Trening rozpoznawania emocji dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej – studium przypadku

Autor

  • Joanna Ruczaj
  • Michał Gacek

Słowa kluczowe:

rozpoznawanie emocji, wzmacnianie umiejętności, niepełnosprawność intelektualna

Abstrakt

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną często wykazują deficyty związane z właściwym rozumieniem emocji innych osób. W artykule zaprezentowany został przypadek Daniela, młodego mężczyzny z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej, u którego deficyty tego rodzaju w znaczący sposób wpływają na funkcjonowanie w sytuacjach społecznych. Przedstawione zostały informacje na temat osoby badanej uzyskane w wywiadzie z matką oraz na podstawie analizy dokumentacji medycznej i psychologicznej. Zaprezentowano opis treningu związanego z rozpoznawaniem i interpretacją emocji przeznaczony dla osób z obniżonym poziomem sprawności intelektualnej. Ocena skuteczności podjętych oddziaływań wskazała na pozytywne efekty treningu. Uzyskane w pracy z osobą badaną wyniki dają podstawy by sądzić, że przygotowane zadania mogą być stosowane w pracy z osobami z głębszą niepełnosprawnością intelektualną przejawiającymi podobne deficyty w zakresie kompetencji emocjonalnych.

Bibliografia

Abbeduto, L., Brady, N., & Kover, S.T. (2007). Language development and fragile X syndrome: Profiles, syndrome-specificity, and within-syndrome differences. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 13, 36-46.

Adams, K., & Markham, R. (1991). Recognition of facial expressions by children and adolescents with and without mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 96 (1), 21-28.

Adolphs, R. (2002). Recognizing emotions from facial expressions: Psychological and neurological mechanisms. Behavioral and Cognitive Neuroscience Reviews, 1 (1),21-62.

Calvo, M.G., & Nummenmaa, L. (2015). Perceptual and affective mechanisms in facial emotion recognition: An integrative review. Cognition and Emotion. DOI: 10.1080/02699931.2015.1049124.

Denham, S.A. (1986). Social cognition, prosocial behavior, and emotion in preschoolers: Contextual validation. Child Development, 51 (1), 194-201.

Ekman, P., & Friesen, W.V. (1976). Pictures of Facial Affect. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.

Feinstein, C., & Reiss, A.L. (1998). Autism: The point of view of fragile X studies. Journal of Autism and Developmental Disorders, 28, 393-405.

Gallagher, A., & Hallahan, B. (2012). Fragile X-associated disorders: Aclinical overview. Journal of Neurology, 259, 401-413.

Kornreich, C., & Philippot, P. (2006). Dysfunctions of facial emotion recognition in adult neuropsychiatric disorders. Psychologica Belgica, 46 (1-2), 79-98.

Leppanen, J.M., & Hietanen, J.K. (2001). Emotion recognition and social adjustment in school-aged girls and boys. Scandinavian Journal of Psychology, 42 (5), 429-435.

McAlpine, C., Kendall, K.A., & Singh, N.N. (1991). Recognition of facial expressions of emotion by persons with mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 96 (1), 29-36.

McAlpine, C., Singh, N.N., Ellis, C.R., Kendall, K.A., & Hampton, C. (1992). Enhancing the ability of adults with mental retardation to recognize facial expressions of emotions. Behavior Modification, 16 (4), 559-573.

Owen, S., & Maratos, F.A. (2016).Recognition of subtle and universal facial expressions in acommunity-based sample of adults classified with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 60, 344-354.

Rojahn, J., Kroeger, T.L., & McElwain, D.C. (1994). Performance on the Penn Facial Discrimination Task by adults with mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 99 (3), 316-319.

Rojahn, J., Lederer, M., & Tasse, M.J. (1995). Facial emotion recognition by persons with mental retardation: A review of the experimental literature. Research in Developmental Disabilities, 16, 393-414.

Rojahn, J., Rabold, D.E., & Schneider, F. (1995). Emotion specificity in mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 99 (5), 477-486.

Rojahn, J., & Warren, V.J. (1997). Emotion recognition as afunction of social competence and depressed mood in individuals with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 41 (6), 469-475.

Rydin-Orwin, T., Drake, J., & Bratt, A. (1999). The effects of training on emotion recognition skills for adults with an intellectual disability. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 12 (3), 253-262.

Sabaratnam, M. (2007). Fragile X syndrome. Psychiatry, 5, 325-330.

Scotland, J.L., Cossar, J., & McKenzie, K. (2015). The ability of adults with intellectual disability to recognise facial expressions of emotion in comparison with typically developing individuals: Asystematic review. Research in Developmental Disabilities, 41-42, 22-39.

Scotland, J.L., McKenzie, K., Cossar, J., Murray, A., & Michie, A. (2016). Recognition of facial expressions of emotion by adults with intellectual disability: Is there evidence for the emotion specificity hypothesis? Research in Developmental Disabilities, 48,69-78.

Stewart, C., & Singh, N.N. (1995). Enhancing the recognition and production of facial expressions of emotion by children with mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 16 (5), 365-382.

Wood, P.M., & Kroese, B.S. (2007). Enhancing the emotion recognition skills of individuals with learning disabilities: Areview of the literature. Journal of Applied Research in Intellectual Disability, 20, 576-579.

Zaja, R.H., & Rojahn, J. (2008). Facial emotion recognition in intellectual disabilities. Current Opinion in Psychiatry, 21 (5), 441-444.

Opublikowane

2017-12-01

Jak cytować

Ruczaj, J. ., & Gacek, M. (2017). Trening rozpoznawania emocji dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej – studium przypadku. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 208–221. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5647

Numer

Dział

Artykuły