Empatyczność i poczucie alienacji młodzieży uzdolnionej muzycznie
Słowa kluczowe:
uzdolnienie muzyczne, empatia, poczucie alienacjiAbstrakt
W literaturze psychopedagogicznej niewiele jest badań związanych z funkcjonowaniem osób uzdolnionych. Wobec tego podjęto się dokonania próby określenia poziomu empatii i poczucia alienacji młodzieży uzdolnionej muzycznie. Wzięto pod uwagę płeć, jako czynnik różnicujący poziom badanych zmiennych. W związku z tym przeprowadzono badanie w grupie 120 młodych osób uzdolnionych muzycznie. Grupę porównawczą stanowiło 60 uczniów szkoły ogólnodostępnej. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankiety i dwa narzędzia: Indeks Reaktywności Interpersonalnej (Interpersonal Reactivity Index) M. Davisa w adaptacji A. Lewickiej-Zelent oraz Skalę Poczucia Alienacji K. Kmiecik-Baran.Bibliografia
Adler, R., Rosenfeld, L., Proctor II, R. (2006). Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Poznań: Wydaw. Rebis.
Arasteh, J. D. (1968). Creativity and related processes in the young child: A review of the literature. Journal of Genetic Psychology, 112, 77-108.
Barabas, M. (2011). Diagnoza i praca z uczniem zdolnym. W: D. Wosik-Kawala, T. Zubrzycka--Maciąg (red.), Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela (s. 27-41). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Bates, J., Munday, S. (2005). Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Warszawa: Wydaw. K. E. Liber.
Bernacka, R. (2006). Zdolność a uzdolnienie. Wychowawca, 1, 5-9.
Biegasiewicz, M. (2010). Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich. Studia Psychologica UKSW, 10, 125-152.
Boczarowa, O. (2012). Rola i zadania rodziców dzieci zdolnych. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 55-69). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Borzym, I. (1979). Uczniowie zdolni. Psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć szkolnych. Warszawa: PWN.
Braun-Gałkowska, M., Ulfik-Jaworska, I. (2000). Zabawa w zabijanie. Lublin: Wyd. Gaudium.
Brągiel, J. (1990). Wychowanie w rodzinie niepełnej. Opole: WSP.
Brągiel, J. (2005). Rodzinne uwarunkowania stosowania przemocy przez młodzież szkolną. Opole: Wydaw. UO.
Carr, A. (2004). Depresja i próby samobójcze młodzieży. Sposoby przeciwdziałania i reagowania. Gdańsk: GWP.
Davis, M. (1999). Empatia. O umiejętności współodczuwania. Gdańsk: GWP.
Dąbrowski, K. (1989). Elementy filozofii rozwoju. Warszawa: PTHT.
Drożdż, B. (2005). Początki teorii alienacji. PERSPECTIVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, 2, 27-44.
Dubisz, S. (2006). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Gajdzica, Z., Klinik, A. (2004). Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. Katowice: Wydaw. UŚ.
Gardner, H. (2009). Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce. Warszawa: MT Biznes.
Giza, T. (2006). Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole. Kielce: Wydaw. AŚ.
Giza, T. (2011). Podstawy pracy z uczniem zdolnym. Kielce: WŚ.
Gjorgievska, J. (2012). Praca z uczniem zdolnym w opiniach nauczycieli polskich i macedońskich. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 189-216). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Gralewski, J. (2008). Implikacje pedagogiczne badań nad potocznymi teoriami twórczości. W: J. Łaszczyk, M. Jabłonowska (red.), Uczeń zdolny wyzwaniem dla współczesnej edukacji (ss. 320-335). Warszawa: Wydaw. APS.
Hamer, H. (2004). Empatia w kilku odsłonach. Psychologia w Szkole, 1, 63-68.
Hargreaves, D. J., North, A. C. (1997). The Social Psychology of Music. Oxford: Oxford University Press.
Herbert, M. (2005). Rozwód w rodzinie. Gdańsk: GWP.
Hilgard, E. (1967). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN.
Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP.
Jagielska-Zieleniewska, E. (1978). Z zagadnień empatii. Psychologia Wychowawcza, 5, 494-503.
Janicka, I. (1993). Empatia a poziom otwartości partnerów w różnych jakościowo grupach małżeństw. Przegląd Psychologiczny, 1, 39-48.
Kliś, M. (1998). Pojęcie empatii we wcześniejszych oraz współczesnych koncepcjach psychologicznych. Psychologia Wychowawcza, 1, 17-25.
Kmiecik-Baran, K. (1995). Poczucie alienacji - destruktywne i konstruktywne sposoby minimalizacji. Gdańsk: Wydaw. UG.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Młodzież i przemoc. Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole. Gdańsk: Wydaw. Przegląd Oświatowy.
Konarzewski, K. (1990). O dwóch psychologicznych podejściach do problematyki alienacji. Próba syntezy. Przegląd Psychologiczny, 1, 121-145.
Kujawa, D. (2011). Poczucie alienacji wśród młodzieży. Uzyskano 12.05.2014 z http://www.ohp.eu/?id=1271 (dostęp 12.2014).
Lewicka, A. (2005). Empatyczny świat ucznia uzdolnionego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, T. XVIII, 73-79.
Lewicka, A. (2006). Rozwijanie empatii u studentów pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydaw.UMCS.
Lewicka, A. (2010). Pomiar poziomu empatii emocjonalno-poznawczej Indeksem Reaktywności Interpersonalnej M. H. Davisa W: A. Wojnarska (red.), Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia (s. 91-105). Lublin: Wyd. UMCS.
Lewicka, A., Czechowska-Bieluga, M. (2008). Empatia i przemoc - analiza zjawiska na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. W: A. Kanios (red.), Przeciwdziałanie przemocy - ujęcie interdyscyplinarne (s. 113-125). Lublin: EMBE PRESS.
Lewicka, A., Tymoszuk, E. (2011). Rozwijanie empatii uczniów. W: D. Wosik-Kawala, T. Zubrzycka-Maciąg (red.), Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela (s. 165-173). Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewicka-Zelent, A. (2006). Rozwijanie empatii u studentów pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewicka-Zelent, A. (2013). Uwarunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewowicki, T. (1986). Kształcenie uczniów zdolnych. Warszawa: WSiP.
Limont, W. (2005). Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Gdańsk: GWP.
Manturzewska, M., Kotarska, H. (1990). Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki. Warszawa: WSiP.
Matthews, K. A., Batson, C. D., Horn, J., Rosenman, R. H. (1981). „Principles in his nature which interest him in the fortune of others…”: The heritability of empathic concern for others. Journal of Personality, 49, 237-247.
Mead, G. H. (1934). Mind, self, and society. Chicago: University of Chicago Press.Млодик, И. (2006). Книга для неидеальных родителей, или Жизнь на свободную тему. Москва: Генезис.
Myerscough, P., Ford, M. (2002). Jak rozmawiać z pacjentem. Gdańsk: GWP.
Nalaskowski, A. (1998). Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki. Warszawa: WSiP.
Painter, F. (1993). Kim są wybitni? Charakterystyka, identyfikacja, kształcenie. Warszawa: WSiP.
Palak, Z., Bartkowicz, Z. (2004). Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji. Lublin: Wydaw. UMCS.
Pałgan, I. (2012). Rodzina miejscem wychowania dziecka zdolnego. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 71-86). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Piirto, J. (2007). Talented Children and Adults: Their Development and Education. Uzyskano 22.09.2014 z http://works. bepress. com/jane_piirto/2.
Piotrowski, P., (2001). Zachowania dewiacyjne i aktywność prospołeczna młodzieży a poczucie alienacji. Szkoła Specjalna, 1, 16-27.
Pudełkiewicz, B. (1980). Uczenie się empatii poprzez twórczość poetycką i jej rola w rozwoju zdrowej osobowości. Zdrowie Psychiczne, 2, 45-52.
Rembowski, J. (1982). O empatii i niektórych sposobach jej badania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3-4, 119-131.
Rembowski, J. (1989). Empatia. Studium psychologiczne. Warszawa: PWN.
Renzulli, J. S. (2005). The Three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. W: R. J. Sternberg, J. E. Davidson (red.), Conceptions of giftedness (s. 246-279). Cambridge: Cambridge University Press.
Rosenberg, M. B. (2009). Porozumienie bez przemocy. O języku serca. Warszawa: Czarna Owca.
Ryznar-Żak, M. (2013). O jakości życia artystów. Alienacja i sztuka. Uzyskano 19.05.2014 z http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=671.
Seeman, M. (1975). Alienation studies. Annual Review of Sociology, 1, 91-123.
Szuster-Kowalewicz, A. (2006). Między egoizmem, a altruizmem. Charaktery, 1, 14-15.
Tannenbaum, A. J. (2003). Nature and nature of giftedness. W: N. Colangelo, G. A. Davis (red.), Handbook of gifted education (s. 45-59). Boston: Pearson Education.
Taraszkiewicz, M., Karpa, A. (2009). Jak wspierać zdolnego ucznia? Warszawa: WSiP.
Tomaszek, K. (2008). Wpływ poczucia alienacji na funkcjonowanie jednostki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 6, 25-32.
Tomaszek, K. (2011). Alienacja szkolna - psychologiczna charakterystyka zjawiska. Annales, sectio J, T. XXIV (2), 61-73.
Tomaszek, K., Tucholska, S. (2012). Psychospołeczne następstwa poczucia alienacji u młodzieży. Pedagogia Christiana, 2(30), 163-178.
Węgliński, A. (2010). Zrewidowana wersja Kwestionariusza Rozumienia Empatycznego Innych Ludzi - KRE - II. W: A. Wojnarska (red.), Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia (s. 67-90). Lublin: Wydaw. UMCS.
Wilczek-Rużyczka, E. (2002). Empatia i jej rozwój u osób pomagających. Kraków: Wydaw. UJ.
Zawadzki, P. (2007). Poczucie alienacji, samotności i depresji u współczesnej młodzieży. Wychowanie na co dzień, 12, 10-13.
Zawadzki, P. (2008). Alienacja młodzieży - wnioski z badań. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 37-41.
Arasteh, J. D. (1968). Creativity and related processes in the young child: A review of the literature. Journal of Genetic Psychology, 112, 77-108.
Barabas, M. (2011). Diagnoza i praca z uczniem zdolnym. W: D. Wosik-Kawala, T. Zubrzycka--Maciąg (red.), Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela (s. 27-41). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Bates, J., Munday, S. (2005). Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Warszawa: Wydaw. K. E. Liber.
Bernacka, R. (2006). Zdolność a uzdolnienie. Wychowawca, 1, 5-9.
Biegasiewicz, M. (2010). Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich. Studia Psychologica UKSW, 10, 125-152.
Boczarowa, O. (2012). Rola i zadania rodziców dzieci zdolnych. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 55-69). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Borzym, I. (1979). Uczniowie zdolni. Psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć szkolnych. Warszawa: PWN.
Braun-Gałkowska, M., Ulfik-Jaworska, I. (2000). Zabawa w zabijanie. Lublin: Wyd. Gaudium.
Brągiel, J. (1990). Wychowanie w rodzinie niepełnej. Opole: WSP.
Brągiel, J. (2005). Rodzinne uwarunkowania stosowania przemocy przez młodzież szkolną. Opole: Wydaw. UO.
Carr, A. (2004). Depresja i próby samobójcze młodzieży. Sposoby przeciwdziałania i reagowania. Gdańsk: GWP.
Davis, M. (1999). Empatia. O umiejętności współodczuwania. Gdańsk: GWP.
Dąbrowski, K. (1989). Elementy filozofii rozwoju. Warszawa: PTHT.
Drożdż, B. (2005). Początki teorii alienacji. PERSPECTIVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, 2, 27-44.
Dubisz, S. (2006). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN.
Gajdzica, Z., Klinik, A. (2004). Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. Katowice: Wydaw. UŚ.
Gardner, H. (2009). Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce. Warszawa: MT Biznes.
Giza, T. (2006). Socjopedagogiczne uwarunkowania procesów identyfikowania oraz rozwoju zdolności uczniów w szkole. Kielce: Wydaw. AŚ.
Giza, T. (2011). Podstawy pracy z uczniem zdolnym. Kielce: WŚ.
Gjorgievska, J. (2012). Praca z uczniem zdolnym w opiniach nauczycieli polskich i macedońskich. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 189-216). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Gralewski, J. (2008). Implikacje pedagogiczne badań nad potocznymi teoriami twórczości. W: J. Łaszczyk, M. Jabłonowska (red.), Uczeń zdolny wyzwaniem dla współczesnej edukacji (ss. 320-335). Warszawa: Wydaw. APS.
Hamer, H. (2004). Empatia w kilku odsłonach. Psychologia w Szkole, 1, 63-68.
Hargreaves, D. J., North, A. C. (1997). The Social Psychology of Music. Oxford: Oxford University Press.
Herbert, M. (2005). Rozwód w rodzinie. Gdańsk: GWP.
Hilgard, E. (1967). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN.
Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP.
Jagielska-Zieleniewska, E. (1978). Z zagadnień empatii. Psychologia Wychowawcza, 5, 494-503.
Janicka, I. (1993). Empatia a poziom otwartości partnerów w różnych jakościowo grupach małżeństw. Przegląd Psychologiczny, 1, 39-48.
Kliś, M. (1998). Pojęcie empatii we wcześniejszych oraz współczesnych koncepcjach psychologicznych. Psychologia Wychowawcza, 1, 17-25.
Kmiecik-Baran, K. (1995). Poczucie alienacji - destruktywne i konstruktywne sposoby minimalizacji. Gdańsk: Wydaw. UG.
Kmiecik-Baran, K. (2000). Młodzież i przemoc. Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole. Gdańsk: Wydaw. Przegląd Oświatowy.
Konarzewski, K. (1990). O dwóch psychologicznych podejściach do problematyki alienacji. Próba syntezy. Przegląd Psychologiczny, 1, 121-145.
Kujawa, D. (2011). Poczucie alienacji wśród młodzieży. Uzyskano 12.05.2014 z http://www.ohp.eu/?id=1271 (dostęp 12.2014).
Lewicka, A. (2005). Empatyczny świat ucznia uzdolnionego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, T. XVIII, 73-79.
Lewicka, A. (2006). Rozwijanie empatii u studentów pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydaw.UMCS.
Lewicka, A. (2010). Pomiar poziomu empatii emocjonalno-poznawczej Indeksem Reaktywności Interpersonalnej M. H. Davisa W: A. Wojnarska (red.), Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia (s. 91-105). Lublin: Wyd. UMCS.
Lewicka, A., Czechowska-Bieluga, M. (2008). Empatia i przemoc - analiza zjawiska na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. W: A. Kanios (red.), Przeciwdziałanie przemocy - ujęcie interdyscyplinarne (s. 113-125). Lublin: EMBE PRESS.
Lewicka, A., Tymoszuk, E. (2011). Rozwijanie empatii uczniów. W: D. Wosik-Kawala, T. Zubrzycka-Maciąg (red.), Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela (s. 165-173). Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewicka-Zelent, A. (2006). Rozwijanie empatii u studentów pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewicka-Zelent, A. (2013). Uwarunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Lublin: Wydaw. UMCS.
Lewowicki, T. (1986). Kształcenie uczniów zdolnych. Warszawa: WSiP.
Limont, W. (2005). Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Gdańsk: GWP.
Manturzewska, M., Kotarska, H. (1990). Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki. Warszawa: WSiP.
Matthews, K. A., Batson, C. D., Horn, J., Rosenman, R. H. (1981). „Principles in his nature which interest him in the fortune of others…”: The heritability of empathic concern for others. Journal of Personality, 49, 237-247.
Mead, G. H. (1934). Mind, self, and society. Chicago: University of Chicago Press.Млодик, И. (2006). Книга для неидеальных родителей, или Жизнь на свободную тему. Москва: Генезис.
Myerscough, P., Ford, M. (2002). Jak rozmawiać z pacjentem. Gdańsk: GWP.
Nalaskowski, A. (1998). Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki. Warszawa: WSiP.
Painter, F. (1993). Kim są wybitni? Charakterystyka, identyfikacja, kształcenie. Warszawa: WSiP.
Palak, Z., Bartkowicz, Z. (2004). Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji. Lublin: Wydaw. UMCS.
Pałgan, I. (2012). Rodzina miejscem wychowania dziecka zdolnego. W: T. Giza, I. Pałgan (red.), Praca z uczniem zdolnym - teoria i praktyka (s. 71-86). Radom: Inst. Nauk.-Wydaw. Spatium.
Piirto, J. (2007). Talented Children and Adults: Their Development and Education. Uzyskano 22.09.2014 z http://works. bepress. com/jane_piirto/2.
Piotrowski, P., (2001). Zachowania dewiacyjne i aktywność prospołeczna młodzieży a poczucie alienacji. Szkoła Specjalna, 1, 16-27.
Pudełkiewicz, B. (1980). Uczenie się empatii poprzez twórczość poetycką i jej rola w rozwoju zdrowej osobowości. Zdrowie Psychiczne, 2, 45-52.
Rembowski, J. (1982). O empatii i niektórych sposobach jej badania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3-4, 119-131.
Rembowski, J. (1989). Empatia. Studium psychologiczne. Warszawa: PWN.
Renzulli, J. S. (2005). The Three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. W: R. J. Sternberg, J. E. Davidson (red.), Conceptions of giftedness (s. 246-279). Cambridge: Cambridge University Press.
Rosenberg, M. B. (2009). Porozumienie bez przemocy. O języku serca. Warszawa: Czarna Owca.
Ryznar-Żak, M. (2013). O jakości życia artystów. Alienacja i sztuka. Uzyskano 19.05.2014 z http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=671.
Seeman, M. (1975). Alienation studies. Annual Review of Sociology, 1, 91-123.
Szuster-Kowalewicz, A. (2006). Między egoizmem, a altruizmem. Charaktery, 1, 14-15.
Tannenbaum, A. J. (2003). Nature and nature of giftedness. W: N. Colangelo, G. A. Davis (red.), Handbook of gifted education (s. 45-59). Boston: Pearson Education.
Taraszkiewicz, M., Karpa, A. (2009). Jak wspierać zdolnego ucznia? Warszawa: WSiP.
Tomaszek, K. (2008). Wpływ poczucia alienacji na funkcjonowanie jednostki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 6, 25-32.
Tomaszek, K. (2011). Alienacja szkolna - psychologiczna charakterystyka zjawiska. Annales, sectio J, T. XXIV (2), 61-73.
Tomaszek, K., Tucholska, S. (2012). Psychospołeczne następstwa poczucia alienacji u młodzieży. Pedagogia Christiana, 2(30), 163-178.
Węgliński, A. (2010). Zrewidowana wersja Kwestionariusza Rozumienia Empatycznego Innych Ludzi - KRE - II. W: A. Wojnarska (red.), Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia (s. 67-90). Lublin: Wydaw. UMCS.
Wilczek-Rużyczka, E. (2002). Empatia i jej rozwój u osób pomagających. Kraków: Wydaw. UJ.
Zawadzki, P. (2007). Poczucie alienacji, samotności i depresji u współczesnej młodzieży. Wychowanie na co dzień, 12, 10-13.
Zawadzki, P. (2008). Alienacja młodzieży - wnioski z badań. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 37-41.
Pobrania
Opublikowane
2014-12-01
Jak cytować
Lewicka-Zelent, A., & Abramciów, R. (2014). Empatyczność i poczucie alienacji młodzieży uzdolnionej muzycznie. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 7(1), 38–56. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5601
Numer
Dział
Artykuły
