Interwencja w kryzysach zdrowia: założenia, strategie, refleksje własne
Słowa kluczowe:
interwencja kryzysowa, kryzysy zdrowia, choroba somatyczna, pacjent kardiologiczny, konfrontacja z chorobą, wsparcie emocjonalno-społeczneAbstrakt
Opracowanie podejmuje problematykę interwencji psychologicznej, szczególnie założeń i strategii w kryzysach utraty zdrowia. Ujmowanie ciężkich i chronicznych chorób somatycznych jako źródła kryzysów emocjonalnych pozwala na wykorzystanie interwencji kryzysowej jako oddziaływania inspirującego i efektywnego wobec chorych somatycznie. Przedstawienie ogólnych założeń i strategii interwencji wobec chorych zostało zilustrowane przypadkiem interwencji kryzysowej wobec chorego kardiologicznie. Opracowanie kończą refleksje własne autorek artykułu, nawiązujące do problematyki uwarunkowań efektywności podejścia interwencyjnego w schorzeniach somatycznych.Bibliografia
Aguilera, D. C., Messick, J. M. (1986). Crisis Intervention. Saint Louis: Mosby.
Berezowska-Pogoń, J. (2003). Zastosowanie techniki EMDR w pracy z pacjentami kardiologicznymi. Sztuka Leczenia, 3-4, 77-86.
Berezowska-Pogoń, J. (2007). Pacjent i psycholog w obliczu nowej rzeczywistości szpitalnej w ramach zreformowanej służby zdrowia. Zeszyty Interwencji Kryzysowej, 9, 156-158.
Berezowska-Pogoń, J. (2009). Niepublikowany tekst referatu „Wołające ciało”, IX Ogólnopolska Konferencja Ericksonowska, Poznań.
Collins, B. G., Collins, T. M., red. (2005). Crisis and Trauma: Developmental-Ecological Intervention. Boston: Lahasha Press Houghton Mifflin.
Frankl, V. (1984). Homo patiens. Warszawa: PAX.
Heszen-Niejodek, I. (2005). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 465-492). Gdańsk: GWP.
Hoff, L. A. (1995). People in Crisis: Understanding and Helping. Redwood City: Addison-Wesley.
Jacob, E. J., Collins, T. M. (2005). Chronic and Terminal Illness. W: B. G. Collins, T. M. Collins (red.), Crisis and Trauma. Developmental-Ecological Intervention (s. 280-318). Boston: Lahasha Press Haughton Mifflin.
James, R. K., Gilliland, B. E. (2004). Strategie interwencji kryzysowej. Warszawa: Wydawnictwo PARPA.
Kubacka-Jasiecka, D. (1997). Z psychologii kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska--Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 280-318). Kraków: Wydaw. ALL.
Kubacka-Jasiecka, D. (2002). Od stresu do kryzysu - kryzys emocjonalny jako zagrożenie tożsamości. W: I. Heszen-Niejodek (red.), Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem (s. 77-108). Poznań: Wydaw. Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
Kubacka-Jasiecka, D. (2003). Interwencja kryzysowa z perspektywy psychosocjokulturowego paradygmatu kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka, K. Mudyń (red.), Kryzys, interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i perspektywy (s. 146-175). Toruń: Wydaw. Adam Marszałek.
Kubacka-Jasiecka, D. (2006). Funkcjonowanie emocjonalne kobiet po mastektomii z perspektywy rozważań nad wzorem zachowania typu C (WZC). Sztuka Leczenia, 3-4, 41-48.
Kubacka-Jasiecka, D. (2007). Interwencja kryzysowa. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna, t. 2 (s. 244-272). Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010a). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010b). Kryzysy zdrowia a możliwości zmagania się z cierpieniem choroby somatycznej, Sztuka Leczenia, 1-2, T. XX, 101-140.
Kübler-Ross, E. (1979). Rozmowy o śmierci i umieraniu. Warszawa: PAXLindemann, E. (1944). Symptomatology and Management of Acute Grief. American Journal of Psychiatry, 101, 141-148.
Mausch, K. (2000). Stan psychiczny a funkcjonowanie układu immunologicznego w badaniach empirycznych. Sztuka Leczenia, 3, 41-44.
Moos, R. H., Schaeffer, J. A. (1968). The Crisis of Physical Illness. New York: Plenum Press.
Motyka, M. (2002). Psychoterapia elementarna w opiece ogólnomedycznej. Kraków: Wydaw. UJ.
Ogińska-Bulik, N. (2009). Osobowość typu D. Teoria i badania. Łódź: Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Płużek, Z. (1997). Kryzysy psychologiczne i rodzaje kryzysów osobowościowych. W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 31-43). Kraków: Wydaw. ALL.
Pollock, J., Levy, Sh. (1993). Przeciwprzeniesienie a odstąpienie od zgłaszania przypadków nadużywania i zaniedbywania (Child Abuse and Neglect, 1989, vol. 19). W: A. Lipowska-Teutsch (red.), Ofiary istnieją. Antologia (s. 111-113). Kraków: Wydaw. Ośrodka Pomocy i Interwencji Kryzysowej UJ i AM.
Sęk, H. (1971). Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna (s. 472-503). Warszawa: PWN.
Sęk, H., red. (2007). Psychologia kliniczna, t. 1, 2, Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Simonton, O. C., Matthews-Simonton, S., Creighton, J. L. (1993). Triumf życia. Jak pokonać raka? Wskazówki dla pacjentów i ich rodzin. Warszawa: Wydawnictwa Medyczne.
Taylor, S. E. (1984). Przystosowanie do zagrażających wydarzeń. Nowiny Psychologiczne, 6-7, 15-38.
Taylor, S. E., Sherman, D. K. (2007). Psychologia pozytywna i psychologia zdrowia: owocny związek. W: P. A. Linley, S. Joseph (red.), Psychologia pozytywna w praktyce (s. 193-212). Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Tylka, J. (2000). Psychosomatyka. Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki. Warszawa: Wydaw. UKSW.
Wrześniewski, K. (1993). Styl życia a zdrowie. Wzór zachowania A. Warszawa: Wydaw. Instytutu Psychologii PAN.
Wrześniewski, K. (2005a). Medycyna psychosomatyczna i behawioralna. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii społecznej (s. 450-454). Gdańsk: GWP.
Wrześniewski, K. (2005b). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii społecznej (s. 493-512). Gdańsk: GWP.
Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. New York: Basic Books.
Zimbardo, P., Boyd, J. (2009). Paradoks czasu. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Berezowska-Pogoń, J. (2003). Zastosowanie techniki EMDR w pracy z pacjentami kardiologicznymi. Sztuka Leczenia, 3-4, 77-86.
Berezowska-Pogoń, J. (2007). Pacjent i psycholog w obliczu nowej rzeczywistości szpitalnej w ramach zreformowanej służby zdrowia. Zeszyty Interwencji Kryzysowej, 9, 156-158.
Berezowska-Pogoń, J. (2009). Niepublikowany tekst referatu „Wołające ciało”, IX Ogólnopolska Konferencja Ericksonowska, Poznań.
Collins, B. G., Collins, T. M., red. (2005). Crisis and Trauma: Developmental-Ecological Intervention. Boston: Lahasha Press Houghton Mifflin.
Frankl, V. (1984). Homo patiens. Warszawa: PAX.
Heszen-Niejodek, I. (2005). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 465-492). Gdańsk: GWP.
Hoff, L. A. (1995). People in Crisis: Understanding and Helping. Redwood City: Addison-Wesley.
Jacob, E. J., Collins, T. M. (2005). Chronic and Terminal Illness. W: B. G. Collins, T. M. Collins (red.), Crisis and Trauma. Developmental-Ecological Intervention (s. 280-318). Boston: Lahasha Press Haughton Mifflin.
James, R. K., Gilliland, B. E. (2004). Strategie interwencji kryzysowej. Warszawa: Wydawnictwo PARPA.
Kubacka-Jasiecka, D. (1997). Z psychologii kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska--Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 280-318). Kraków: Wydaw. ALL.
Kubacka-Jasiecka, D. (2002). Od stresu do kryzysu - kryzys emocjonalny jako zagrożenie tożsamości. W: I. Heszen-Niejodek (red.), Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem (s. 77-108). Poznań: Wydaw. Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
Kubacka-Jasiecka, D. (2003). Interwencja kryzysowa z perspektywy psychosocjokulturowego paradygmatu kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka, K. Mudyń (red.), Kryzys, interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i perspektywy (s. 146-175). Toruń: Wydaw. Adam Marszałek.
Kubacka-Jasiecka, D. (2006). Funkcjonowanie emocjonalne kobiet po mastektomii z perspektywy rozważań nad wzorem zachowania typu C (WZC). Sztuka Leczenia, 3-4, 41-48.
Kubacka-Jasiecka, D. (2007). Interwencja kryzysowa. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna, t. 2 (s. 244-272). Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010a). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010b). Kryzysy zdrowia a możliwości zmagania się z cierpieniem choroby somatycznej, Sztuka Leczenia, 1-2, T. XX, 101-140.
Kübler-Ross, E. (1979). Rozmowy o śmierci i umieraniu. Warszawa: PAXLindemann, E. (1944). Symptomatology and Management of Acute Grief. American Journal of Psychiatry, 101, 141-148.
Mausch, K. (2000). Stan psychiczny a funkcjonowanie układu immunologicznego w badaniach empirycznych. Sztuka Leczenia, 3, 41-44.
Moos, R. H., Schaeffer, J. A. (1968). The Crisis of Physical Illness. New York: Plenum Press.
Motyka, M. (2002). Psychoterapia elementarna w opiece ogólnomedycznej. Kraków: Wydaw. UJ.
Ogińska-Bulik, N. (2009). Osobowość typu D. Teoria i badania. Łódź: Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Płużek, Z. (1997). Kryzysy psychologiczne i rodzaje kryzysów osobowościowych. W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 31-43). Kraków: Wydaw. ALL.
Pollock, J., Levy, Sh. (1993). Przeciwprzeniesienie a odstąpienie od zgłaszania przypadków nadużywania i zaniedbywania (Child Abuse and Neglect, 1989, vol. 19). W: A. Lipowska-Teutsch (red.), Ofiary istnieją. Antologia (s. 111-113). Kraków: Wydaw. Ośrodka Pomocy i Interwencji Kryzysowej UJ i AM.
Sęk, H. (1971). Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna (s. 472-503). Warszawa: PWN.
Sęk, H., red. (2007). Psychologia kliniczna, t. 1, 2, Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Simonton, O. C., Matthews-Simonton, S., Creighton, J. L. (1993). Triumf życia. Jak pokonać raka? Wskazówki dla pacjentów i ich rodzin. Warszawa: Wydawnictwa Medyczne.
Taylor, S. E. (1984). Przystosowanie do zagrażających wydarzeń. Nowiny Psychologiczne, 6-7, 15-38.
Taylor, S. E., Sherman, D. K. (2007). Psychologia pozytywna i psychologia zdrowia: owocny związek. W: P. A. Linley, S. Joseph (red.), Psychologia pozytywna w praktyce (s. 193-212). Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Tylka, J. (2000). Psychosomatyka. Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki. Warszawa: Wydaw. UKSW.
Wrześniewski, K. (1993). Styl życia a zdrowie. Wzór zachowania A. Warszawa: Wydaw. Instytutu Psychologii PAN.
Wrześniewski, K. (2005a). Medycyna psychosomatyczna i behawioralna. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii społecznej (s. 450-454). Gdańsk: GWP.
Wrześniewski, K. (2005b). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii społecznej (s. 493-512). Gdańsk: GWP.
Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. New York: Basic Books.
Zimbardo, P., Boyd, J. (2009). Paradoks czasu. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Pobrania
Opublikowane
2014-12-01
Jak cytować
Kubacka-Jasiecka, D. ., & Berezowska-Pogoń, J. . (2014). Interwencja w kryzysach zdrowia: założenia, strategie, refleksje własne. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 7(1), 115–137. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5606
Numer
Dział
Artykuły
