Wprowadzenie do Modelu Zasobów Rozwoju
Słowa kluczowe:
zasoby, autonomia, przynależność, emocje, dobrostanAbstrakt
W artykule zaprezentowany jest zarys nowej koncepcji teoretycznej. Model Zasobów Rozwoju powstał w celu uchwycenia kluczowych psychospołecznych zasobów wspierających nasz pomyślny rozwój oraz rozkwit. Model składa się z trzech głównych komponentów: pozytywnej autonomii, pozytywnej przynależności oraz pozytywnej emocjonalności. Pozytywna autonomia zdefiniowana jest jako kluczowe psychospołeczne zasoby jednostki pozwalające jej radzić sobie z rzeczywistością w konstruktywny sposób oraz osiągać ważne cele. Pozytywna przynależność zdefiniowana jest jako kluczowe psychospołeczne zasoby jednostki pozwalające jej budować oraz utrzymywać konstruktywne i satysfakcjonujące relacje z innymi. Wreszcie, pozytywna emocjonalność sygnalizowana jest przez przewagę emocji pozytywnych (przyjemnych) nad negatywnymi (nieprzyjemnymi) w subiektywnym doświadczeniu jednostki. Zaprezentowane są teoretyczne i empiryczne fundamenty modelu oraz jego najważniejsze teoretyczne założenia.Bibliografia
Anila, A., Iqbal, M.N., & Mohsin, A. (2014). The moderating role of positive and negative emotions in relationship between positive psychological capital and subjective wellbeing among adolescents. International Journal of Research Studies in Psychology. DOI: 10.5861/ijrsp.2014.687.
Ashby, F.G., Isen, A.M., & Turken, A.U. (1999). ANeuropsychological Theory of Positive Affect and Its Influence on Cognition. Psychological Review, 106 (3), 529-550. Avey, J.B., Reichard, R.J., Luthans, F., & Mhatre, K.H. (2011). Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance. Human Resource Development Quarterly, 22 (2), 127-152.
Barrick, M.R., & Mount, M.K. (1993). Autonomy as a Moderator of the Relationships Between the Big Five Personality Dimensions and Job Performance. Journal of Applied Psychology, 78 (1), 111-118.
Block, J.H., & Block, J. (1980). The role of ego-control and ego-resiliency in the origination of behavior. In: W.A. Collings (Ed.). The Minnesota Symposia on Child Psychology (pp. 39-101). New York: Hillsdale, Erlbaum.
Borucka, A., & Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12 (2), 587-597.
Brzezińska, A.I. (2005). Jak przebiega rozwój człowieka? In: A.I. Brzezińska (Ed.), Portrety psychologiczne człowieka (pp. 21-39). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Piotrowski, K., & Rycielski, P. (2008). Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: czynniki powodzenia i czynniki ryzyka. Nauka, 4, 77-100.
Charney, D.S. (2004). Psychobiological mechanisms of resilience and vulnerability: implications for successful adaptation to extreme stress. American Journal of Psychiatry, 161, 195-216.
Czapiński, J. (Ed.). (2004). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Deci, E.L., & Ryan, R. (2008). Self-Determination Theory: A Macrotheory of Human Motivation, Development, and Health. Canadian Psychology, 49 (3), 182-185. DOI: 10.1037/a0012801.
Erikson, E.H., & Erikson, J.M. (2013). The Life Cycle Completed (Extended Version), New York: WW Norton & Company.
Fredrickson, B.L. (1998). What Good Are Positive Emotions? Review of General Psychology, 2 (3), 300-319. DOI: 10.1037/1089-2680.2.3.300 .
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56 (3), 218-276.
Fredrickson, B.L. (2003). The Value of Positive Emotions. American Scientist, 91, 330-335.
Fredrickson, B.L. (2013). Updated Thinking on Positivity Ratios. American Psychologist. Advance online publication, 1-9. DOI: 10.1037/a0033584.
Fredrickson, B.L., & Branigan, Ch. (2005). Positive Emotions Broaden the Scope of Attention and Thought-Action Repertoires. Cognition and Emotion, 19 (3), 313-332.
Fredrickson, B.L., Mancuso, R.A., Branigan, Ch., & Tugade, M.M. (2000). The Undoing Effect of Positive Emotions. Motivation and Emotion, 24 (4), 237-258.
Gross, J.J. (1999). Emotion Regulation: Past, Present, Future. Cognition and Emotion, 13 (5), 551-573.
Heinrichs, M., Baumgartner, T., Kirschbaum, C., & Ehlert, U. (2003). Social Support and Oxytocin Interact to Suppress Cortisol and Subjective Responses to Psychosocial Stress. Society of Biological Psychiatry. DOI: 10.1016/S0006-3223(03)00465-7.
Heszen, I., & Sęk, H. (2007).Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
Isen, M.A. (2001). An Influence of Positive Affect on Decision Making in Complex Situations: Theoretical Issues With Practical Implications, Journal of Consumer Psychology, 11 (2), 75-85.
Kagitcibasi, C. (2005). Autonomy and Relatedness in Cultural Context: Implications for Self and Family. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36 (403), 403-422. DOI: 10.1177/0022022105275959 .
Kaczmarek, Ł.D. (2006). Pozytywne emocje jako niespecyficzny czynnik wspomagający proces psychoterapii. In Ł.D. Kaczmarek, A. Słysz, & E. Soroko (Eds.), Od systemu terapeutycznego do interwencji (pp. 41-55). Poznań: WNUAM.
Kaczmarek, Ł., & Krawulska-Ptaszyńska, A. (2005). Funkcje pozytywnych emocji wperspektywie indywidualnej ispołecznej. In P. Orlik (Ed.). Magma uczuć.Poznań: Wydawnictwo Instytutu Filozofii.
Keyes, C.L.M. (2002). The Mental Health Continuum: From Languishing to Flourishing in Life. Journal of Health and Social Research, 43, 207-222.
Larsen, J.T., McGraw, A.P., & Cacioppo, J.T. (2001). Can people feel happy and sad at the same time? Journal of Personality and Social Psychology, 81, 684-696. DOI: 10.1037//0022-3514.81.4.684. Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, 543-562.
Ochsner, K.N., &Gross, J.J. (2010). Thinking makes it so: Asocial cognitive neuroscience approach to emotion regulation. In: K. Vohs, & R. Baumeister (Eds.). The Handbook of Self-Regulation. New York: The Guilford Press.
Ogińska-Bulik, N., & Juczyński, Z. (2008). Skala pomiaru prężności. Nowiny Psychologiczne, 1 (3), 39-55.
Reich, J.W., Zautra, A.J., & Davis, M. (2003). Dimensions of Affect Relationships: Models and Their Integrative Implications. Review of General Psychology, 7 (1), 56-83. DOI: 10.1037//1089-2680.7.1.66.
Ryff, C.D., & Keyes, C.L.M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719-727.
Seligman, M.E.P. (2004). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment, Atria Books.
Seligman, M.E.P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology. An Introduction. American Psychologist, 55 (1), 5-14. DOI: 10.1037//0003-066X.55.1.5.
Semmer, N. (2006). Personality, stress and coping. In: M. Vollrath (Ed.), Handbook of Personality and Health (pp. 73-113). Chichester: Wiley.
Walton, G.M., & Cohen, G.L. (2007). A Question of Belonging: Race, Social Fit, and Achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 92 (1), 82-96. DOI: 10.1037/0022-3514.92.1.82.
Walton, G.M., & Cohen, G.L. (2011). A Brief Social-Belonging Intervention Improves Academic and Health Outcomes of Minority Students. Science, 331, 1447-1451. DOI: 10.1126/science.1198364.
Watson, D., & Tellegen, A. (1985). Toward aConsensual Structure of Mood. Psychological Bulletin, 98 (2), 219-235.
Watson, D., Wiese, D., Vaidya, J., &Tellegen, A. (1999). The Two General Activation Systems of Affect: Structural Findings, Evolutionary Considerations and Psychobiological Evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 76 (5), 820-838. DOI: 10.1037/0022-3514.76.5.820.
Werner, E.E., Bierman, J.M., & French, F.E. (1971). The children of Kauai: a longitudinal study from the prenatal period to age ten. Honolulu: University of Hawaii Press.
Ashby, F.G., Isen, A.M., & Turken, A.U. (1999). ANeuropsychological Theory of Positive Affect and Its Influence on Cognition. Psychological Review, 106 (3), 529-550. Avey, J.B., Reichard, R.J., Luthans, F., & Mhatre, K.H. (2011). Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance. Human Resource Development Quarterly, 22 (2), 127-152.
Barrick, M.R., & Mount, M.K. (1993). Autonomy as a Moderator of the Relationships Between the Big Five Personality Dimensions and Job Performance. Journal of Applied Psychology, 78 (1), 111-118.
Block, J.H., & Block, J. (1980). The role of ego-control and ego-resiliency in the origination of behavior. In: W.A. Collings (Ed.). The Minnesota Symposia on Child Psychology (pp. 39-101). New York: Hillsdale, Erlbaum.
Borucka, A., & Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12 (2), 587-597.
Brzezińska, A.I. (2005). Jak przebiega rozwój człowieka? In: A.I. Brzezińska (Ed.), Portrety psychologiczne człowieka (pp. 21-39). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Piotrowski, K., & Rycielski, P. (2008). Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: czynniki powodzenia i czynniki ryzyka. Nauka, 4, 77-100.
Charney, D.S. (2004). Psychobiological mechanisms of resilience and vulnerability: implications for successful adaptation to extreme stress. American Journal of Psychiatry, 161, 195-216.
Czapiński, J. (Ed.). (2004). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Deci, E.L., & Ryan, R. (2008). Self-Determination Theory: A Macrotheory of Human Motivation, Development, and Health. Canadian Psychology, 49 (3), 182-185. DOI: 10.1037/a0012801.
Erikson, E.H., & Erikson, J.M. (2013). The Life Cycle Completed (Extended Version), New York: WW Norton & Company.
Fredrickson, B.L. (1998). What Good Are Positive Emotions? Review of General Psychology, 2 (3), 300-319. DOI: 10.1037/1089-2680.2.3.300 .
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56 (3), 218-276.
Fredrickson, B.L. (2003). The Value of Positive Emotions. American Scientist, 91, 330-335.
Fredrickson, B.L. (2013). Updated Thinking on Positivity Ratios. American Psychologist. Advance online publication, 1-9. DOI: 10.1037/a0033584.
Fredrickson, B.L., & Branigan, Ch. (2005). Positive Emotions Broaden the Scope of Attention and Thought-Action Repertoires. Cognition and Emotion, 19 (3), 313-332.
Fredrickson, B.L., Mancuso, R.A., Branigan, Ch., & Tugade, M.M. (2000). The Undoing Effect of Positive Emotions. Motivation and Emotion, 24 (4), 237-258.
Gross, J.J. (1999). Emotion Regulation: Past, Present, Future. Cognition and Emotion, 13 (5), 551-573.
Heinrichs, M., Baumgartner, T., Kirschbaum, C., & Ehlert, U. (2003). Social Support and Oxytocin Interact to Suppress Cortisol and Subjective Responses to Psychosocial Stress. Society of Biological Psychiatry. DOI: 10.1016/S0006-3223(03)00465-7.
Heszen, I., & Sęk, H. (2007).Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
Isen, M.A. (2001). An Influence of Positive Affect on Decision Making in Complex Situations: Theoretical Issues With Practical Implications, Journal of Consumer Psychology, 11 (2), 75-85.
Kagitcibasi, C. (2005). Autonomy and Relatedness in Cultural Context: Implications for Self and Family. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36 (403), 403-422. DOI: 10.1177/0022022105275959 .
Kaczmarek, Ł.D. (2006). Pozytywne emocje jako niespecyficzny czynnik wspomagający proces psychoterapii. In Ł.D. Kaczmarek, A. Słysz, & E. Soroko (Eds.), Od systemu terapeutycznego do interwencji (pp. 41-55). Poznań: WNUAM.
Kaczmarek, Ł., & Krawulska-Ptaszyńska, A. (2005). Funkcje pozytywnych emocji wperspektywie indywidualnej ispołecznej. In P. Orlik (Ed.). Magma uczuć.Poznań: Wydawnictwo Instytutu Filozofii.
Keyes, C.L.M. (2002). The Mental Health Continuum: From Languishing to Flourishing in Life. Journal of Health and Social Research, 43, 207-222.
Larsen, J.T., McGraw, A.P., & Cacioppo, J.T. (2001). Can people feel happy and sad at the same time? Journal of Personality and Social Psychology, 81, 684-696. DOI: 10.1037//0022-3514.81.4.684. Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, 543-562.
Ochsner, K.N., &Gross, J.J. (2010). Thinking makes it so: Asocial cognitive neuroscience approach to emotion regulation. In: K. Vohs, & R. Baumeister (Eds.). The Handbook of Self-Regulation. New York: The Guilford Press.
Ogińska-Bulik, N., & Juczyński, Z. (2008). Skala pomiaru prężności. Nowiny Psychologiczne, 1 (3), 39-55.
Reich, J.W., Zautra, A.J., & Davis, M. (2003). Dimensions of Affect Relationships: Models and Their Integrative Implications. Review of General Psychology, 7 (1), 56-83. DOI: 10.1037//1089-2680.7.1.66.
Ryff, C.D., & Keyes, C.L.M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719-727.
Seligman, M.E.P. (2004). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment, Atria Books.
Seligman, M.E.P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology. An Introduction. American Psychologist, 55 (1), 5-14. DOI: 10.1037//0003-066X.55.1.5.
Semmer, N. (2006). Personality, stress and coping. In: M. Vollrath (Ed.), Handbook of Personality and Health (pp. 73-113). Chichester: Wiley.
Walton, G.M., & Cohen, G.L. (2007). A Question of Belonging: Race, Social Fit, and Achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 92 (1), 82-96. DOI: 10.1037/0022-3514.92.1.82.
Walton, G.M., & Cohen, G.L. (2011). A Brief Social-Belonging Intervention Improves Academic and Health Outcomes of Minority Students. Science, 331, 1447-1451. DOI: 10.1126/science.1198364.
Watson, D., & Tellegen, A. (1985). Toward aConsensual Structure of Mood. Psychological Bulletin, 98 (2), 219-235.
Watson, D., Wiese, D., Vaidya, J., &Tellegen, A. (1999). The Two General Activation Systems of Affect: Structural Findings, Evolutionary Considerations and Psychobiological Evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 76 (5), 820-838. DOI: 10.1037/0022-3514.76.5.820.
Werner, E.E., Bierman, J.M., & French, F.E. (1971). The children of Kauai: a longitudinal study from the prenatal period to age ten. Honolulu: University of Hawaii Press.
Pobrania
Opublikowane
2017-12-01
Jak cytować
Pasowicz, M. (2017). Wprowadzenie do Modelu Zasobów Rozwoju. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 23–38. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5638
Numer
Dział
Artykuły
