Harmonizowanie wzorców doświadczania czasu w narracyjnej grze (auto)BIOGRAFICZNEJ „W osiemdziesiąt historii dookoła życia”
Słowa kluczowe:
perspektywa czasowa, strategie „wiązania czasu”, wspieranie rozwoju człowieka dorosłego, psychologia narracyjna, psychologia stosowanaAbstrakt
Artykuł prezentuje autorskie narzędzie wspomagania rozwoju człowieka dorosłego zatytułowane „W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA. Narracyjna GRA (auto)BIOGRAFICZNA”. Narzędzie to skonstruowane zostało w celu udzielania pomocy w procesie takiej rekonstrukcji indywidualnych narracji autobiograficznych odbiorców, które wzmacniają osiąganie tzw. zrównoważonej perspektywy czasowej. Indywidualne decyzje „graczy”, dotyczące zawartości treściowej oraz sekwencji procesu autonarracyjnej rekonstrukcji biografii, wspierane są przez dostarczanie tzw. bodźców narracyjnych przyjmujących postać zebranych w Księdze Opowieści fabularnych narracji-historii oraz opisanych w Przewodniku metodycznym zadań-ćwiczeń do wykonania. Intencjonalne „wiązanie” aktualnie doświadczanego czasu codzienności z przeszłym i przyszłym wymiarem biograficznego czasu życia wzbogacone zostaje o transcendentną perspektywę uniwersalnie ujmowanego życia ludzkiego, w czym pomocna może się okazać tzw. Hipertekstowa Mapa Opowieści o Życiu. Uruchamianie szerszego kontekstu biograficznego, z jednoczesnym doskonaleniem umiejętności plastycznego przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi wymiarami czasowymi w założeniu intensyfikuje bogactwo i wielowymiarowość konstruowanych o życiu opowieści, czyniąc je zarazem dla odbiorców osobiście znaczącymi. Artykuł został zilustrowany wybranymi, wchodzącymi w skład gry, ćwiczeniami stanowiącymi propozycję konkretnych oddziaływań pomocnych w zgłębianiu indywidualnych biografii w perspektywie temporalnej. W tym obszarze zakres zainteresowań i potencjalnych oddziaływań psychologii czasu zbliża się do psychologii narracyjnej oraz psychologii egzystencjalnej, wskazując na potencjalną możliwość współpracy w ramach relatywnie nowego obszaru „stosowanej psychologii czasu”.Bibliografia
Boniwell, I., & Zimbardo, Ph. D. (2004). Balancing One’s Time Perspective in Pursuit of Optimal Functioning. In A. Linley & St. Joseph (Eds.), Positive Psychology in Practice. New York: Wiley & Sons Inc. [Polish version: Boniwell I., Zimbardo Ph. (2007), Zrównoważona perspektywa czasowa jako warunek optymalnego funkcjonowania. In A. Linley & St. Joseph (Eds.), Psychologia pozytywna w praktyce (pp. 112-131). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
Bruner, J. (1986). Actual Minds, Possible Worlds. Cambridge: Harvard University Press.
Caillois, R. (1962). Man, Play and Games. Boston: Sambhala. [Polish version: Caillois, R. (1997), Gry i ludzie. Warszawa: Wydawnictwo Voln].
Chrząstowski, Sz., & de Barbaro, B. (2011). Postmodernistyczne inspiracje w psychoterapii. [Postmodern Inspirations in Psychotherapy]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Covey, St. (1989). The Seven Habits of Highly Effective People: Powerful Lessons in Personal Change. The Free Press Publisher. [Polish version: Covey, St. (2001), Siedem nawyków skutecznego działania. Warszawa: Bertelsmann Media].
Csikszentmihalyi, M. (1992). Flow: the Psychology of Happiness. London: Rider. [Polish version: Csikszentmihalyi, M. (1996), Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka].
Demetrio, D. (1999). The Game of Life. Italy: Book by Guerini & Associated Editions. [Polish version: Demetrio, D. (1999), Zabawa na tle życia. Gra auobiograficzna w edukacji dorosłych. Kraków: Impuls].
Dryll, E., & Cierpka A. (Eds.). (2004). Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne [Narration. Psychological Concepts & Research]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Edwards, A. (2002). A Psychology of Orientation. Time Awareness Across Life Stages and in Dementia. Westport, Connecticut: Preager.
Fowler, J. (1981). Stages of Fight. The Psychology of Human Development and the Quest for Meaning. San Francisco: Harper.
Frasca, G. (1999). Ludology Meets Narratology: Similitude and Differences Between (video) games and Narrative. Helsinki. [on-line version: http://www.ludology.org/articles/ludology.htm].
Fraser, J. (1987). Time. The Familiar Stranger. Amherst MA: The University of Massachusetts Press.
Gergen, K., & Gergen, M. (1983). Narratives of the Self. In T. Sarbin & K. Scheibe (Eds.), Studies in Social Identity. New York: Preager Press.
Hulbert, R., & Lens, W. (1988). Time and Self-identity in Later Life. Aging and Human Development, 27, 4, 293-303.
Huizinga, J. (1955). Homo Ludens: A Study of the Play Element in Culture. Boston: Beacon Press.[Polish version: Huizinga, J. (1998), Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Warszawa:Czytelnik].
James, T., & Woodsmall, W. (1988). Time Line Therapy & The Basis of Personality. Honolulu, Hawaii: Meta Publications. [Polish version: James, T., Woodsmall, W. (2011), Terapia linii czasu. Trwała i szybka zmiana osobowości. Gliwice: Wydawnictwo Helion].
James, T. (1989). The Secret of Creating Your Future. Honolulu, Hawaii: Advanced Neuro-Dynamics Inc.
Juul, J. (2003). The Game, the Player, the World: Looking for a Heart of Gameness. In M. Copier & J. Raessens (Eds.), Level Up: Digital Games Research Conference Proceedings (pp. 30-45). Utrecht.
Keen, S., & Valley-Fox, A. (1989). Your Mythic Journey. Finding Meaning in Your Life through Writing and Storytelling. Los Angeles: J. P. Tarcher Inc.
Kinget, G. (1975). On Being Human. A Systematic View. New York: Harcourt Brace Jovanovich Inc.
Lennings, C. J. (1998). Profiles of Time Perspective and Personality: Developmental Considerations. Journal of Psychology, 132, 629-642.
Mary, M., Nordholt, H. (2001). Der geheime Lebensplan. Mein inneres Drehbuch entdecken, meinen Platz im Leben finden. KG Stuttgart, Zurich: Kreutz Verlag GmbH & Co. [Polish version: Mary, M., Nordholt, H. (2004). Ukryty plan życia. Jak poznać swój wewnętrzny scenariusz i znaleźć swoje miejsce w życiu. Warszawa: Wydawnictwa Lekarskie PZWL].
McAdams, D. (1985). Power, Intimacy and the Life Story. Personological Inquiries into Identity. New York: Guilford Press.
McAdams, D. (1988). Biography, Narrative and Lives: an Introduction. Journal of Personality, 56(1), 1-18.
Nawrat, R. (1981). Orientacja temporalna. Przegląd technik pomiaru i wyników badań. [Time orientation. The measure methods and research outcomes]. Przegląd Psychologiczny, 24(1), 97-123.
Nosal, Cz. (2010). Czas w umyśle człowieka. [The Time in Humans Mind]. In G. Sędek, S. Bedyńska (Eds.), Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu (pp. 365-397). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
O’Connor, J., & Seymour, J. (1990). Introducing NLP. Psychological Skills for Understanding and Influencing People. London: Mandala Press. [Polish version: O’Connor, J., Seymour, J. (1996), Od przeszłości przez teraźniejszość ku przyszłości. Praca z linią czasu. In J. O’Connor, J. Seymour, Wprowadzenie do programowania lingwistycznego. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka].
Pietrasiński, Z. (1993). Syntezy wiedzy autobiograficznej podporządkowane roli autokreacyjnej jednostki [Autobiographical knowledge’ essence patterns in the autocreative role]. In J. Leoński & T. Rzepa (Eds.). O biografii i metodzie biograficznej. Poznań: Wydawnictwo Nakom, 53-71.
Popiołek, K., & Chudzicka-Czupała, A. (Eds.). (2010). Czas w życiu człowieka. [The Time In Humans Life]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Rodriguez, H. (2006). The Playful and the Serious: An Approximation to Huizinga’s Homo Ludens. The International Journal of Computer Game Research, 6(1). [on-line version: http://gamestudies.org/0601/articles/rodriges].
Sarbin, Th. (Ed.). (1986). Narrative Psychology: the Storied Nature of Human Conduct. New York: Preager.
Schafer, R. (1981). Narration in the Psychoanalytic Dialogue. In W. Mitchel (Ed.), On Narrative. Chicago, London: The University of Chicago.
Seligman, M., Railton P., Baumaister, R., & Sripada, Ch. (2013). Navigation Into the Future or Driven by the Past. Perspectives on Psychological Science, 8(2), 119-141.
Sobol-Kwapińska, M. (2007). Żyć chwilą? Postawy wobec czasu a poczucie szczęścia. [Live the moment? Attitudes to time versus the feeling of happiness]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Sobol-Kwapińska, M., & Oleś, P. (2010). Dialogi temporalne: Ja - w trzech wymiarach czasu. [Temporal dialogues. The „I” in three dimensions of time]. In G. Sędek, S. Bedyńska (Eds.), Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu (pp. 398-420). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shostrom, E. (1972). Freedom to Be: Experiencing and Expressing Your Total Being. New York: Bantam Books Inc.
Surdyk, A. (Ed.). (2007). Kulturotwórcza funkcja gier. Gra jako medium, tekst i rytuał [The culture-making function of games. The game as the means, text and ritual]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szeja, J. (2004). Gry fabularne - nowe zjawisko kultury współczesnej [Fabulous games - the new phenomenon of modern culture]. Kraków: Wydawnictwo Rabid.
Sztumski, W. (2008). Quo ruis homo? Środowisko życia, czas, ludzie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Sztumski, W. (2010). Turboświat, pułapka przyspieszenia i ekologia czasu. In K. Popiołek & A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka (pp. 23-37). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Śleszyński, D. (1998). Wędrówka doświadczenia. Podejście fenomenologiczne i egzystencjalne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Trans Humana.
Thomae, H. (1981). Future Time Perspective and the Problem of Cognition - Motivation Interaction. In G. D’Idewalle & W. Lens (Eds.), Cognition in Human Motivation Learning. Hillsdale-New York: Leuven University Press and Elrbaum.
Tokarska, U. (1999). W poszukiwaniu jedności i celu. Wybrane techniki narracyjne. In A. Gałdowa (Ed.), Wybrane zagadnienia z psychologii osobowości (pp. 169-204). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tokarska, U. (2000). Narracja autobiograficzna w psychologicznym poznaniu i terapii. Studium teoretyczne. Nieopublikowana praca doktorska. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Tokarska, U. (2002a). Narracja autobiograficzna w terapii i promocji zdrowia. In: J. Trzebiński (Ed.), Narracja jako sposób rozumienia świata (pp. 221-261). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tokarska, U. (2002b). Profilaktyka egzystencjalna jako forma przygotowania do radzenia sobie ze zmianami życiowymi. In D. Kubacka-Jasiecka (Ed.), Człowiek wobec zmiany. Rozważania psychologiczne (pp. 67-73). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tokarska, U. (2004). Narracja autobiograficzna we wspomaganiu rozwoju człowieka. In: A. Cierpka & E. Dryll (Ed.), Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne (pp. 285-302). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Tokarska, U. (2006). Narracyjne strategie wspomagania rozwoju osobowego. Psychologia Rozwojowa, 1, 55-68.
Tokarska, U. (2007). W poszukiwaniu przekonujących <dowodów skuteczności> narracyjnych oddziaływań profilaktycznych. Psychologia Rozwojowa, 12(4), 41-54.
Tokarska, U. (2009). Wątki egzystencjalne w psychologii narracyjnej. In H. Wrona-Polańska, E. Czerniawska & L. Wrona (Eds.), Szkice o ludzkim poznawaniu i odczuwaniu (pp. 103-116). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Tokarska, U. (2010a). Narracyjna GRA (auto)BIOGRAFICZNA <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA> jako autorska metoda profilaktyki problemów egzystencjalnych współczesnego człowieka. In M. Śniarowska-Tlatlik (Ed.), Psychologia bliżej bycia. Inspiracje egzystencjalne (pp. 133-142). Kraków: AT Group.
Tokarska, U. (2010b). Wzorce doświadczania czasu w narracyjnej grze autobiograficznej <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA>. In K. Popiołek, A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka (pp. 194-213). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tokarska, U. (2010d). <Stawać się Panem Własnego Oblicza>. O możliwościach intencjonalnych oddziaływań narracyjnych w biegu życia ludzkiego. In M. Straś-Romanowska, B. Bartosz & M. Żurko (Eds.), Psychologia małych i wielkich narracji (pp. 293-314). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.
Tokarska, U. (2011a). Kształcenie kompetencji biograficznej jako forma profilaktyki problemów egzystencjalnych współczesnego człowieka. In M. Piorunek (Ed.), Poradnictwo. Kolejne przybliżenia (pp. 57-81). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Tokarska, U. (2011b). Narracyjna GRA (auto)BIOGRAFICZNA <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA> jako autorska forma wspomagania rozwoju człowieka dorosłego. In E. Dryll & A. Cierpka (Eds.), Psychologia narracyjna. Tożsamość, dialogowość, pogranicza (pp. 219-239). Warszawa: Eneteia, Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
Tokarska, U. (2011c). Tożsamość narracyjna w dobie płynnej nowoczesności - nowe wyzwania dla psychologii narracyjnej. In E. Litak, R. Furman & H. Brożek (Eds.), Pejzaże tożsamości. Teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej (pp. 37-50). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Trzebiński, J. (Ed.). (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. [Narrative as the Way of Word Understanding]. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tucholska, K. (2007). Kompetencje temporalne jako wyznacznik dobrego funkcjonowania. [Time Competencies as Psychological Well-functioning Indicators]. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
White, M., & Epston, D. (1990). Narrative Means to Therapeutic Ends. New York, London: W. W. Norton & CO.
White, Ch., & Denborough, D. (1999). Introducing Narrative Therapy. A Collection of Practicebased Writings. Adelaide: Dulwich Centre Publications.
Zimbardo, Ph., & Boyd, J. (1999). Putting Time in Perspective: A Valid, Reliable, Individual-Differences Metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
Zimbardo, Ph., & Boyd, J. (2008). The Time Paradox: The New Psychology of Time That Will Change Your Life. Free Press. A Division of Simon & Schuster, Inc. [Polish version: Zimbardo Ph., Boyd J. (2011), Paradoks czasu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
Bruner, J. (1986). Actual Minds, Possible Worlds. Cambridge: Harvard University Press.
Caillois, R. (1962). Man, Play and Games. Boston: Sambhala. [Polish version: Caillois, R. (1997), Gry i ludzie. Warszawa: Wydawnictwo Voln].
Chrząstowski, Sz., & de Barbaro, B. (2011). Postmodernistyczne inspiracje w psychoterapii. [Postmodern Inspirations in Psychotherapy]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Covey, St. (1989). The Seven Habits of Highly Effective People: Powerful Lessons in Personal Change. The Free Press Publisher. [Polish version: Covey, St. (2001), Siedem nawyków skutecznego działania. Warszawa: Bertelsmann Media].
Csikszentmihalyi, M. (1992). Flow: the Psychology of Happiness. London: Rider. [Polish version: Csikszentmihalyi, M. (1996), Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka].
Demetrio, D. (1999). The Game of Life. Italy: Book by Guerini & Associated Editions. [Polish version: Demetrio, D. (1999), Zabawa na tle życia. Gra auobiograficzna w edukacji dorosłych. Kraków: Impuls].
Dryll, E., & Cierpka A. (Eds.). (2004). Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne [Narration. Psychological Concepts & Research]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Edwards, A. (2002). A Psychology of Orientation. Time Awareness Across Life Stages and in Dementia. Westport, Connecticut: Preager.
Fowler, J. (1981). Stages of Fight. The Psychology of Human Development and the Quest for Meaning. San Francisco: Harper.
Frasca, G. (1999). Ludology Meets Narratology: Similitude and Differences Between (video) games and Narrative. Helsinki. [on-line version: http://www.ludology.org/articles/ludology.htm].
Fraser, J. (1987). Time. The Familiar Stranger. Amherst MA: The University of Massachusetts Press.
Gergen, K., & Gergen, M. (1983). Narratives of the Self. In T. Sarbin & K. Scheibe (Eds.), Studies in Social Identity. New York: Preager Press.
Hulbert, R., & Lens, W. (1988). Time and Self-identity in Later Life. Aging and Human Development, 27, 4, 293-303.
Huizinga, J. (1955). Homo Ludens: A Study of the Play Element in Culture. Boston: Beacon Press.[Polish version: Huizinga, J. (1998), Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Warszawa:Czytelnik].
James, T., & Woodsmall, W. (1988). Time Line Therapy & The Basis of Personality. Honolulu, Hawaii: Meta Publications. [Polish version: James, T., Woodsmall, W. (2011), Terapia linii czasu. Trwała i szybka zmiana osobowości. Gliwice: Wydawnictwo Helion].
James, T. (1989). The Secret of Creating Your Future. Honolulu, Hawaii: Advanced Neuro-Dynamics Inc.
Juul, J. (2003). The Game, the Player, the World: Looking for a Heart of Gameness. In M. Copier & J. Raessens (Eds.), Level Up: Digital Games Research Conference Proceedings (pp. 30-45). Utrecht.
Keen, S., & Valley-Fox, A. (1989). Your Mythic Journey. Finding Meaning in Your Life through Writing and Storytelling. Los Angeles: J. P. Tarcher Inc.
Kinget, G. (1975). On Being Human. A Systematic View. New York: Harcourt Brace Jovanovich Inc.
Lennings, C. J. (1998). Profiles of Time Perspective and Personality: Developmental Considerations. Journal of Psychology, 132, 629-642.
Mary, M., Nordholt, H. (2001). Der geheime Lebensplan. Mein inneres Drehbuch entdecken, meinen Platz im Leben finden. KG Stuttgart, Zurich: Kreutz Verlag GmbH & Co. [Polish version: Mary, M., Nordholt, H. (2004). Ukryty plan życia. Jak poznać swój wewnętrzny scenariusz i znaleźć swoje miejsce w życiu. Warszawa: Wydawnictwa Lekarskie PZWL].
McAdams, D. (1985). Power, Intimacy and the Life Story. Personological Inquiries into Identity. New York: Guilford Press.
McAdams, D. (1988). Biography, Narrative and Lives: an Introduction. Journal of Personality, 56(1), 1-18.
Nawrat, R. (1981). Orientacja temporalna. Przegląd technik pomiaru i wyników badań. [Time orientation. The measure methods and research outcomes]. Przegląd Psychologiczny, 24(1), 97-123.
Nosal, Cz. (2010). Czas w umyśle człowieka. [The Time in Humans Mind]. In G. Sędek, S. Bedyńska (Eds.), Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu (pp. 365-397). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
O’Connor, J., & Seymour, J. (1990). Introducing NLP. Psychological Skills for Understanding and Influencing People. London: Mandala Press. [Polish version: O’Connor, J., Seymour, J. (1996), Od przeszłości przez teraźniejszość ku przyszłości. Praca z linią czasu. In J. O’Connor, J. Seymour, Wprowadzenie do programowania lingwistycznego. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka].
Pietrasiński, Z. (1993). Syntezy wiedzy autobiograficznej podporządkowane roli autokreacyjnej jednostki [Autobiographical knowledge’ essence patterns in the autocreative role]. In J. Leoński & T. Rzepa (Eds.). O biografii i metodzie biograficznej. Poznań: Wydawnictwo Nakom, 53-71.
Popiołek, K., & Chudzicka-Czupała, A. (Eds.). (2010). Czas w życiu człowieka. [The Time In Humans Life]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Rodriguez, H. (2006). The Playful and the Serious: An Approximation to Huizinga’s Homo Ludens. The International Journal of Computer Game Research, 6(1). [on-line version: http://gamestudies.org/0601/articles/rodriges].
Sarbin, Th. (Ed.). (1986). Narrative Psychology: the Storied Nature of Human Conduct. New York: Preager.
Schafer, R. (1981). Narration in the Psychoanalytic Dialogue. In W. Mitchel (Ed.), On Narrative. Chicago, London: The University of Chicago.
Seligman, M., Railton P., Baumaister, R., & Sripada, Ch. (2013). Navigation Into the Future or Driven by the Past. Perspectives on Psychological Science, 8(2), 119-141.
Sobol-Kwapińska, M. (2007). Żyć chwilą? Postawy wobec czasu a poczucie szczęścia. [Live the moment? Attitudes to time versus the feeling of happiness]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Sobol-Kwapińska, M., & Oleś, P. (2010). Dialogi temporalne: Ja - w trzech wymiarach czasu. [Temporal dialogues. The „I” in three dimensions of time]. In G. Sędek, S. Bedyńska (Eds.), Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu (pp. 398-420). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shostrom, E. (1972). Freedom to Be: Experiencing and Expressing Your Total Being. New York: Bantam Books Inc.
Surdyk, A. (Ed.). (2007). Kulturotwórcza funkcja gier. Gra jako medium, tekst i rytuał [The culture-making function of games. The game as the means, text and ritual]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szeja, J. (2004). Gry fabularne - nowe zjawisko kultury współczesnej [Fabulous games - the new phenomenon of modern culture]. Kraków: Wydawnictwo Rabid.
Sztumski, W. (2008). Quo ruis homo? Środowisko życia, czas, ludzie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Sztumski, W. (2010). Turboświat, pułapka przyspieszenia i ekologia czasu. In K. Popiołek & A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka (pp. 23-37). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Śleszyński, D. (1998). Wędrówka doświadczenia. Podejście fenomenologiczne i egzystencjalne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Trans Humana.
Thomae, H. (1981). Future Time Perspective and the Problem of Cognition - Motivation Interaction. In G. D’Idewalle & W. Lens (Eds.), Cognition in Human Motivation Learning. Hillsdale-New York: Leuven University Press and Elrbaum.
Tokarska, U. (1999). W poszukiwaniu jedności i celu. Wybrane techniki narracyjne. In A. Gałdowa (Ed.), Wybrane zagadnienia z psychologii osobowości (pp. 169-204). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tokarska, U. (2000). Narracja autobiograficzna w psychologicznym poznaniu i terapii. Studium teoretyczne. Nieopublikowana praca doktorska. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Tokarska, U. (2002a). Narracja autobiograficzna w terapii i promocji zdrowia. In: J. Trzebiński (Ed.), Narracja jako sposób rozumienia świata (pp. 221-261). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tokarska, U. (2002b). Profilaktyka egzystencjalna jako forma przygotowania do radzenia sobie ze zmianami życiowymi. In D. Kubacka-Jasiecka (Ed.), Człowiek wobec zmiany. Rozważania psychologiczne (pp. 67-73). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tokarska, U. (2004). Narracja autobiograficzna we wspomaganiu rozwoju człowieka. In: A. Cierpka & E. Dryll (Ed.), Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne (pp. 285-302). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Tokarska, U. (2006). Narracyjne strategie wspomagania rozwoju osobowego. Psychologia Rozwojowa, 1, 55-68.
Tokarska, U. (2007). W poszukiwaniu przekonujących <dowodów skuteczności> narracyjnych oddziaływań profilaktycznych. Psychologia Rozwojowa, 12(4), 41-54.
Tokarska, U. (2009). Wątki egzystencjalne w psychologii narracyjnej. In H. Wrona-Polańska, E. Czerniawska & L. Wrona (Eds.), Szkice o ludzkim poznawaniu i odczuwaniu (pp. 103-116). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Tokarska, U. (2010a). Narracyjna GRA (auto)BIOGRAFICZNA <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA> jako autorska metoda profilaktyki problemów egzystencjalnych współczesnego człowieka. In M. Śniarowska-Tlatlik (Ed.), Psychologia bliżej bycia. Inspiracje egzystencjalne (pp. 133-142). Kraków: AT Group.
Tokarska, U. (2010b). Wzorce doświadczania czasu w narracyjnej grze autobiograficznej <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA>. In K. Popiołek, A. Chudzicka-Czupała (Eds.), Czas w życiu człowieka (pp. 194-213). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tokarska, U. (2010d). <Stawać się Panem Własnego Oblicza>. O możliwościach intencjonalnych oddziaływań narracyjnych w biegu życia ludzkiego. In M. Straś-Romanowska, B. Bartosz & M. Żurko (Eds.), Psychologia małych i wielkich narracji (pp. 293-314). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.
Tokarska, U. (2011a). Kształcenie kompetencji biograficznej jako forma profilaktyki problemów egzystencjalnych współczesnego człowieka. In M. Piorunek (Ed.), Poradnictwo. Kolejne przybliżenia (pp. 57-81). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Tokarska, U. (2011b). Narracyjna GRA (auto)BIOGRAFICZNA <W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA> jako autorska forma wspomagania rozwoju człowieka dorosłego. In E. Dryll & A. Cierpka (Eds.), Psychologia narracyjna. Tożsamość, dialogowość, pogranicza (pp. 219-239). Warszawa: Eneteia, Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
Tokarska, U. (2011c). Tożsamość narracyjna w dobie płynnej nowoczesności - nowe wyzwania dla psychologii narracyjnej. In E. Litak, R. Furman & H. Brożek (Eds.), Pejzaże tożsamości. Teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej (pp. 37-50). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Trzebiński, J. (Ed.). (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. [Narrative as the Way of Word Understanding]. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Tucholska, K. (2007). Kompetencje temporalne jako wyznacznik dobrego funkcjonowania. [Time Competencies as Psychological Well-functioning Indicators]. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
White, M., & Epston, D. (1990). Narrative Means to Therapeutic Ends. New York, London: W. W. Norton & CO.
White, Ch., & Denborough, D. (1999). Introducing Narrative Therapy. A Collection of Practicebased Writings. Adelaide: Dulwich Centre Publications.
Zimbardo, Ph., & Boyd, J. (1999). Putting Time in Perspective: A Valid, Reliable, Individual-Differences Metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
Zimbardo, Ph., & Boyd, J. (2008). The Time Paradox: The New Psychology of Time That Will Change Your Life. Free Press. A Division of Simon & Schuster, Inc. [Polish version: Zimbardo Ph., Boyd J. (2011), Paradoks czasu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
Pobrania
Opublikowane
2013-12-01
Jak cytować
Tokarska, U. (2013). Harmonizowanie wzorców doświadczania czasu w narracyjnej grze (auto)BIOGRAFICZNEJ „W osiemdziesiąt historii dookoła życia”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 6(1), 180–199. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5598
Numer
Dział
Artykuły
