„Macierzyństwo nowoplemienne” – analiza jakościowa parentingowych komunikatów internetowych

Autor

  • Malwina Dankiewicz-Berger
  • Sylwia Cendal

DOI:

https://doi.org/10.24917/20845596.12.12

Słowa kluczowe:

macierzyństwo nowoplemienne, stereotyp Matki Polki, rodzicielstwo, poczucie szczęścia, dobrostan

Abstrakt

Powszechnie macierzyństwo postrzegane jest, podobnie jak związana z nim rola matki, przez pryzmat różnorodnych stereotypów. Macierzyństwo stanowi jeden z najważniejszych etapów w życiu kobiety, a współcześnie wobec matek formułowane są różnorodne oczekiwania: aby potrafiły efektywnie zająć się pracą, domem, życiem rodzinnym, a przede wszystkim dziećmi. W opinii społecznej realizacja tych zadań powinna matkom zapewnić poczucie spełnienia życiowego, mimo psychofizycznego zmęczenia. Jednak nie zawsze tak jest - kobiety coraz częściej dzielą się otwarcie opiniami i doświadczeniami związanymi z przeżywanym macierzyństwem, przedstawianym bardziej realistycznie, ze wszystkimi jego wadami oraz zaletami. Ze względu na znaczenie macierzyństwa względem indywidualnego i społecznego życia w artykule została przedstawiona próba weryfikacji stereotypu Matki Polki w kontekście danych pochodzących z parentingowych komunikatów internetowych publikowanych przez współczesne matki. Na podstawie przeprowadzonych analiz zostało zidentyfikowane nowe zjawisko społeczne, związane z funkcjonowaniem w przestrzeni internetowej specyficznej grupy kobiet określonych przez autorki artykułu mianem „matek nowoplemiennych”. W tekście podjęto próbę odpowiedzi na pytania, jakie są cechy „nowoplemiennej matki” oraz jak określa ona problemy związane z macierzyństwem. Motherhood is widely perceived (similarly as the role of mother associated with it) through the prism of various stereotypes. Motherhood is one of the most important threads in a woman’s life and nowadays, many things are expected of mothers, such as: being effective at work, home, being able to take care of house and family, and above all, taking care of children. In the social opinion, being successful in all of these areas “should” give a mother a sense of fulfillment despite her psychophysical fatigue. However, this is not always the case - women more often share opinions and experiences related to the experience of motherhood, with all its advantages and disadvantages. Due to the importance of motherhood for individual and social life, this article presents an attempt to verify the stereotype of a Polish Mother in the context of parenting content published by modern mothers on the internet. Based on analysis, a new social phenomenon has been identified. There is a specific group of women functioning in the internet, they are described by the authors of the article as “neo-tribe mothers”. Authors made an attempt to answer the following questions, such as: what the characteristics of a “neo-tribe mother” are and how she identifies problems related to motherhood.

Bibliografia

Ainsworth, M. (1973). The development of infant-mother attachment. In: B. Caldwell,
H.N. Ricciuti (Eds.), Review of child development research (pp. 1-94). Chicago: University
of Chicago Press.
Alcorn, K. (2013). Maxed out: American moms on the brink. Berkeley, CA: Seal Press.
Badinter, É. (2013). Konflikt. Kobieta i matka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński, J. (2008). Polski stereotyp matki. Postscriptum Polonistyczne, 1(1), 33-53.
Bauman, Z. (2018). Retrotopia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bąbka, J. (2012). Orientacja na wartości indywidualistyczne vs. kolektywistyczne jako
podstawa wyjaśniania zachowań kooperacyjnych. Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja,
2(58), 121-138.
Bieńko, M. (2015). Perfekcyjna matka oraz bachor w poradnikach i bezradnikach współczesnej
popkultury. W: I. Taranowicz, S. Grotowska (red.), Rodzina wobec wyzwań
współczesności. Wybrane problemy (s. 91-106). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
Bogucka, M. (1998). Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-
XVIII wieku na tle porównawczym. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Bogucka, M. (2005). Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa:
Wydawnictwo Trio.
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Burszta, W.J. (1998). Antropologia kultury. Poznań: Zysk i S-ka.
Donath, O. (2015). Regretting motherhood: A sociopolitical analysis. Signs Journal of
Women in Culture and Society, 40(2), 343-367. DOI: 10.1086/678145.
Donath, O. (2017). Żałując macierzyństwa. Białystok: Wydawnictwo Kobiece.
Dunn, J. (2017). How not to hate your husband after kids. Boston, MA: Little, Brown and
Company.
Fiske, S.T., Tablante, C.B. (2015). Stereotyping: Processes and content. In: E. Borgida,
J.A. Bargh (Eds.), APA handbook of personality and social psychology: Attitudes and
social cognition (pp. 457-507). Washington: APA.
Freud, S. (1895/1950). Project for a scientific psychology. The standard edition of the complete
psychological works of Sigmund Freud, Vol. I, pp. 281-391. Pre-Psycho-Analytic
Publications and Unpublished Drafts.
Harlow, H. (1969). Miłość u dzieci rezusów. W: K. Jankowski (red.), Środowisko a życie
psychiczne (s. 109-126). Warszawa: PWN.
Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longman.
Hryciuk, R.E., Korolczuk, E. (2012). Pożegnanie z Matką Polką? W: R.E. Hryciuk, E. Korolczuk
(red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa
we współczesnej Polsce (s. 7-24). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego.
Klein, M. (1961). Narrative of a child analysis. London: Hogarth Press.
Łaciak, B. (2005). Obyczajowość polska czasu transformacji, czyli wojna postu z karnawałem.
Warszawa: Trio.
Maffesoli, M. (1988/2008). Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mickiewicz, A. (1928). Poezje. Tom drugi. Wiersze z lat 1825-1855. Kraków: Krakowska
Spółka Wydawnicza.
Olko, P., Filip, G. (2016). Role społeczne odgrywane przez kobietę na przykładzie wybranych
czasopism kobiecych. SŁOWO. Studia Językoznawcze, 7, 7-24.
Ostaszewski, K. (2003). Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Radkowska-Walkowicz, M. (2010). Nie słuchaj teściowej! Czyli jak żywić niemowlę
w czasach Internetu. W: M. Radkowska-Walkowicz, A. Malewska-Szałygin (red.),
Antropolog wobec współczesności (s. 235-256). Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii
Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.
Rutter, M. (1997). Clinical implications of attachment concepts: Retrospect and prospect.
In: L. Atkinson, K.J. Zucker (Eds.), Attachment and psychopathology (pp. 17-46).
New York: Guilford Press.
Siegel, D. (2011). Psychowzroczność. Przekształć własny umysł zgodnie z regułami nowej
wiedzy o empatii. Poznań: Media Rodzina.
Sienkiewicz, B., Najder, Z. (2014). Węzły pamięci niepodległej Polski. Kraków-Warszawa:
Znak.
Smoleń, D. (2011). Macierzyństwo bez lukru. Antologia tekstów matek-blogerek. Oficyna
Wydawnicza RW2010.
Szulich-Kałuża, J. (2016). Matki w popkulturze - zwykłe czy niezwykłe? O ekspertyzacji
macierzyństwa w dyskursie medialnym. Zeszyty Naukowe KUL, 59(3), 15-28.
Villicana, A.J., Garcia, D.M., Biernat, M. (2017). Gender and parenting: Effects of parenting
failures on evaluations of mothers and fathers. Group Processes & Intergroup Relations,
20(6), 867-878. DOI: 10.1177%2F1368430215615683.
Waldman, A. (2011). Zła matka. Kronika matczynych wykroczeń, drobnych katastrof
i rzadkich momentów chwały. Kraków: Znak.
Winnicott, D.W. (1987). Babies and their mothers. London: Free Association Books.
Woźniczko-Czeczott, J. (2012). Macierzyństwo non-fiction. Relacja z przewrotu domowego.
Warszawa: Wydawnictwo Czarne.
Zdrojewska-Żywiecka, A. (2012). Terror laktacyjny versus nagonka butelkowa. O konfliktach
między kobietami w zakresie praktyk macierzyństwa. W: R.E. Hryciuk,
E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje
macierzyństwa we współczesnej Polsce (s. 125-146). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego.

Encyklopedia PWN. Online: www.encyklopedia.pwn.pl/haslo/plemie;3958115.html
(dostęp: 22.06.2019).
Grabińska, A. (2010). Tuskofilia - nowa jednostka chorobowa. Online: https://www.
salon24.pl/u/stowarzyszeniekoliber/249631,anna-grabinska-tuskofilia-nowa-
-jednostka-chorobowa (dostęp: 10.06.2019).
Litwiniuk, E. (2018). Macierzyństwo idealne. Online: www.edytalitwiniuk.pl/macierzynstwo-
idealne/ (dostęp: 11.06.2019).
Mróz, L. (2014). Polskie matki: Idealne i wściekłe. Online: www.newsweek.pl/polska/
spoleczenstwo/polskie-matki-idealne-i-wsciekle-newsweekpl/qnz6lhb (dostęp:
11.06.2019).
Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego. Online: www.nowewyrazy.
uw.edu.pl/haslo/madka.html (dostęp: 10.06.2019).
Pawłowska-Salińska, K. (2012). Matka Polka jest wkurzona. Online: https://wyborcza.
pl/1,75398,11800386,Matka_Polka_jest_wkurzona.html (dostęp: 11.06.2019).
Przychodzień, A. (2016). Raport z badań. O co pytają matki na forach internetowych? Online:
www.ircenter.com/matka-polka-na-forum (dostęp: 22.06.2019).
Radio Maryja (2008). Radość macierzyństwa. Online: www.radiomaryja.pl/multimedia/
radosc-macierzynstwa (dostęp: 2.06.2019).
Sikorska, M. (red.) (2012). Ciemna strona macierzyństwa - o niepokojach współczesnych
matek. Raport AXA. Warszawa. Online: www.axa.pl/fileadmin/media/swf/WspieramyMamy/
(dostęp: 8.06.2019).
Słownik Języka Polskiego PWN. Online: www.sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/zdrobnienia;
6740.html (dostęp: 1.06.2019).
Słownik madkowo-polski. Online: www.lekcjaliteratury.pl/slownik-madkowo-polski/
(dostęp: 20.06.2019).
Wielki Słownik Języka Polskiego. Online: www.wsjp.pl/index.php?id_hasla=2686 (dostęp:
5.06.2019).
Wójcicka, O. (2017). Matka Polka kreatywna, czyli macierzyństwo w internecie. Online:
www.brief.pl/matka-polka-kreatywna-czyli-macierzynstwo-w-internecie/ (dostęp:
10.06.2019).
www.babyboom.pl (dostęp: 15.06.2019).
www.babyboom.pl/forum/temat/fotki-usg-naszych-kropeczek-fasolek-malenstw-
-itd.72521/page-2 (dostęp: 15.06.2019).
www.babyboom.pl/forum/temat/ruchy-dzidzi.53618/ (dostęp: 15.06.2019).
www.bakusiowo.pl/15-zachowan-ktore-robia-z-ciebie-zla-matke/ (dostęp: 16.06.2019).
www.facebook.com/dejmamhoromcurke/?ref=br_rs (grupa zamknięta na Facebooku)
(dostęp: 10.05.2019).
www.facebook.com/groups/164710324062733/ (dostęp: 12.05.2019).
www.facebook.com/groups/179975215814166/ (dostęp: 13.05.2019).
www.facebook.com/spottedmadka/ (grupa zamknięta na Facebooku) (dostęp: 22.05.
2019).
www.f.kafeteria.pl/ (dostęp: 23.05.2019).
www.f.kafeteria.pl/temat-3170901-dzieciatko-2-latek-i-teraz-mala-dzidzia/ (dostęp:
23.05.2019).
www.f.kafeteria.pl/temat-5926545-dziecko-spadlo-ze-schodow-14-mies-co-robic/
(dostęp: 24.06.2019).
www.f.kafeteria.pl/temat-6537649-karmienie-cycusiem/ (dostęp: 16.06.2019).
www.f.kafeteria.pl/temat-6800958-laktoterror-i-cysie-cycusie-i-mlesio/ (dostęp: 16.06.
2019).
www.forum.e-mama.pl/ (dostęp: 5.05.2019).
www.forum.gazeta.pl/forum/w,570,119417857,119417857,terror_laktacyjny_dlugie_.
html (dostęp: 8.05.2019).
www.forum.mjakmama24.pl/ (dostęp: 9.05.2019).
www.forum.parenting.pl (dostęp: 18.05.2019).
www.forum.parenting.pl/maluchy/1220580,od-malej-fasolki-do-styczniowego-bejbika-
styczen-2011,146 (dostęp: 18.05.2019).
www.kafeteria.pl (dostęp: 16.05.2019).
www.kobieta.onet.pl/dziecko/male-dziecko/kim-sa-wyrodne-matki/5g6yz (dostęp:
25.05.2019).
www.mamadu.pl/128823,chcesz-rodzic-bez-znieczulenia-prosze-bardzo-ale-mojadecyzje-
zostaw-mi (dostęp: 26.05.2019).
www.mamadu.pl/122093,emocje-ktorych-matka-czuc-nie-powinna-w-definicji-
-macierzynstwa-nie-ma-na-nie-miejsca (dostęp: 30.05.2019).
www.mamadu.pl/121161,laktacyjne-terrorystki-zostawcie-mnie-w-spokoju-niekarmie-
piersia-z-wyboru-i-nie-mam-wyrzutow-sumienia (dostęp: 21.05.2019).
www.mamadu.pl/125941,rasia-nozia-i-pitolek-matki-przestancie-kaleczyc-jezyki-
szkodzic-wlasnym-dzieciom (dostęp: 22.05.2019).
www.mamaimia.pl/eko-matki-wariatki/ (dostęp: 2.06.2019).
www.mamasy.pl/a/dr-house-na-grupie-facebooka-matki-lecza-i-radza-307.html (dostęp:
15.06.2019).
www.mama-trojki.pl/2017/09/urodziny-czy-wydobyciny-czyli-kto.html (dostęp:
2.06.2019).
www.mama-w-glanach.blogspot.com/2014/02/terror-laktacyjny.html (dostęp:
26.06.2019).
www.mjakmama24.pl (dostęp: 7.05.2019).
www.mymamy.pl/forum-e-mama (dostęp: 2.06.2019).
www.nieperfekcyjnamama.pl/ (dostęp: 2.05.2019).
www.ohme.pl/lifestyle/nie-nadajesz-sie-nie-powinnas-miec-wiecej-dzieci-jak-musisz-
-zyc-by-nazywano-cie-dobra-matka/ (dostęp: 18.06.2019).
www.parenting.pl (dostęp: 17.05.2019).
www.parenting.pl/zamiast-u-lekarza-pomocy-dla-poparzonego-dziecka-szukala-w-internecie
(dostęp: 25.06.2019).
www.wiadomosci.wp.pl/wydobyciny-to-nie-urodziny-kobiety-atakuja-kobiety-ktore-
-rodzily-przez-cesarskie-ciecie-6212860299359873a (dostęp: 18.06.2019).
www.wizaz.pl/forum/ (dostęp: 5.05.2019).
Zając, J. (2018). Raz jeszcze zawrócić Anioła Historii (Zygmunt Bauman „Retrotopia”).
Art. Papier, 14(350). Online: www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=
352&artykul=6888 (dostęp: 20.06.2019).
Zaraska, M. (2013). Czy dzieci dają nam szczęście? Online: www.focus.pl/czlowiek/czy-
-dzieci-daja-nam-szczescie-9637 (dostęp: 11.05.2019).

Pobrania

Opublikowane

2019-12-01

Jak cytować

Dankiewicz-Berger, M., & Cendal, S. (2019). „Macierzyństwo nowoplemienne” – analiza jakościowa parentingowych komunikatów internetowych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 12, 237–258. https://doi.org/10.24917/20845596.12.12

Numer

Dział

Artykuły