaning making and growth: new directions for research on survivors of trauma. Journal of Loss and Trauma, 11, 389-407.

Park, C., Edmondson, D., Blank, T. (2009). Religious and non-religious pathways to stress-related growth in cancer survivors. Applied Psychology: Health & Well-Being, 1, 321-335.

Park, C., Edmondson, D., Fenster, J., Blank, T. (2008). Meaning making and psychological adjustment following cancer: The mediating roles of growth, life meaning, and restored just world beliefs. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76, 863-875.

Park, C., Folkman, S. (1997). Meaning in the context of stress and coping. Review of General Psychology, 1, 115-144.

Park, C., Folkman, S., Bostom, A. (2001). Appraisals of controllability and coping in caregivers and HIV + men: Testing the goodness-of-fit hypothesis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 481-488.

Parkes, C. M. (1975). What becomes of redundant word models? A contribution to the study of adaptation to change. British Journal of Medical Psychology, 48, 131-137.

Sęk, H. (2007). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: Wydaw. Nauk. Scholar.

Skaggs, B., Barron, C. (2006). Searching for meaning in negative events: concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 53, 559-570.

Taylor, S. E. (1983). Adjustment to threatening events: A theory of cognitive adaptation. American Psychologist, 3, 1161-1173.

Thompson, S., Janigian, A. (1988). Life schemes: A framework for understanding the search for meaning. Journal of Social and Clinical Psychology, 7, 260-280.

Yalom, I.(2008). Psychoterapia egzystencjalna. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.

Yalom, I., Lieberman, M. (1991). Bereavement and heightened existential awareness. Psychiatry, 54, 334-345.

Opublikowane

2014-12-01

Jak cytować

Załuski, M., & Motyka, M. (2014). Model tworzenia znaczeń Crystal Park i Susan Folkman. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 7(1), 103–114. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5605

Numer

Dział

Artykuły