Style radzenia sobie ze stresem oraz poziom lęku u matek oraz ojców dzieci chorych onkologicznie
Słowa kluczowe:
style radzenia sobie, lęk, choroba onkologicznaAbstrakt
Artykuł dotyczy sytuacji rodziców w obliczu choroby onkologicznej ich dziecka. Celem omawianych w niniejszym artykule badań była analiza różnic w zakresie stylów radzenia sobie ze stresem u matek i ojców dzieci chorych onkologicznie, a także analiza powiązań pomiędzy lękiem jako cechą i stanem a stylami radzenia sobie. Wykorzystano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz CISS oraz Inwentarz STAI. Wykazano większe natężenie stylu skoncentrowanego na emocjach u matek. W przypadku pozostałych stylów radzenia stwierdzono brak istotnych statystycznie różnic. Wykazano również, że zarówno lęk jako stan, jak i lęk jako cecha są powiązane dodatnio ze stylem skoncentrowanym na emocjach (silna korelacja) oraz ze stylem skoncentrowanym na unikaniu (umiarkowana korelacja). Badania potwierdziły, że sytuacja choroby nowotworowej dziecka i związanego z tym leczenia jest dla rodziców silnie stresogennym czynnikiem. W związku z tym ważne jest zapewnienie rodzicom dostępności pomocy psychologicznej.Bibliografia
Bargiel-Matusiewicz, K. i Nowicka, J. (2011). Przewlekła choroba somatyczna a radzenie sobie ze stresem szkolnym. W: E. Pisula, K. Bargiel-Matusiewicz i K. Walewska (red.), Oblicza Rehabilitacji (s. 275-288). Warszawa: MediPage.
Bargiel-Matusiewicz, K. (2014). Przewlekły stres związany z dializoterapią. Zastosowanie interwencji psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Dorfmuller, M. i Dietzfelbinger, H. (Hrsg.) (2008). Psychoonkologie. Diagnostik- Methoden-Therapieverfahren. Munchen: Elservier GmbH.
Endler, N. S. i Parker, J. D. A. (1990). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 844-854.
Góralczyk, E. (1996). Choroba dziecka w Twoim życiu. O dzieciach ciężko i przewlekle chorych i ich rodzicach. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Gracka-Tomaszewska, M. (2006). Matczyna reprezentacja dziecka - modele teoretyczne i ich znaczenie dla praktyki klinicznej. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 6, 193-198.
Kowalczyk, J. i Samardakiewicz, M. (1998). Dziecko z chorobą nowotworową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Lazarus, R. S. i Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company.
Lazarus, R. S. i Folkman S. (1987). Transactional theory research on emotion and coping. European Journal of Personality, 1, 141-169.
McCarthy, M., Ashley, D., Lee, K. i Anderson, V. (2012). Predictors of acute and posttraumatic stress symptoms in parents following their child’s cancer diagnosis. Journal of Traumatic Stress, 25, 558-566.
Norberg, A., Lindblad, F. i Boman, K. (2005). Support-seeking, Perceived Support and anxiety in mothers and fathers after children’s cancer treatment. Psycho-Oncology, 15, 335-343.
Pilarczyk, J. J., Pawełczak-Szastok, M., Wojtasik, N., Lizińczyk, S., Urasiński, T., Wachowiak, J. i Szczepański, T. (2012). Analiza funkcjonowania psychospołecznego ojców opiekujących się w szpitalu dziećmi z chorobami nowotworowymi. Psychoonkologia, 2, 37-42.
Pilecka, W. (2007). Psychospołeczne aspekty przewlekłej choroby somatycznej dziecka - perspektywa ekologiczna. W: B. Cytowska, D. Winczura (red.) Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne (s. 13-38). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Piotrowska-Matyszczak, M. i Samardakiewicz, M. (2013). Radzenie sobie ze stresem przez rodziców dzieci chorych na nowotwory na przykładzie stylu skoncentrowanego na zadaniu oraz skoncentrowanego na unikaniu. Psychoonkologia, 3, 105-112.
Samardakiewicz, M. (2012). Analiza wyznaczników powrotu do normalnego życia dzieci i młodzieży po leczeniu choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 2, 43-48.
Schier, K. i Zalewska, M. (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia (s. 357-380). Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Sosnowski, T. i Wrześniewski, K. (1983). Polska adaptacja Inwentarza STAI do badania stanu i cechy lęku. Przegląd Psychologiczny, 2, 393-412.
Spielberger, C. D. (1983). Manual fort he State-Trait Anxiety Inventory. Palo Alto, California: Consulting Psychologists Press.
Spielberger, C. D. (1985). Assessment of state and trait anxiety: Conceptual and methodological issues. Southern Psychologist, 4(2), 6-16.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau, J., Jaworowska A., Wrześniewski K. i Szczepaniak P. (2005). Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Twardowski, A. (1995). Sytuacja dzieci rodzin niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (s. 18-52). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Winnicott, D. (1971). Playing and reality. Harmondsworth: Penguin Books.
Wrześniewski, K., Sosnowski, T., Jaworowska, A. i Fecenec, D. (2011). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Yalug, I., Corapcioglu, F., Fayda, M., Aksu, G., Basar, E., Yalug, K. i Aker, T. (2008). Posttraumatic Stress Disorder and risk factors in parents of children with a cancer diagnosis. Pediatric Hematology and Oncology, 25, 27-38.
Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Warszawa: Wydawnictwo Santorski & CO.
Ziółkowska, N. (2015). Poziom lęku oraz style radzenia sobie ze stresem u matek i ojców dzieci chorych onkologicznie. Niepublikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem K. Bargiel-Matusiewicz, Warszawa: Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski.
Bargiel-Matusiewicz, K. (2014). Przewlekły stres związany z dializoterapią. Zastosowanie interwencji psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Dorfmuller, M. i Dietzfelbinger, H. (Hrsg.) (2008). Psychoonkologie. Diagnostik- Methoden-Therapieverfahren. Munchen: Elservier GmbH.
Endler, N. S. i Parker, J. D. A. (1990). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 844-854.
Góralczyk, E. (1996). Choroba dziecka w Twoim życiu. O dzieciach ciężko i przewlekle chorych i ich rodzicach. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Gracka-Tomaszewska, M. (2006). Matczyna reprezentacja dziecka - modele teoretyczne i ich znaczenie dla praktyki klinicznej. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 6, 193-198.
Kowalczyk, J. i Samardakiewicz, M. (1998). Dziecko z chorobą nowotworową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Lazarus, R. S. i Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company.
Lazarus, R. S. i Folkman S. (1987). Transactional theory research on emotion and coping. European Journal of Personality, 1, 141-169.
McCarthy, M., Ashley, D., Lee, K. i Anderson, V. (2012). Predictors of acute and posttraumatic stress symptoms in parents following their child’s cancer diagnosis. Journal of Traumatic Stress, 25, 558-566.
Norberg, A., Lindblad, F. i Boman, K. (2005). Support-seeking, Perceived Support and anxiety in mothers and fathers after children’s cancer treatment. Psycho-Oncology, 15, 335-343.
Pilarczyk, J. J., Pawełczak-Szastok, M., Wojtasik, N., Lizińczyk, S., Urasiński, T., Wachowiak, J. i Szczepański, T. (2012). Analiza funkcjonowania psychospołecznego ojców opiekujących się w szpitalu dziećmi z chorobami nowotworowymi. Psychoonkologia, 2, 37-42.
Pilecka, W. (2007). Psychospołeczne aspekty przewlekłej choroby somatycznej dziecka - perspektywa ekologiczna. W: B. Cytowska, D. Winczura (red.) Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne (s. 13-38). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Piotrowska-Matyszczak, M. i Samardakiewicz, M. (2013). Radzenie sobie ze stresem przez rodziców dzieci chorych na nowotwory na przykładzie stylu skoncentrowanego na zadaniu oraz skoncentrowanego na unikaniu. Psychoonkologia, 3, 105-112.
Samardakiewicz, M. (2012). Analiza wyznaczników powrotu do normalnego życia dzieci i młodzieży po leczeniu choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 2, 43-48.
Schier, K. i Zalewska, M. (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia (s. 357-380). Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Sosnowski, T. i Wrześniewski, K. (1983). Polska adaptacja Inwentarza STAI do badania stanu i cechy lęku. Przegląd Psychologiczny, 2, 393-412.
Spielberger, C. D. (1983). Manual fort he State-Trait Anxiety Inventory. Palo Alto, California: Consulting Psychologists Press.
Spielberger, C. D. (1985). Assessment of state and trait anxiety: Conceptual and methodological issues. Southern Psychologist, 4(2), 6-16.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau, J., Jaworowska A., Wrześniewski K. i Szczepaniak P. (2005). Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Twardowski, A. (1995). Sytuacja dzieci rodzin niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (s. 18-52). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Winnicott, D. (1971). Playing and reality. Harmondsworth: Penguin Books.
Wrześniewski, K., Sosnowski, T., Jaworowska, A. i Fecenec, D. (2011). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Yalug, I., Corapcioglu, F., Fayda, M., Aksu, G., Basar, E., Yalug, K. i Aker, T. (2008). Posttraumatic Stress Disorder and risk factors in parents of children with a cancer diagnosis. Pediatric Hematology and Oncology, 25, 27-38.
Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Warszawa: Wydawnictwo Santorski & CO.
Ziółkowska, N. (2015). Poziom lęku oraz style radzenia sobie ze stresem u matek i ojców dzieci chorych onkologicznie. Niepublikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem K. Bargiel-Matusiewicz, Warszawa: Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski.
Pobrania
Opublikowane
2015-12-01
Jak cytować
Bargiel-Matusiewicz, K., & Ziółkowska, N. (2015). Style radzenia sobie ze stresem oraz poziom lęku u matek oraz ojców dzieci chorych onkologicznie. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 8(1), 24–33. Pobrano z https://studia-psychologica.uken.krakow.pl/article/view/5610
Numer
Dział
Artykuły
